Instrumenty banku centralnego:

• stopa rezerw obowiązkowych,

• operacje otwartego rynku,

• stopa redyskonta, kredyt refinansowy, lombardowy.

Polityka budżetowa.

Keynes po raz pierwszy wykorzystał budżet jako kluczowy element polityki państwa. Keynes sowimi postulatami przekonywał, że zwiększone wydatki w stosunku do przychodów budżetowych wcale nie muszą być negatywnym efektem w sferze kreacji popytu agregatowego.

Budżet jest to plan przychodów i wydatków państwa na dany rok kalendarzowy. Plan przygotowuje Minister Finansów lub jego odpowiednik, zatwierdza go rząd, a później musi być przedstawiony sejmowi (najwyższej władzy ustawodawczej). Przyjęty i zatwierdzony ustawą staje się podstawą do polityki budżetowej państwa na następny rok. Może się zdarzyć, że cały budżet nie jest na czas gotowy, wówczas przyjmuje się tylko część, a resztę się dopracowuje. Władza ustawodawcza przyjmuje tylko część budżetu i jest to tzw. prowizorium budżetowe.

Funkcje budżetu:

1. funkcja fiskalna (gromadzenie dochodów z przeznaczeniem na przyszłe wydatki); (funkcja ta realizowana jest każdego roku)

2. funkcja redystrybucyjna (związana z wtórnym podziałem dochodu narodowego), dzięki tej funkcji wypłacane są dotacje dla przedsiębiorstw, zasiłki itp. Keynes uważa, że ta funkcja pozwala uczynić podział dochodu w kraju bardziej sprawiedliwym. (funkcja ta realizowana jest każdego roku)

3. funkcja stabilizacyjna (spekulacyjna) - poprzez dochody i wydatki budżetowe państwo może stabilizować koniunkturę lub wpływać na kondycję gospodarki, na zmniejszenie bezrobocia. Głównie poprzez sektor dóbr publicznych; pojawia się ta funkcja tylko gdy jest potrzebna.

Zasady budżetowe (zasady tworzenia budżetu)

• jednorodność (budżet jest opracowywany na 1 rok),

• kompletność, zupełność (wszystkie pozycje po stronie dochodów muszą być tam zawarte),

• jednorodność (wszystkie pozycje w tych samych jednostkach),

• jedność (budżet stanowi całość),

• równoważność (strona dochodów = strona wydatków)

Strona dochodów i wydatków.

Dochody:

• podatek (przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie na rzecz państwa),

• podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych (30 - 45% wpływów budżetowych),

• podatki pośrednie (Vat, akcyza),

• pozostałe podatki, składki na ubezpieczenie społeczne, dochody z prywatyzacji.

Wydatki:

• koszty utrzymania administracji państwa i aparatu przymusu,

• wydatki związane z koncepcją państwa dobrobytu (edukacja, ochrona zdrowia, kultura i rekreacja),

• związane z funkcją redystrybucyjną (wypłata rent, emerytur, zasiłków dla bezrobotnych),

• doraźne wydatki państwa o charakterze stabilizacyjnym czy antycyklicznym (wydatki na nowe miejsca pracy, na badania i rozwój, wydatki związane z robotami publicznymi).

D = W równowaga budżetowa (stan ten prawie nie występuje)

D > W nadwyżka budżetowa (rzadko się zdarza, ale jednak)

D < W deficyt budżetowy (bardzo częsta sytuacja)

Sposoby łagodzenia deficytu budżetowego:

• zwiększenie dochodów budżetowych (obciążyć podatników)

• obcięcie wydatków (ograniczyć wydatki jakichś grup społecznych)

Inne sposoby:

• zaciąganie pożyczek przez bank centralny w bankach komercyjnych (chętnie używany sposób). W tym przypadku powstaje tzw. efekt wypierania lub efekt wypychania. Oznacza on, iż „wypchnięty” został z kolejki o możliwość kredytowania sektor prywatny. Ten sektor ma utrudniony dostęp do kredytów, z dwóch powodów:

• dostęp do kredytów bankowi centralnemu zmniejsza pulę kredytów dla pozostałych podmiotów,

• rośnie stopa procentowa dla tych pozostałych klientów, co oznacza, że ten sektor płaci wyższy koszt kredytu.

• zaciąganie pożyczek w bankach zagranicznych, ma to miejsce gdy jest różnica stopy procentowej kredytu w polskich bankach i zagranicznych.

• wykorzystanie operacji otwartego rynku (sprzedaż papierów wartościowych (obligacji) przez bank centralny, podmioty kupując te obligacje formalnie udzielają państwu pożyczki na rok, dwa, czy 5 zależnie od tego na ile opiewa obligacja. Państwo zadłuża się u obywateli. Wysokość długu publicznego nie może być większa od 48 - 49%.

Krzywa A. Laffera - twórca polityki podażowej, jest zwolennikiem dopuszczania interwencji państwa. Jako doradca rządu R.Regana przekonywał prezydenta Bush'a by zwiększać podatki ale do pewnej granicy.

Wpływy max

do budżetu

Stopa opodatkowania

Każdy wpływ do budżetu może być osiągnięty za pomocą dwóch stóp opodatkowania, relatywnie niskiej i wysokiej. Nie dotyczy to tylko stopy max.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---