OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

RDZEŃ KRĘGOWY- jest przedłużeniem rdzenia przedłużonego. Rozciąga się od podstawy czaszki do poziomu kręgu L₂. Kończy się tzw. stożkiem rdzeniowym z nicią końcową.

Rdzeń kręgowy ma 2 zgrubienia:

• Szyjne

• Lędźwiowe

Gdzie odchodzą duże nerwy do KKG i KKD.

Od rdzenia kręgowego odchodzą nerwy rdzeniowe.

Odcinek rdzenia, od którego odchodzi 1 para korzeni brzusznych i grzbietowych , tworzących nerw rdzeniowy to neuromer.

Dolne nerwy rdzeniowe tworzą tzw. ogon koński. Jego powstawanie wiąże się z rozwojem rdzenia kręgowego. Na początku rdzeń kręgowy i kanał kręgowy rozwijają się w tym samym tempie i nerwy rdzeniowe przechodzą przez odpowiadające im otwory rdzeniowe.

Potem kanał rośnie szybciej niż rdzeń kręgowy (tzw. rzekome wstępowanie ku górze). Dolne nerwy rdzeniowe przebiegają skośnie, tworząc ogon koński.

Budowa rdzenia kręgowego w przekroju:

Na zewnątrz rdzeń kręgowy zbudowany jest z istoty białej.

Wewnątrz znajduje się istota szara w kształcie motyla.

W istocie szarej wyróżniamy:

• Rogi przednie

• Rogi tylne

• Istota szara pośrednia ( na niektórych poziomach rdzenia kręgowego uwypukla się tworząc tzw. róg boczny).

Szczeliny i bruzdy widoczne na zewnętrznej powierzchni rdzenia kręgowego:

• Szczelina pośrodkowa przednia (1)

• Bruzda pośrodkowa tylna (2)

• Bruzda boczna przednia (3)

• Bruzda boczna tylna (4)

• Róg tylny

Między bruzdami biegną pasma istoty białej, tworzące sznury:

• Przedni- miedzy (1) a (2)

• Boczny- między (3) a (4)

• Tylny- między (2) a (4)

Unaczynienie rdzenia kręgowego:

1. Tętnice rdzeniowe przednia i tylna ( od tętnicy kręgowej),

2. Gałęzie rdzeniowe różnych tętnic w zależności od poziomu, np. odcinek Th rdzenia przez gałęzie rdzeniowe tętnic żebrowych.

Rdzeń kręgowy otoczony jest oponami:

• opona twarda- najbardziej zewnętrzna, zbudowana z 2 blaszek:

1. zewnętrznej zrastającej się z okostną,

2. wewnętrznej zwanej właściwą opona twardą.

• opona pajęcza- leży pod oponą twardą,

• opona miękka- ściśle pokrywa rdzeń kręgowy.

Przestrzenie pomiędzy oponami rdzenia kręgowego:

Przestrzeń nadtwardówkowa zawiera sploty żylne kręgowe wewnętrzne.

Przestrzeń podpajęczynówkowa zawiera płyn mózgowo- rdzeniowy.

MÓZGOWIE- składa się z:

1) mózgu,

1. pnia mózgu,

2. móżdżku

Ad 1)

Mózg- to 2 półkule oddzielone szczelina podłużną mózgu.

Półkule mózgu od półkul móżdżku oddziela szczelina poprzeczna

Każda półkula ma 3 powierzchnie:

• grzbietowo- boczną (wypukłą),

• przyśrodkową,

• dolną (podstawną).

Każda półkula ma 3 brzegi:

• górny,

• boczny,

• przyśrodkowy.

Każda półkula składa się z płatów:

• czołowy,

• ciemieniowy,

• potyliczny,

• skroniowy,

Płaty te są oddzielone od siebie bruzdami:

Bruzda boczna: oddziela płat czołowy i ciemieniowy od płata skroniowego.

Bruzda środkowa: oddziela płat czołowy od ciemieniowego.

Bruzda ciemieniowo- potyliczna (na powierzchni przyśrodkowej półkuli): oddziela płat ciemieniowy od potylicznego.

W poszczególnych płatach znajdują się odpowiednie ośrodki nerwowe:

• płat czołowy → ośrodki ruchowe,

• płat ciemieniowy → ośrodki czuciowe,

• płat potyliczny → ośrodki wzrokowe,

• płat skroniowy → ośrodki słuchowe.

W każdym płacie można wyróżnić zakręty porozdzielane bruzdami.

Ad 2)

Pień mózgu- jest nieparzysty. Znajduje się miedzy półkulami mózgu.

Częściami pnia mózgu są w szerokim zakresie:

• jądra kresomózgowia,

• międzymózgowie,

• śródmózgowie,

• most,

• rdzeń przedłużony.

W węższym zakresie zalicza się tu tylko:

• śródmózgowie,

• most

• rdzeń przedłużony.

W pniu mózgu znajdują się:

- jądra nerwów czaszkowych,

- ośrodki : naczynioruchowy i oddechowy.

Wewnątrz półkul mózgu znajdują się komory mózgu. Są to:

• 2 komory boczne ( w kresomózgowiu),

• Komora III ( w międzymózgowiu),

• Wodociąg mózgu ( w śródmózgowiu),

• Komora IV ( w tyłomózgowiu) - miedzy móżdżkiem, a rdzeniem przedłużonym i mostem.

W komorach znajduje się płyn mózgowo- rdzeniowy. Produkowany jest on przez sploty naczyniówkowe komór.

Krążenie płynu mózgowo- rdzeniowego:

Opony mózgowia - są takie same jak opony rdzenia kręgowego, a więc:

• Opona twarda ( zbudowana z 2 blaszek),

• Opona pajęcza,

• Opona miękka.

Opona twarda wytwarza wypustki oddzielające od siebie półkule mózgu i móżdżku. Są to:

• Sierp mózgu- oddziela półkule mózgu,

• Sierp móżdżku- oddziela półkule móżdżku,

• Namiot móżdżku- oddziela półkule mózgu od móżdżku,

• Przepona siodła- pokrywa siodło tureckie.

Różnica między oponami mózgowia a rdzenia kręgowego polega na braku przestrzeni nadtwardówkowej w przypadku opon mózgowia, gdyż obie blaszki opony twardej ściśle przylegają do siebie.

Wyjątek stanowią naczynia żylne, przebiegające miedzy rozdzielonymi blaszkami opony twardej. Są to tzw. zatoki opony twardej.

Do zatok opony twardej zaliczamy:

• Zatoka strzałkowa górna,

• Zatoka strzałkowa dolna,

• Zatoka skalista górna,

• Zatoka skalista dolna,

• Zatoka poprzeczna,

• Zatoka potyliczna,

• Zatoka esowata,

• Zatoka prosta,

• Zatoka jamista,

• Zatoka klinowo- ciemieniowa.

Zatoki te zbierają krew z mózgu i opon, oczodołu i gałki ocznej, ucha wewnętrznego.

Krew z zatok spływa głównie do żyły szyjnej wewnętrznej.

Unaczynienie tętnicze mózgowia pochodzi głównie z:

- tętnicy szyjnej wewnętrznej

- tętnicy podstawnej (utworzonej przez połączenie 2 tętnic kręgowych),

Na podstawie mózgowia tworzą koło tętnicze mózgu ( Willisa):

Najważniejszą gałęzią od tętnicy szyjnej wewnętrznej jest tętnica mózgu środkowa, która koła tętniczego nie tworzy, a biegnie w bruździe bocznej i unaczynia 3 płaty:

- czołowy,

- ciemieniowy,

- skroniowy.

---