Zagadnienia z przedmiotu hodowla owiec i kóz.
Stada zaliczane do drugiego poziomu programu poprawy plenności.
Poziom II to stada zarodowe owiec miejscowych o niskiej plenności. Do tych stad wprowadzane są tryki F1 z poziomu I, w wyniku krzyżowania uzyskuje się potomstwo o udziale 25% rasy plennej i 75% rasy miejscowej. Krzyżowanie takie prowadzi się przez 3-4 lata, aż do całkowitej wymiany materiału żeńskiego. Następnie maciorki o docelowym genotypie (1/4 rasy plennej, ¾ rasy miejscowej) kojarzone są z trykami o takim samym genotypie, a potomstwo poddawane jest ocenie wartości hodowlanej przy użyciu indeksu selekcyjnego
Zasady wpisu do ksiąg eksperymentalnych.
Do ksiąg E wpisywane są mieszance odchowane w stadach I i II poziomu. Księgi prowadzone są odrębnie dla poszczególnych kombinacji krzyżowniczych, osobno dla tryków i maciorek. Zwierzęta powinny:
-pochodzić po rodzicach wpisanych do ksiąg zwierząt zarodowych rasy miejscowej lub plennej, lub do ksiąg eksperymentalnych
-mieć genotyp o udziale ½ lub ¼ rasy plennej
-ukończyć 8 miesiąc życia
-być zdrowe, prawidłowo rozwinięte i zakwalifikowane do dalszej hodowli.
Scharakteryzuj konstytucje limfatyczną.
Konstytucja limfatyczna (trawienna), charakteryzuje się powolną przemianą materii, silnym rozwojem tkanki łącznej, obecnością tłuszczu w tkance mięśniowej, łącznej i pod skórą; stawy i ścięgna nie są wyraźnie zarysowane; zwierzęta o takim typie nadają się na opas.
Krycie haremowe:liczba maciorek na tryka, zastosowanie w hodowli, organizacja.
Jest to znacznie ulepszony system krycia wolnego. Wybranego tryka pozostawia się przez jakiś czas z wybrana grupą maciorek, w ten sposób umożliwia to dobór rodziców i określenie pochodzenia potomstwa. Nie zapobiega się jednak parokrotnym skokom, dlatego na jednego tryka przydziela się 25-30 maciorek a w przypadku tryków młodych 20-25 maciorek. System ten nie należy do pracochłonnych i zwiększa liczbę zapłodnionych maciorek. Tryk sam wyszukuje grzejące się maciorki i pokrywa je. Powtarza krycie u tych maciorek, u których powtarza się cykl rujowy. W Polsce system ten stosuje się niekiedy w końcowej fazie stanówki prowadzonej z ręki. Celem tego jest przyspieszenie zakończenia stanówki i zmniejszenie procentu maciorek niepokrytych. Przy kryciu haremowym trudno jest określić datę pokrycia. Zapobiega się temu umieszczając na mostku tryka puszkę z farba. Tryk kryjąc maciorkę pozostawia ślad na wełnie, pozwala to wyłączyć maciorkę z grupy jako pokryta i ustalić datę zapłodnienia.
System EUROP
Z uwagi na poszukiwanie wspólnej płaszczyzny oceny jakości tusz baranich została opracowana w krajach unii europejskiej klasyfikacja EUROP. System ten obejmuje 6 klas umięśnienia, 5 otłuszczenia i dwie barwy mięsa. Wśród sześciu klas umięśnienia rozróżniono klasy: S- ekstra, E- wyśmienita, U- bardzo dobra, R- dobra, O- średnia, P-słaba. Wśród klas otłuszczenia wyróżnia się: 1- bardzo Male, 2- Male, 3- średnie, 4-mocne, 5- bardzo mocne. Tusze o masie poniżej 13 kg kwalifikowane są do jednej z trzech kategorii pod względem takich kryteriów jak: masa tuszy, barwa mięsa wg znormalizowanej skali oraz otłuszczenie. Do oceny EUROP, upoważnieni są tylko przeszkoleni rzeczoznawcy. Ocena odbywa się w rzeźni, najpóźniej po jednej godzinie po uboju, po czym następuje wycena ocenianej tuszy
Różnica między skórami kożuchowymi a futrzarskimi.
