• Każdy przygotuje obszerny artykuł ok. 10stron na zaliczenie (programy edukacji zdrowotnej, lub z książki) - zrobić sobie notateczkę z tego artykułu i potem opowiedzieć o tym pani.

• Praca praktyczna - zrobić autorski program całą grupą.

• Red. Danuta Skulicz „Zdrowie w edukacji elementarnej - wprowadzenie do konstruowania programów autorskich” 2004r

• Anna Gaweł „Pedagodzy wobec wartości zdrowia”

• Anna Gaweł „zdrowie, wartość, edukacja”

• Czasopismo : „Nauki medyczne i promocja zdrowia”.

Wykład 1, 15.10.2010r

Temat Zdrowie i czynniki je warunkujące. Co to jest zdrowie?

W 1947 roku światowa organizacja zdrowia (ŚOZ) zdefiniowała zdrowie jako: „Stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub kalectwa i niepełnosprawności”. Pozytywne rozumienie zdrowia, zbyt idealistyczne rozumienie zdrowia. Nie uwzględnianie dynamicznych związków między zdrowiem fizycznym, społecznym, psychicznym i duchowym. Całościowe (holistyczne) rozumienie zdrowia.

Inne definicje i opisy zdrowia:

• Stan w którym jednostka wykazuje optymalną umiejętność pełnienia ról i zadań wyznaczonych przez proces socjalizacji.

• Poziom sprawności funkcji ustrojowych w stosunku do środowiska (potencjał adaptacyjny) oraz sztuka panowania nad własnym ciałem i psychiką.

• Koncepcja adaptacji - dobre zdrowie to umiejętność radzenia sobie z ekstremalnymi zmianami środowiska i dobra adaptacja do tych zmian. Koncepcja ta jest zbieżna ze współczesnym, ekologicznym podejściem do zdrowia.

Nowe podejście do zdrowia choroby zaproponował wybitny socjolog medycyny A. Antonowsky: jego koncepcja zakłada ze zdrowie i choroba są krańcami kontinuum. Każdy człowiek zajmuje pewną pozycję między biegunami „absolutnego zdrowia” i „całkowitej choroby”.

Gdy człowiek buduje własne zasoby dla zdrowia i potrafi skutecznie radzić sobie ze stresorami, przesuwa się w kierunku bieguna zdrowia.

Biomedyczny i holistyczny model zdrowia

Biomedyczny model zdrowia - podstawowe pojęcie współczesnej medycyny naukowej, Zdrowie jako kategoria zobiektywizowana, medyczne kryteria opisu, stan braku zakłóceń w funkcjach biologicznych organizmu. Zdrowie zdeterminowane wyposażeniem genetycznym i wrodzoną strukturą organizmu oraz skutecznością zabiegów leczniczych podejmowanych przez służbę zdrowia. „choroba grupuje obiektywne stany organizmu, z zdrowie jest kategorią subiektywną” (Julian Aleksandrowicz „W poszukiwaniu definicji zdrowia”).

Holistyczny model zdrowia - systemowa wizja, człowiek jest elementem całości (złożonej z wymiarów: fizycznych, psychicznych, duchowych, społecznych i kulturowych). Całość (świat) determinuje zdrowie każdego z poszczególnych elementów. Człowiek jest względnie samodzielnym twórcą własnego zdrowia. Zdrowie to pełnia potencjału rozwojowego i dobrostan, jest cechą systemu lub podsystemu, który warunkuje równowagę (korzystną dla zdrowia). Choroba to skutek zachwiania równowagi systemowo rozumianego zdrowia. Etiologia - oprócz sfery biologicznej - otwarta na wiele czynników pozabiologicznych. Zakres wielowymiarowy - (sfery: biologiczna, psychospołeczna, kulturowa, duchowa), wielopoziomowy (wielość układów np. środowisko rodzinne, środowisko lokalne). Dopuszczalność subiektywnych kryteriów odnoszących się do zdrowia, oddziaływanie terapeutyczne uzupełnione o naturalne sposoby.

Społeczno - ekologiczny model zdrowia jest podstawą promocji zdrowia. Holistyczna wizja człowieka. Powiązanie miedzy człowiekiem i jego środowiskiem, oddziaływanie czynników natury psychospołecznej. Zdrowie jest wartością, zasobem dla społeczeństwa i środkiem do życia codziennego.

