Materiał do egzaminu:

• 3 klasyfikacje bezrobocia,

• 3 teorie: neoklasyczna, keynesowska, naturalna Milltona - Friedmana,

• popyt i podaż na siłę roboczą,

• prawo Artura Okuna, zależność między luką a aktywną i pasywną polityką państwa na rynku pracy,

• inflacja definicja,

• koszyk producenta i konsumenta: CPI, PPI,

• średnia stopa inflacji,

• podział ze względu na przyczyny:

• popytowa,

• podażowa,

• inflacja kosztowa, dwa szoki naftowe,

• inflacja płacowa, spirala płacowo - cenowa,

• wg Galbraitha,

• krótkookresowa krzywa Phillipsa.

Phillips badał zależność między stopą inflacji a stopą bezrobocia. On też połączył bezrobocie i inflację.

stopa bezrobocia

Klasyczna, krótkookresowa.

Istnieje odwrotna zależność pomiędzy stopą inflacji i stopą bezrobocia. Jeżeli stopa inflacji spada, rośnie stopa bezrobocia, i odwrotnie. Wysoka stopa inflacji towarzyszyła rozkwitowi gospodarki, gdy była wysoka stopa bezrobocia w gospodarce była recesja. W latach '70 - tych krzywa Phillipsa nie dała się zastosować. Te dwie wielkości nie działają w przeciwnym kierunku, ale w tym samym. W latach '70 - tych rosło bezrobocie i rosła inflacja.

Stagflacja - polega na tym, że stopa inflacji rośnie, stopa bezrobocia rośnie a gospodarka jest w stagnacji.

Slumpflacja - stopa inflacji rośnie, stopa bezrobocia rośnie, gospodarka jest w recesji (leci w dół).

Teoria racjonalnych oczekiwań - doświadczenie ugruntowuje ludzi w myśleniu na przyszłość.

kalkulacyjna, oczekiwana

inercyjna

Polityka budżetowa:

Budżet to plan dochodów i wydatków państwa na dany rok kalendarzowy. Budżet przygotowuje minister finansów, zatwierdza go rząd, a później staje się ustawą zatwierdzoną przez najwyższy organ ustawodawczy. W przypadku gdy część budżetu jest nie do przyjęcia, przyjmuje się tylko tę część budżetu, którą rząd będzie realizował przez pierwszy miesiąc lub kwartał. Będzie się to nazywało prowizorium budżetowe. Cały budżet wraca do poprawki.

Zasady budżetowe:

• zasada zupełności - po obu stronach (dochodów i wydatków) muszą być pozycje zawarte w budżecie,

• zasada jednorodności - wszystkie pozycje podawane są w tych samych jednostkach,

• zasada jawności - budżet musi być podany do publicznej wiadomości,

• zasada równoważenia budżetowego - strona dochodów musi być równa stronie wydatków.

Dochody państwa do budżetu:

• podatki od osób fizycznych i prawnych,

• podatki od wydatków (VAT, akcyza) tzw. podatki pośrednie,

• wszystkie pozostałe podatki,

• cła,

• składki na ubezpieczenia społeczne,

• dochody z prywatyzacji.

Wydatki budżetowe:

• wydatki związane z utrzymaniem administracji państwa i aparatu przymusu (wojsko, policja),

• wydatki związane z koncepcją państwa dobrobytu (wydatki na szkolnictwo, kulturę, ochronę zdrowia, wydatki zwiększające standard życia),

• wydatki związane z redystrybucją dochodu narodowego (emerytury, renty, zasiłki),

• wydatki państwa o charakterze stabilizacyjnym lub antycyklicznym (podejmowanie robót publicznych).

Możliwe stany budżetu:

I stan: D = W (dochody D są równe wydatkom W) równowaga budżetowa,

II stan: D < W wydatki są większe niż dochody, deficyt budżetowy,

III stan: D > W dochody są większe od wydatków, nadwyżka budżetowa.

Sposoby łagodzenia deficytu budżetowego (D<W):

1. zwiększyć dochody (wyższe podatki) - rzadko stosowana metoda,

2. obcięcie wydatków - często stosowana metoda,

1. zaciąganie kredytów w krajowych bankach komercyjnych;

Bank centralny zaciąga kredyt w innych bankach. Występuje wtedy tzw. efekt wypierania (wypychania): polega on na utrudnionym dostępie do kredytów sektora prywatnego, a to z dwóch powodów:

• zmniejsza się pula pieniądza kredytowego w bankach,

• podnosi się wtedy stopę procentową w bankach komercyjnych.

2. zaciąganie kredytów w bankach zagranicznych,

3. zaciąganie długu publicznego, poprzez operacje otwartego rynku, sprzedaż państwowych papierów wartościowych.

Krzywa Laffera: (Artur Laffer)

wpływy

do budżetu

0 100 stopa opodatkowania

W każdej gospodarce, w każdych warunkach jest jedna taka stopa opodatkowania, która przynosi maksymalne wpływy do budżetu. Laffer przestrzega rządy przed nadmiernym śrubowaniem stóp opodatkowania, bowiem poziom wpływów do budżetu (poza maksymalnym) można osiągnąć przy dwóch różnych stopach opodatkowania.

Są 3 funkcje budżetu:

• lokacyjna - państwo poprzez budżet dokonuje alokacji środków miedzy sektor państwowy a publiczny,

• redystrybucyjna - jedne dochody podmiotów zmniejsza a inne zwiększa, wtórny podział dochodu narodowego,

• stabilizacyjna - (stymulacyjna, antycykliczna) - państwo poprzez wydatki i dochody może wpływać na wielkość i tempo wzrostu dochodu narodowego, na wielkości Oszczędności, Inwestycji i Zatrudnienia.

Polityka budżetowa:

• pasywna,

• aktywna.

Polityka budżetowa pasywna - dokonywana jest przy pomocy tzw. automatycznych stabilizatorów. Takie wielkości jak stopy opodatkowania, wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, wysokość zasiłków dla bezrobotnych, które raz wprowadzone w gospodarkę działają jakby automatycznie przez następne lata.

Gdy pojawią się nowe cele w gospodarce makroekonomicznej i rząd zdecyduje się dokonać zmian w dotychczasowych automatycznych stabilizatorach (zmieniając progi podatkowe, stopy opodatkowania, wysokość zasiłków itp.) to taką politykę państwa nazywamy aktywną albo dyskrecjonalną.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---