D.Marsh, G.Stoker - Teorie i metody w naukach politycznych

1. BEHAWIORALIZM (David Sanders)

Behawioralne podejście do analizy społecznej i politycznej skupia się na pytaniu: „dlaczego ludzie zachowują się w określony sposób?”

• Przekonania behawioralistów:

• W centrum analizy powinny się znajdować dające się obserwować zachowania (na poziomie jednostek i agregatów społecznych)

• Wyjaśnienia tych zachowań powinny się poddawać weryfikacji empirycznej

• Problematyka badań:

• Głosowania

• Źródła uczestnictwa w mniej konwencjonalnych formach aktywności politycznej (demonstracje, strajki, rozruchy)

• Na poziomie elit: zachowania przywódców (ich postawy i wartości, a podejmowane działania)

• Działania grup interesów i partii politycznych

• Działania państw narodowych oraz aktorów społecznych niebędących państwami (międzynarodowe koncerny, międzynarodowe grupy terrorystyczne)

1. ROZWÓJ I KLUCZOWE CECHY RUCHU BEHAWIORALNEGO

Ruch zdobył ważną pozycję w naukach społecznych w latach 50' i 60'.

Źródła filozoficzne: August Comte (XIX w.), logiczny pozytywizm z kręgu szkoły wiedeńskiej (lata 20')

• POZYTYWIZM (A.Ayer, C.Hempel):

• Znacząca analiza na temat świata fizycznego lub społecznego może się opierać na przydatnych tautologiach (zdania zawsze prawdziwe) i twierdzeniach empirycznych (można sprawdzić ich prawdziwość bądź fałszywość na drodze obserwacji)

• Metafizyka, teologia, estetyka, a nawet etyka tylko zakłócają proces badawczy i same nie wnoszą żadnego znaczenia

• Pytanie pozytywistów: „w jaki sposób można dowieść fałszywości tej teorii?”

Teoria empiryczna jest zespołem powiązanych ze sobą, abstrakcyjnych twierdzeń, składającym się z założeń, definicji i dających się empirycznie przetestować hipotez, który ma opisywać i wyjaśniać występowanie danego zjawiska lub zespołu zjawisk.

Wyjaśnienie jest ujętą w kategoriach związków przyczynowych relacją dotyczącą występowania pewnego zjawiska lub zespołu zjawisk. Wyjaśnienie danego wydarzenia polega na wyszczególnieniu minimalnego, nietautologicznego zespołu uprzednich koniecznych i wystarczających warunków zajścia tego wydarzenia.

• 3 kryteria pozwalające na ocenę teorii, które mają na celu wyjaśnienie(nacisk na obserwacje i weryfikacje empiryczną):

• „Dobra” teoria musi być spójna wewnętrznie: nie może zawierać twierdzeń takich, że zarówno obecność jak i nieobecność pewnego zespołu uprzednich warunków w świetle tej teorii powoduje wystąpienie zjawiska, które ma zostać wyjaśnione

• „Dobra” teoria odnosząca się do pewnej klasy zjawisk: powinna być tak bardzo, jak to tylko możliwe, spójna z innymi teoriami, które mają na celu wyjaśnienie powiązanych z nimi zjawisk.

• Teorie prawdziwie służące wyjaśnianiu: muszą być zdolne do generowania empirycznych prognoz, które można przetestować za pomocą obserwacji.

• 2 charakterystyczne właściwości behawioralnego podejścia do badań społecznych:

• Przekonanie o konieczności systematycznego odwoływania się do wszystkich istotnych danych empirycznych zamiast do ograniczonej liczby przykładów przemawiających na korzyść danej teorii (w tym przypadku uznają za uzasadnione stosowanie technik statystycznych - jako instrument umożliwiający analizowanie „istotnych danych empirycznych”)

• teorie i/albo wyjaśnienia naukowe muszą być w zasadzie falsyfikowane (np. „Wszystkie ŁABĘDZIE są białe” - jeśli zobaczymy czarnego to 1) twierdzenie jest empirycznie fałszywe: było zasadniczo falsyfikowane i zostało sfalsyfikowane 2) czarny łabędź nie jest łabędziem bo one są tylko białe - twierdzenie nie jest fałszywe)

• 2 właściwości, które powinny posiadać teorie:

• Powinny one starać się coś wyjaśniać

• Nadawać się zasadniczo do przetestowania

1. KRYTYKA PODEJŚCIA BEHAWIORALNEGO

1. Zarzuty wobec pozytywistycznego poglądu, że twierdzenia, które nie są ani definicjami (przydatne tautologie), ani twierdzeniami o charakterze empirycznym, są pozbawione znaczenia