Skóry futrzarskie pochodzą od owiec o wełnie jednolitej, o długości włosa powyżej 10 mm (gł. z owiec merynosowych, pon, pod, owiec ras mięsnych ). Skóry te poddaje się procesom uszlachetniania i przeznacza do tworzenia rożnego rodzaju konfekcji. Uszlachetnianie dotyczy okrywy włosowej i polega na : przstrzyżeniu, wyprostowaniu karbików, farbowaniu i nadaniu lśniącej, gładkiej powierzchni. Zabiegi te upodabniają okrywę owczą do okrywy zwierząt futerkowych.
Skóry kożuchowe pochodzą od owcy wrzosówki i rosyjskiej owcy romanowskiej. O wartości tych skór decydują następujące cechy w stanie wyprawionym: niska masa całkowita, mała grubość, duża odporność na rozciąganie i elastyczność. Skory typowo kożuchowe maja wełnę mieszaną o bardzo korzystnej proporcji włosów puchowych, przejściowych i rdzeniowych, zapewniającej najlepszą izolację cieplną.
Co decyduje o wartości smuszki.
Smuszki to skórki futerkowe pochodzące od jagniąt karakułowych. Bezpośrednio po urodzeniu skóra jagniąt odznacza się specyficznym zespołem włosowym w kształcie zwiniętego i przylegającego do niej loku oraz charakterystyczną dla danej odmiany barwą. Zarówno budowa zespołów włosowych jak i barwa włosów ulegają zmianie z wiekiem. Loki w ciągu kilku dni rozwijają się i rozprostowują, a okrywa z czasem zaczyna siwieć. Dlatego jagnięta karakułowe użytkowane smuszkowo ubija się w pierwszych dniach życia (2-3dzien). Ocena skórek karakułowych uwzględnia oprócz barwy bardzo wiele cech: kształt, wielkość i stopień skręcenia loków oraz ich połysk, jędrność, a także rysunek (tzw. ornament) , rzeźbę i wielkość skórki. Skórce czarnej wartość nadaje przede wszystkim rodzaj loków, połysk i jedwabistość. W przypadku skorek barwnych największe znaczenie ma wybarwienie. Jędrność i jedwabistość okrywy ocenia się za pomocą dotyku.
Charakterystyka merynosa polskiego.
Jest rasą o szerokim zasięgu, genetycznie skonsolidowaną i ustabilizowaną. Występuje gł. w województwach północnych i zachodnich. Nadaje się do chowu we wszystkich rejonach kraju z wyjątkiem terenów górskich o dużej ilości opadów. W pokroju dobrze zaznaczone są cechy kierunku użytkowego mięsnego i wełnistego. Owce te oznaczają się dużym polem obrostu. Fałdy skórne występują na szyi. Runo jednolite, gęste, miękkie, dobrze zamknięte, wyraźnie karbikowane składa się z włosów jednego typu. Roczna produkcja wełny tryków wynosi 0,7 kg a maciorek 5 kg. Budowa ciała jest harmonijna, mocna, charakterystyczna dla typu mięsnego: tułów średnio długi i szeroki, linia grzbietu prosta, klatka piersiowa głęboka. Masa ciała dorosłych tryków 100-120 kg, maciorek 60-70kg. Jest owcą wcześnie dojrzewającą o asezonalnym występowaniu rui. Plenność na poziomie 130-135%. Merynos ma silnie rozwinięty instynkt stadny.
Charakterystyka owcy rasy wrzosówka.