Czynniki warunkujące zdrowie:

• Styl życia i zachowania zdrowotne (50-60%)

• Środowisko fizyczne i społeczne (20-25%)

• Czynniki genetyczne (20%)

• Służba zdrowotna (10-15%)

Zachowania zdrowotne: postępowanie działania (lub ich zaniechanie) które bezpośrednio lub pośrednio wypływają na zdrowie. Zachowania sprzyjające zdrowiu (prozdrowotne, pozytywne) lub zachowania zagrażające zdrowiu (antyzdrowotne, negatywne).

Styl życia: składa się z zachowania zdrowotnego, postaw, działań i ogólnej filozofii życia. Zależy od środowiska, norm społecznych i kulturowych, w których żyje człowiek i społeczność, do której należy lub z którą się identyfikuje. Osobiste przekonania, wartości, umiejętności życia, ogólna, ekonomiczna, polityczna i organizacyjna struktura społeczeństwa.

Kariera zdrowotna jest to pewien bagaż (suma) wiedzy i doświadczeń związanych ze zdrowiem, uzyskiwanych w różnych etapach życia, które decydują o umiejętnościach, zachowaniach zdrowotnych i stylu życia człowieka. W rozwoju kariery zdrowotnej podstawowe znaczenie mają wpływy społeczne.

Wykład 2, 22.10.2010r

Obszary tematyczne edukacji zdrowotnej w szkole - bloki tematyczne:

• Higiena osobista i otoczenie

• Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc

• Żywności i żywienie

• Ruch w życiu człowieka

• Praca i wypoczynek

• Zycie w rodzinie, psychologiczne i środowiskowe aspekty edukacji zdrowotnej

• Zdrowie psychospołeczne

• Edukacja seksualna

• Zycie bez nałogów

Edukacja zdrowotna w szkole:

1. Program edukacji zdrowotnej w szkole

2. Strategia i metody edukacji zdrowotnej

Program edukacji zdrowotnej w szkole. Definicje:

M. Demel: „Wychowanie zdrowotnej jest integralną częścią kształcenia pełnej osobowości”. Polega ono na : kształtowaniu nawyków, sprawności i postaw wobec zdrowia umożliwiających jego ochronę i doskonalenie oraz pobudzaniu pozytywnego zainteresowania sprawami zdrowia.

T. Williams: „Edukacja zdrowotna to proces w którym ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności w której żyją”

L. Baric: „Edukacja zdrowotna jest to proces przekazywania i/lub nabywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do przeżycia i poprawy jakości życia”

Edukacja do zdrowia obejmuje wiec przekazywanie i nabywanie lub korektę: świadomość i rozumienia zdrowia, wiedzy o zdrowia, postaw wobec zdrowia, umiejętność dla kształtowania zachowań sprzyjających zdrowi. Głównym celem edukacji zdrowotnej jest zdrowy styl życia ludzi: korzystne zmiany zachowań zdrowotnych, rozwój chęci, zdolności i kompetencji do działania, rozwój wiedzy i umiejętności wglądu w siebie, zaangażowanie i motywacja, wizja przyszłości i doświadczenia zdobyte w konkretnych działaniach w praktyce.

Koncepcja wszechstronnej edukacji zdrowotne w szkole. Zasady rekomendowane przez WHO, UNESCO i UNICEF:

• Uwzględnienie holistycznego podejścia do zdrowia i czynników je warunkujących

• Wykorzystanie wszystkich okoliczności do edukacji do zdrowia (przedmioty nauczania, wzorce tworzone przez nauczycieli, środowisko szkoły, pomoc rożnych osób w szkole i poza nią)

• Dążenie do harmonizowania informacji z różnych źródeł

• Zachęcanie uczniów do zdrowego stylu życia i tworzenie w szkole do tego warunków

Wykład 3, 5.11.2010r

Program edukacji zdrowotnej.

Cechy programu: ramowy, elastyczny, umożliwiający swobodę w doborze treści i metod w zależności od potrzeb uczniów, warunków i możliwości klasy i szkoły. Spiralny układ programu. Program adresowany jest do: jednostki (JA) w aspektach: ja i troska o mnie, ja moje relacje z innymi ludźmi, ja i moje środowisko (społeczność i środowisko).

Do kogo adresowany jest program: uczeń w szkole gimnazjalnej.

Program kształtowania umiejętności życiowych gimnazjalistów.

Tytuł: ???