• Wiele twierdzeń, które pozytywizm uznaje za „pozbawione znaczenia”, w istocie zawiera liczne idee, które mogą w znaczącym stopniu sprawić, że będziemy lepiej rozumieć zachowania społeczne i kondycję ludzką

• Behawioraliści nie odrzucają teorii normatywnej czy estetyki w analizie politycznej i społecznej - uznają, że te podejścia dostarczają innego rodzaju wiedzy (a nie że są pozbawione znaczenia)

2. Skłonność do bezmyślnego empirycyzmu

• Wcześniejsi pozytywiści: wgląd teoretyczny można uzyskać tylko w wyniku procesu badawczego, który wychodzi od wolnej od teorii obserwacji „wszystkich dotychczasowych faktów”(…)

• Póżniejsi (Hempel, Popper): postęp w badaniach jest możliwy tylko wtedy, gdy naukowiec w swych dążeniach do obserwacji istotnych faktów kieruje się albo jasnymi oczekiwaniami teoretycznymi, albo swego rodzaju przeczuciem

• Pojawił się nacisk na dane statyst. i lekceważenie rozumowania teoretycznego doprowadziły do 2 niepożądanych tendencji:

• Skłonność do akcentow. tego co jest mierzalne, zamiast tego co może być istotne z teoretycznego pkt widzenia

• Skłonność do skupiania się na zjawiskach, które łatwo zaobserwować - jak głosowanie - a nie na bardziej subtelnych , siłach strukturalnych, które sprzyjają stabilności i zmianom w systemie społ. i politycznym.

3. Rzekoma niezależność obserwacji od teorii

• Ostatecznym testem dobrej teorii jest jej zgodność z obserwacją - z dostępnymi danymi empirycznymi

• Kładą nacisk na opis i wyjaśnienie obserwowalnych zachowań jednostek i grup (zapominając znaczenia zmian społ. i polit.)

1. ZALETY PODEJŚCIA BEHAWIORALNEGO

• Najlepsze behawioralne analizy mogą w znacznym stopniu przyczyniać się pod względem teoretycznym i empirycznym do zrozumienia i wyjaśnienia zachowań społecznych

• Determinacja zwolenników na rzecz podejmowania form analizy, które da się powtórzyć (porównywanie wniosków)

• Pojęcia teoretyczne i użyte do ich pomiaru wskaźniki empiryczne w analizie aktywizmu partyjnego (Whiteley i Seyd)

Pojęcie	Wskaźnik/miara operacyjna
Aktywizm	-wywieszenie plakatu wyborczego -podpisanie petycji -pieniężna darowizna na rzecz partii -roznoszenie ulotek, uczestnictwo w zebraniach -zabieganie o głosy w imieniu partii -ubieganie się o urząd z ramienia partii -kandydatura w wyborach krajowych bądź lokalnych
Korzyści jednostkowe	-spotkania z interesującymi ludźmi (bodziec procesualny) -respondent mógł zostać radnym samorządu (b. wynikowy) -partia potrzebuje takich posłów jak respondent (b. wynik.)
Korzyści zbiorowe	-respondent podziela postulaty partii w: większe wydatki na walkę z ubóstwem i publiczną służbę zdrowia, wspieranie prywatn. służby zdrowia, ograniczenie wydatków rządowych, bardziej restrykcyjne przepisy wobec związk. zawodowych.
Koszty	-zebrania partyjne bywają męczące -Partia zabiera czas rodzinie
Osobista skuteczność	-respondent może wpływać na politykę
Skuteczność partii	-partia respondenta może zmienić kraj
Identyfikacja partyjna	-siła identyfikacji respondenta z partią
Ideologia	-stopień, w którym jednostka znajduje się na skrajnej prawicy (partia konserwat) albo skrajnej lewicy (Partia pracy) politycznego spektrum, ustalony w oparciu o określoną przez samego respondenta pozycję na skali lewica-prawica
Kontekst polityczny	-partia wygrała poprzednie wybory samorządowe -partia wygrała mandat w danym okręgu poprzednich wyborach powszechnych

1. KONKLUZJA: SPUŚCIZNA BEHAWIORALNA W XXI w.

• Punktem wyjścia poważnych badań empirycznych musi być zawsze analiza teoretyczna

• Teoria nie tylko generuje hipotezy, które można testować, ale dostarcza wytycznych i wskazówek co do rodzaju danych empirycznych, jakie należy gromadzić w pierwszej kolejności

• Postbehawioraliści akceptują fakt, że teoria musi odgrywać centralną rolę w analizie społecznej - uznają także możliwość, że różne perspektywy teoretyczne mogą generować różne obserwacje

• Jeśli mamy zaakceptować dane wyjaśnienie, musi ono generować prognozy, które da się empirycznie sfalsyfikować, testując je na podstawie obserwacji

---