Należą do grupy owiec północnych. Chów zachowawczy prowadzony jest od 1981r. w kilku stadach na terenie północno- zachodniej Polski. Jest to rasa prymitywna o użytkowaniu kożuchowym. Owce charakteryzują się drobną figurą, o wąskiej klatce piersiowej, spadzistym zadzie, wybitnie cienkich nogach, głowie suchej o szeroko rozstawionych rogach u tryków. Masa ciała maciorek 38-42 kg, tryków 45-55 kg. Umaszczenie głowy i kończyn czarne. Okrywa włosowa mieszana, barwy siwej o różnym natężeniu. Na zespól włosowy składają się cztery frakcje włosów: rdzeniowa, przejściowa, puchowa i frakcja włosów nietypowych. Do walorów wrzosówek należą: wczesność dojrzewania, duża plenność (180%), asezonalność, niewybredność na pasze odporność i duża wytrzymałość na trudne warunki chowu.
Scharakteryzuj polskie owce nizinne.
Grupa owiec zajmująca drugie miejsce (po merynosach) w procentowej strukturze pogłowia krajowego. Rasę tworzy szereg odmian wywodzących się z rożnych prymitywnych ras krajowych uszlachetnionych angielskimi rasami długowełnistymi (Kent, Lincoln,Leicester) i merynosem polskim. Owce nizinne o dwustronnym mięsno- wełnistym kierunku użytkowania z założenia powinny charakteryzować się wełna jednolitą, o zwartej, słupkowej budowie runa i dobrze zaznaczonych cechach mięsnych w budowie ciała oraz predyspozycjami do tuczu jagniąt. Hodowane są gł. w środkowej Polsce. Do odmian owiec nizinnych zaliczamy owce wielkopolską, anglomerynosa, owce żelaźieńską i inne.
Scharakteryzuj polskie owce długowełniste.
Grupa owiec reprezentująca typ użytkowy mięsno - wełnisty. Jest jedną z najwcześniej utworzonych grup owiec krajowych. Powstała ona na podłożu prymitywnych ras polskich uszlachetnionych rożnymi importowanymi rasami długowełnistymi. Najczęściej kojarzono owce ras: Texel, Kent, Leine. Rasa ta miała być alternatywą do hodowli na terenach gdzie nie da się hodować merynosów. Zróżnicowanie pogłowia tej grupy wynika z rożnego ich pochodzenia oraz z odmiennych warunków bytowych. Na wstępie założono, iż ma to być owca o jednolitej okrywie włosowej, dobrej budowie ciała, odporna na choroby, o dobrej płodności i plenności oraz małych wymaganiach w stosunku do żywienia i pomieszczeń. Owce długowełniste zajmują trzecie miejsce co do liczebności w polskim pogłowiu. Do odmian w tej grupie należą; owca pomorska, kamieniecka, olkuska i pogórza.
Scharakteryzuj polskie owce górskie.
Jest uszlachetnionym typem dawnego cakla karpackiego, a zwłaszcza jego odmiany- prymitywnej owcy podhalańskiej. Głównym ośrodkiem chowu pog jest podhale. Rasa ta jest użytkowana mleczno- wełniście. Odznacza się harmonijnie zbudowanym tułowiem wspartym na dość cienkich, ale mocnych kończynach, zad wąski i ścięty. Głowa lekka, u tryków rogata (u maciorek rzadziej) wąski tułów podkreśla niedostateczne wykształcenie cech mięsnych. Masa ciała tryków wynosi 60-70 kg, maciorek 45-50 kg. Okrywa włosowa biała, mieszana o luźnej kosmykowej budowie i charakterystycznej bruździe grzbietowej. Czasami występuje plamistość na pysku i kończynach. Masa runa u maciorek wynosi ok.3,4 kg u tryków do 6 kg. Wełna wykorzystywana jest do produkcji wyrobów ludowych i artystycznych. Obok wełny podstawą użytkowania jest użytkowość mleczna. Wydajność mleka waha się od 50-100 l a w okresie doju (150 dni) 40-80 litrów, zawartość tłuszczu w mleku wynosi 7-8%. Użytkowość mięsna jest słaba chociaż mięso ma duże walory smakowe. Krzyżowanie pog z rasami mięsnymi daje jagnięta przydatne do tuczu w rożnych kategoriach wagowych. Skóry z dorosłych owiec przeznacza się do produkcji kożuchów.