Wstęp: ………………………………

Rozdział 1. Zasady konstruowania programu edukacji zdrowotnej (Zachara), koncepcja kształtowania Rozdział 2. Umiejętności życiowych (Spytkowska, Oruba),

Rozdział 3. Sylwetka rozwojowa gimnazjalisty (Roemer, Bara),

Rozdział 4. Charakterystyka programu (Erwin, Mikowska, Bańko),

Rozdział 5. Scenariusze (….),

Rozdział 6. Ewaluacja programu i (Klimowska i Bracik),

Rozdział 7. Bibliografia

Wykład 5 i 6. 26.11.2010r

Program edukacji zdrowotnej w szkole

Cele i zadania edukacji zdrowotnej w szkole

Zasady realizacji programu:

1. Sprawdzenie „gdzie są nasi uczniowie” czyli jaka jest ich dotychczasowa wiedza, postawy, percepcja zdrowia

2. Właściwy dobór treści i metod edukacji zdrowotnej

3. Nawiązanie dialogu z uczniami, poznanie ich zainteresowań i potrzeb, zachęcanie do aktywnego udziału

4. Sprawdzenie „gdzie my jesteśmy” - uświadomienie sobie jaki jest bagaż moich doświadczeń

5. Dostosowanie programu do realiów życia uczniów (realia: kultura, wartość, postawy uczniów, wiedza)

6. Dostosowanie programu do wpływu różnych osób na uczniów: nauczyciele, społeczność lokalna i ich liderzy, rodzice, rówieśnicy.

Strategie i metody edukacji zdrowotnej

1. Podejście holistyczne - przekazywanie informacji z silnym ładunkiem pozytywnych emocji

2. Dostarczenie i wzbogacenie wiedzy

3. Stawianie pytań wyjaśnianie wątpliwości

4. Prawo do osobistego doświadczenia i wyciągania wniosków

5. Osobista odpowiedzialność za wykorzystanie wiedzy

Główne metody edukacji zdrowotnej: wybór, negocjacje, dyskusja, podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów, odgrywanie ról, studia przypadków, wywiady, komunikowanie się, symulacja, planowanie.

Wykład 7, 3.12.2010r

ABC

A - aktywne uczenie się. Aktywizowanie uczniów, sprawdzanie i stosowanie wiedzy w różnorodnych symulowanych i naturalnych sytuacjach, zachęta do sprawdzania własnych wartości i postaw, nabywanie i ćwiczenie umiejętności.

B - praca w grupach - komunikacja, dyskutowanie, uzgadnianie stanowisk, wymiana myśli i analiza odmiennych stanowisk, przedstawienie wniosków i efektów pracy innym zespołom przez przedstawiciela (lidera), ćwiczenie umiejętności wypowiadania się przed większym audytorium, zwięzłe wyrażanie myśli

C - rola nauczyciela - odpowiada za program, przebieg procesu uczenia się, odpowiedni dobór informacji i metod aktywizujących, od ucznia zależy czy informacje przyswoi i wykorzysta (efekt edukacji zdrowotnej)

Trzy etapy uczenia się na doświadczaniu:

1. Wprowadzenie

Wzajemne poznawanie się uczestników, Określenie podstawowych reguł pracy w zespole, Ćwiczenia rozgrzewające

2. Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących

Burza mózgów na dany temat, Odgrywanie ról i symulacje, Dyskusja ukierunkowana, Przeprowadzenie wywiadu, Zastosowanie nagrań wideo z powtórkami, Kwestionariusz, ankieta, wizyty, Indywidualne i grupowe planowanie pracy, Wycieczki i zajęcia w terenie

3. Podsumowanie i ewaluacja

Refleksja - czego nauczyłam się w trakcje danego ćwiczenia o mnie samym i innych ludziach, o zdrowiu i zdrowym stylu życia, jakie to ma dla mnie znaczenie, jaki to będzie miało wpływ na moje postawy i zachowanie, jakie działania powinnam podjąć, co zrobię w najbliższym czasie w wyniku tych zajęć

Aktywne uczenie się - podsumowanie.

• Rola nauczyciela to głównie umożliwianie, organizowanie i ułatwianie uczenia się

• Uczeń uczy się w sposób tak aktywny jak jest to możliwe i bierze odpowiedzialność za efekty uczenia się

• Uczenie zachodzi głównie przy użyciu technik opartych na myśleniu twórczym takich jak: stawianie pytań, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji

• Uczniowie pracują w grupach o różnej liczebności. Kładzie się nacisk na współpracę o różnej liczebności. Kładzie się nacisk na współpracę w atmosferze zaufania, akceptacji i wzajemnego wspierania się

• W uczeniu równie ważny jest aspekt poznawczy i emocjonalny

• Ewaluacja czyli sprawdzanie efektów działań edukacyjnych obejmować powinna zarówno proces uczenia (przebieg, co pomagało a co utrudniało) jak i jego wyniki (o ile uczeń wzbogacił swoją wiedzę, przekonania i umiejętności).