Krycie z ręki-zasady.
Jest to najwłaściwszy naturalny sposób krycia. pozwala na dokładne oznaczenie pochodzenia potomstwa i ustalenie terminu krycia, co jest pomocne w przygotowaniu i organizacji wykotow. Cecha charakterystyczna jest wykorzystywanie trykow szukarkow. SA to tryki o mniejszej wartości uzytkowej lecz o duzej aktywności płciowej. Trykom tym zaklada się specjalny fartuch, który uniemozliwia im pokrycie grzejących się maciorek- mogą je natomiast szybko wyszukiwac w stadzie. Jeden szuka rek powinien przypadac na 50-100 maciorek. Probiera wpuszcza się do stada na okres 1-1,5 h wyszukane przez niego maciorki, grzejace sie odlacza się od stada i kryje trykami zgodnie z ustalonym wczesniej planem kojarzen. Dorosle tryki, dobrze żywione mogą wykonac 2-6 skokow dziennie. Przy kryciu z reki na jednego tryka dorosłego przeznacza się 40-45 maciorek, na młodego tryka w pierwszym sezonie kopulacyjnym 25-30 maciorek.
56.Flushing-wady i zalety.
Krzyżowanie twórcze
Ma na celu wytworzenie nowych ras lub linii syntetycznych owiec. Polega ono na krzyzowaniu kilku ras wyjściowych w sposób zapewniajacy zaplanowany ich udzial w ostatnim pokoleniu. W Polsce ta metoda krzyzowania była stosowana przy tworzeniu ras długowełnistych i nizinnych. Obecnie ten typ krzyzowania wykorzystywany jest do tworzenia wyspecjalizowanych linii syntetycznych odznaczających się wysoka produkcyjnością. Bardzo znana linia syntetyczna jest wytworzona w Szkocji linia mateczna ABRO, która zawiera 50% owcy fińskiej, 21% wschodnoiofryzyjskiej owcy mlecznej, 17% Border Leicaster i 12% rasy Dorset Horn. Inna linia syntetyczna jest francuska INRA 401, powstala przez krzyzowanie owiec Romanowskich z berrichion, a nastepnie ich potomstwa miedzy soba. Wieloletnia i konsekwentna praca selekcyjna doprowadzily do tego, iż linia ta odznacza się bardzo dobra użytkowością- plenność ponad 190%, a przyrosty jagniąt pomiedzy 30-70 dniem wynoza ok. 300g.
Krzyżowanie wypierające
Polega na stopniowym przekształcaniu najczęściej maciorek rasy miejscowej rasa wypierajaca. W tej metodzie krzyzowania kojarzy się wstecznie kolejne pokolenia maciorek z rasa wypierajaca. Po czterech pokoleniach tego rodzaju krzyzowania udzial rasy wypierającej wynosi 95,8%, po pieciu 96,9%. Stopnooiwe przekształcanie z pozostawieniem niewielkiego udzialu rasy miejscowej przyczynia się do polepszenia użytkowości tak wytworzonych ras lub linii w porownaniu z importowanymi rasami czystymi, które bardzo często trudno przystosowuja się do warunkow miejscowego środowiska. Przykładem takiego krzyzowania jest krzyzowanie wypierające polskiego merynosa, owiec nizinnych i długowełnistych z rasami miesnymi: Dorset Horn, Suffolk, Berrichone czy Il de France.
Krzyżowanie dwustopniowe (trzyrasowe)
Prowadzi do wzrostu liczby jagniąt, lepszej ich wydajności w tuczu i wartosci rzeźnej. W tym celu w pierwszym etapie krzyzowania maciorki miejscowe kojarzy się z trykami ras plennych (Romanowskiej, wschodniofryzyjskiej, finskiej). Nastepnie maciorki mieszance F1 sa krzyzowane z trykami ras miesnych. W tym rodzaju krzyzowania cale potomstwo F2 oraz tryczki F1 sa przeznaczone na tucz i rzeź. Krzyzowanie dwustopniowe daje bardzo dobre efekty produkcyjne, gdyz wykorzystuje się tutaj efekt heterozji matecznej i indywidualnej mieszańców F2. Jest jednak trudne do przeprowadzenia w praktyce, gdyz wymaga prowadzenia rownolegle dwoch stad: zarówno czystorasowej populacji maciorek miejscowych, jak i maciorek mieszańców F1. Stad tez jest ono stosowane zwykle w duzych stadach.
Ogólne warunki wpisu zwierząt do ksiąg
Ksiegi owiec zarodowych prowadzi się w celu ewidencjonowania oraz informacji o wartości uzytkowej i hodowlanej owiec, dających podstawe pracy hodowlanej. Do ksiag wpisuje się owce prawidłowo wyrośnięte i z co najmniej dostateczna ocena za budowe i okrywe, które zostaly poddane ocenie wartości uzytkowej i hodowlanej i zostaly zakwalifikowane do dalszej hodowli. Maciorki i tryki powinny mieć ukończone 12 misiecy, w przypadku owiec wschodniofryzyjskich - 8 miesiecy i mieć udokumentowane pochodzenie. Do ksiegi wstepnej (W) danej rasy mogą być wpisane maciorki, które oprocz wymienionych wymagan maja ojca wpisanego co najmniej do ksiegi wstepnej. Natomiast tryki, aby zostaly wpisane do ksiegi W, musza mieć rodzicow wpisanych co najmniej do ksiegi wstepnej danej rasy lub typu.
Przy wpisie do ksiegi głównej (G) maciorki i tryki musza pochodzic po rodzicach wpisanych do ksiag danej rasy, przy czym przynajmniej jedno z nich jest wpisane do ksiegi głównej, a rodzice tryka powinni mieć również co najmniej jedno pokolenie przodkow wpisanych do ksiag danej rasy. Dokładniejsze wymagania, jakie pod wzgledm pochodzenia stawia się poszczególnym grupom poglowia, szczególnie owcom nizinnym, długowełnistym i pogorza.
Warunki wpisu do rejestru wysokiej plenności
Do rejestru wysokiej plenności (RWP)wpisuje się maciorki wpisane do ksiag, które w trzech pierwszych wykotach odbytych w ciagu kolejnych lat urodzily co najmniej 5 jagniat, ttryki natomiast po matkach wpisanych od RWP.
84.Charakterystyka fenotypowa kóz saanenskich, burskich i rubijskich.
Program poprawy plenności.
Zostal wprowadzony w 1994 roku, program obejmuje krzyzowanie uszlachetniające maciorek merynosa polskiego, owiec nizinnych, długowełnistych i Gorskich z trykami ras plennych na trzech poziomach doskonalenia.
Poziom I to stada zarodowe owiec miejscowych, charakteryzujące się wysoka plennością (minimum 150% dla merynosa, owiec nizinnych i długowełnistych i 130% dla polskiej owcy gorskiej). Celem krzyzowania z rasami plennymi w tych stadach jest produkcja trykow F1 o udziale 50% krwi rasy plennej w genotypie, przeznaczonych do krycia w stadach poziomu II i III.
Poziom II to stada zarodowe owiec miejscowych o niskiej plenności. Do tych stad wprowadzane SA truki F1 z poziomu I i w wyniuk krzyzowania uzyskuje się potomstwo o udziale 25% rasy plennej i 75% rasy miejscowej. Krzyzowanie takie prowadzi się przez 3-4 lata, Az do całkowitej wymiany materialu żeńskiego. Nastepnie maciorki o docelowym genotypie (1/4 rasy plennej, ¾ rasy miejscowej) kojarzone sa z trykami o takim samym genotypie, a potomstwo poddawane jest ocenie wartości hodowlanej przy uzyciu indeksu selekcyjnego.