Wykład 8, 10.12.2010r

CO MI SIĘ DO TEJ PORY PODOBAŁO W EDUKACJI ZDOROWTNEJ

CO CHCIAŁABYM ZMIENIĆ

Deklaracja I Europejskiej Konferencji Szkół Promujących Zdrowie

„Każde dziecko ma praco i powinno mieć możliwość uczyć się w szkole promującej zdrowie”

Współpraca z rodzicami

• Rozwój „kariery zawodowej” młodego człowieka zaczyna się w czasie pierwotnego procesu socjalizacji w rodzinie i jest kontynuowany po rozpoczęciu nauki w szkole. Dołącza się w tym okresie wpływ szkoły i kręgu rówieśników.

• Postrzeganie szkoły przez rodziców - może być „barierą” we współpracy. Bariery te mogą być też tworzone przez samych nauczycieli.

• Reguły współpracy rodziców i nauczycieli powinny być przedyskutowane i uzgodnione.

• Komunikacja dom - szkoła - uzgadnianie stanowisk, dyskutowanie, prowadzenie dialogu. Zadaniem szkoły - tworzenie dobrego klimatu, który umożliwi przedyskutowanie odpowiedniego podziału ról i odpowiedzialności oraz budowanie pełnego partnerstwa.

Wzmacnianie współpracy miedzy szkołą a rodzicami

1. Wspomaganie rodziców w pełnieniu roli oraz rozumieniu procesów rozwojowych ich dziecka (spotkania, kursy, grupy wsparcia)

2. Grupy dziecięco-rodzicielskie przed rozpoczęciem nauki

3. Bibliotek (wypożyczalnia) zabawek i książek dla dzieci i rodziców

4. Pokój dla rodziców

5. Wizyty domowe

6. Formy wspierania szkoły przez rodziców: prowadzenie treningów sportowych, pomoc w szkolnej bibliotece, prowadzenie zajęć na powietrzu, udział w prowadzeniu szkolnego sklepiku, pomoc w przygotowaniu posiłków, pomoc przy opracowaniu specjalistycznych programów nauczania, uczestnictwo w wydarzeniach społecznych i kulturalnych, doskonalenie sprawności jazdy na rowerze u uczniów, dzielenie się z uczniami doświadczeniami zawodowymi.

Zaangażowanie rodziców w realizację programu edukacji zdrowotnej

• Spotkanie z rodzicami (zebrania, wywiadówki)

• Pisemne porozumiewanie się z rodzicami

• Publikacje poświęcone edukacji zdrowotnej

• Szkolenia metodą warsztatową

• Używanie środków multimedialnych

• Korzystanie z pomocy rodziców w realizacji programu nauczania

Planowanie i ewaluacja w edukacji zdrowotnej

• Co to jest ewaluacja?

• „Ewaluacja” z języka angielskiego określa wartość. W języku polskim zbliżone określenia: ocena, analiza, nie oddają w pełni istoty ewaluacji

• Ewaluacja ma na celu sprawdzenie przebiegu i wyników naszych działań

• Wyróżniamy dwa jej rodzaje:

• Ewaluacja wyników - sprawdzenie czy osiągnięto założone ciele (sukces, czy niepowodzenie)

• Ewaluacja procesu - sprawdzenie co naprawdę zdarzyło się w czasie realizacji programu i dlaczego, czy i jak realizowane były ustalone zadania.

Cele i funkcje ewaluacji

1. Co robić dalej? Czy program kontynuować, zmodyfikować czy przerwać?

2. Powiązanie ewaluacji z planowaniem:

1. Rozpoznanie sytuacji wyjściowej przed rozpoczęciem zajęć - diagnoza

2. Określenie celów i zadań co chcemy osiągnąć o jak to zrobimy

3. Ustalenie co będziemy sprawdzać w czasie i po zakończeniu programu, planowanie sposobu ewaluacji

Zasady budowania planu programu i ewaluacji edukacji zdrowotnej.

Planowanie - realizacja - ewaluacja

1. Poznanie uczestników i ich dotychczasowych doświadczeń

2. Identyfikacja potrzeb

3. Określenie celów

4. Sformułowanie zadań

5. Identyfikacja środków

6. Planowanie treści i metod

7. Planowanie ewaluacji

8. Realizacja programu

9. Ewaluacja - narzędzia (podręcznik s. 71, 72, 73)

Edukacja zdrowotna

5

---