Poziom III to stada towarowe ras miejscowych o niskiej plenności. Zasady prowadzenia pracy w tych stadach SA podobne jak w stadach poziomu II, jednak nie SA on Az tak scisle. Dopuszcza się tu uzytkowanie maciorek F1 ze stad poziomu I o 50% udziale rasy plennej. Ponadto w stadach tych mogą być uzywane do krzyzowania tryki syntetycznych lini plennych lub plenno-miesnych. Wtedy genotyp docelowy maciorek zawieral będzie 50% linii syntetycznej i 50% rasy miejscowej.
Do ras plennych dopuszczonych do udzialu w programie naleza: owce fryzyjskie, olkuskie, Romanowskie i merynos Booroola.
Mleczne rasy kóz
Typ użytkowy mleczny - kozy tego typu obdarzone są żywym temperamentem i mają twardą konstytucję. Jest to najbardziej popularny typ użytkowy w krajach o wysokiej kulturze rolniczej i bogatych zasobach paszowych. Budowa ciała tych kóz charakteryzuje się dużym wzrostem (kozły do 100 cm w kłębie i ponad 120 kg wagi) oraz dobrze rozwiniętym wymieniem, co z kolei warunkuje wysoką wydajność mleczną na poziomie 2000 kg mleka w laktacji.Od czasu do czasu(ok.2 lata)należy zapłodnić koze ponownie aby miała lepsze mleko.
Rasy mleczne:saaneńska (Saanen), Toggenburska (Toggenburger), alpejska francuska (Francaise Alpine), Poitouska (Poitevine), Alpejska brytyjska (British Alpine), Saaneńska brytyjska (British Saanen), Toggenburska brytyjska (British Toggenburg), Złota gernsejska (Golden Guernsey), Angielska guernsey (English Guernsey), Appencelska (Appenzeller), Oberhasil-briencerska (Oberhasil-Brienzer), Biała szlachetna niemiecka (Deutsche weisse Edelziege), barwna szlachetna niemiecka (Deutsche bunte Edelziege), Turyńska leśna (Thuringer Waldziege), Maltańska, La mancha, Megrelska (Miegrelskaja poroda), Murciana granadia, Biała celtiberyjska (Blanca Celtiberica), Kanaryjska (Canaria), Malaguena
Mięsne rasy kóz
Typ użytkowy mięsny - występują tutaj grupy szlachetnych ras użytkowanych w kierunku mięsnym. Ich umaszczenie zazwyczaj jest brunatne lub czarne. Zaliczane są do ras dużych, ich wysokość w kłębie wynosi 75-90 cm dla kozłów oraz 70-80 cm dla kóz. Masa ciała kozłów waha się w granicach 85-95 kg natomiast u kóz 60-70 kg. Zwierzęta te po odpowiednim opasie osiągają wydajność rzeźną 55-62%. Dobrze żywione dają stosunkowo dużo mleka - 1000-2000 kg w 10 miesięcznej laktacji.
Rasy miesne: Burska (Boer), Pygymy
Listerioza, leptospiroza, leukemia- występowanie i zagrożenia
Listerioza (łac. Listeriosis) - bakteryjna choroba zakaźna, atakująca zwierzęta i ludzi.
Odzwierzęcą chorobę u ludzi, czyli zoonozę, wywołują Gram-dodatnie pałeczki Listeria monocytogenes, które charakteryzują się szerokim rozpowszechnieniem (występuje na całym świecie), szybkim wzrostem i znaczną liczbą gatunkówą. Chorują: owce, świnie, bydło, konie, zające, króliki, kury, świnki morskie, szynszyle.
Znanych jest obecnie 13 odmian serologicznych gatunku Listeria monocytogenes patogennego dla człowieka. Inne gatunki bakterii rodzaju Listeria nie mają istotnego znaczenia w wywoływaniu choroby u ludzi.
Rezerwuarem bakterii są zwierzęta, dlatego chorobę określa się mianem zoonozy. Zakażenia u ludzi wywoływane są najczęściej przez żywność zawierającą bakterie L. monocytogenes (nabiał, surowe owoce i warzywa). W 2005 roku w Polsce zanotowano 22 zachorowania na listeriozę[1]. Najczęściej chorują osoby z grupy ryzyka: kobiety w ciąży, noworodki, ludzie starsi i osoby z upośledzeniem odporności. Zakażenie Listeria monocytogenes należy do grupy zakażeń oportunistycznych. Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Przebieg choroby może być ciężki i prowadzić do śmierci. Zakażenie może być bezpośrednią przyczyną poronień u kobiet. Powoduje niepłodność, nieprawidłowy przebieg ciąży, powstawanie u noworodków wad rozwojowych.
Leptospirozy, krętkowice - grupa chorób odzwierzęcych wywołanych przez krętki z rodziny Leptospira. Dla człowieka patogenny jest gatunek Leptospira interrogans. Obejmuje on szereg serotypów, które wywołują choroby o zbliżonym obrazie klinicznym Leptospirozy spotykane są na całym świecie, z wyjątkiem regionów polarnych i subpolarnych. Najczęściej występują w klimacie ciepłym i wilgotnym. Wywołane są przez krętki gatunku L. interrogans. Krętki dostają się do organizmu poprzez uszkodzoną skórę oraz błony śluzowe. Leptospiroza uznawana jest za chorobę zawodową pracowników zakładów oczyszczania ścieków oraz hodowców zwierząt. W przebiegu choroby wyróżnia się dwa okresy:
okres I - związany bezpośrednio z bakteriemią
okres II - związany z odpowiedzią immunologiczną organizmu.
W pierwszym etapie choroby dochodzi do wysiewu krętków tkanek i do krwi. Następuje uszkodzenie śródbłonka naczyń włosowatych. W większości wypadków reakcja odpornościowa gospodarza szybko doprowadza do wyeliminowania bakterii. Pojawia się drugi etap choroby, który często doprowadza do znacznie groźniejszych powikłań. Jedną z takich komplikacji jest zespół Weila objawiający się uszkodzeniem wątroby i nerek. W jego przebiegu pojawia się często żółtaczka wraz ze wzrostem aktywności enzymów wątrobowych AspAT i AlAT. Uszkodzenie nerek objawia się krwinkomoczem, białkomoczem, obecnością wałeczków w osadzie. W ciężkich przypadkach może dojść do retencji ciał azotowych. Może wystąpić również zapalenie naczyń objawiające się krwawieniami z nosa, krwiopluciem, wybroczynami skórnymi. Stosunkowo rzadkimi powikłaniami jest zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc, ARDS.
Rokowanie:
zależy od ciężkości zmian i przebiegu choroby
u osób starszych, obciążonych innymi chorobami, śmiertelność może sięgać 50%[potrzebne źródło]
u osób młodych, zdrowych, nie przekracza 5%[potrzebne źródło]
przyczyny zgonu: krwawienia, niewydolność nerek
Warunki wpisu RWM
Do rejestru wysokiej mięsności (RWM) wpisuje się tryki i maciorki, które uzyskaly przyrosty w wieku 28-70 dni lub mase ciala w 70 dniu zycia co najmniej o 20% wyzsza od sredniej krajowej rówieśników w obrebie plci w danej rasie lub typie.
Warunki wpisu RWP
Do rejestru wysokiej plenności (RWP)wpisuje się maciorki wpisane do ksiag, które w trzech pierwszych wykotach odbytych w ciagu kolejnych lat urodzily co najmniej 5 jagniat, ttryki natomiast po matkach wpisanych od RWP. Warunki wpisu RWW
Do rejestru wysokiej wydajności wlnistej (RWW) wpisuje się maciorki i tryki, które w pierwszej doroslej strzyży w odroście 12- miesięcznym uzyskaly wydajność welny potnej lub czystego wlokna co najmniej o 27% wyzsza od sredniej krajowej wydajności dla zwierzat wpisanych do ksiag danej rasy lub typu za ostatnie 3 lata.
Skład obornika owczego i wykorzystanie
Obornik owczy, kozi i króliczy są nawozami gorącymi zawierającymi spore ilości azotu, nawet dwukrotnie większe od obornika bydlęcego. Po przekompostowaniu nadają się pod uprawę bardzo żarłocznych roślin jak żadne inne.