16.12.06 r. Podstawy zarządzania

Dokończenie poprzedniego wykładu

Opór wśród pracowników może być czynny lub bierny. Aby zmniejszyć ich opór należy informować pracowników o zmianach, celach tych zmian i ich korzyściach. Partycypacja pracowników w projekcie zmiany.

Sposób wprowadzania zmian:

• Powoli (ewolucyjnie)

• Szybko (zmiany rewolucyjne).

IV. Efekt nowej organizacji.

V. Stabilizacja sprawności.

Ant placement - metoda zarządzania polegająca na tym by ze zwalnianego pracownika uczynić poszukiwanego na rynku pracy (np. wysyłanie pracownika na kursy).

Wprowadzając kolejną zmianę musimy poczekać aż ujawnią się efekty tej poprzedniej.

Zarządzanie organizacją.

Zachowanie się to stosunek rzeczy znajdującej się w określonym stanie do innych rzeczy lub elementów jej samej.

Oddziaływanie pierwszej rzeczy na drugą występuje w tedy gdy zachowanie jednej rzeczy przyczynia się do zachowania innej rzeczy.

Sterowanie to oddziaływanie rzeczy zachowującej się umyślnie które przyczynia się do osiągnięcia zamierzonego skutku. Odmianami sterowania są zarządzanie i kierowanie.

Proces zarządzania	Proces kierowania
Podmiot zarządzania Przedmiot zarządzania: zasoby ludzkie zasoby rzeczowe Sprzężenia informacyjno - decyzyjne	Kierujący Kierowani (ludzie) Procesy oddziaływania

Zarządzanie to działalność lub proces polegający na stałej koordynacji i integracji użytkowanych zasobów dla osiągnięcia celów organizacyjnych, przy zachowaniu zasady racjonalnego gospodarowania.

Zarządzanie to ustalenie celów i powodowanie ich realizacji.

Zarządzanie wiąże się z posiadaniem władzy wynikającej z własności środków produkcji lub pełnomocnictwa do ich użytkowania, oraz umiejętnością określania celów i powodowanie ich realizacji w określonych warunkach, z wykorzystaniem posiadanych środków, z uwzględnieniem zmian otoczenia i zachowania ludzi.

Typy władzy:

1. Pierwsza podstawa władzy polega na przestrzeganiu pewnych norm społecznych przez osoby, które znajdują się w strukturze władzy. Już od dzieciństwa uczymy się posłuszeństwa wobec rodziców, starszych. Normy te są łatwo przyswajane, a ich treść jest odnoszona do wszystkich starszych wiekiem, a także starszych pod względem pozycji, którą zajmują w strukturze władzy. Uczymy się akceptować modyfikację naszego zachowania przez osoby stojące wyżej w hierarchii władzy. Jest to władza prawomocna.

2. Druga podstawa opiera się na wiedzy posiadanej przez człowieka wywierającego wpływ na innych. Pozwalamy wpływać na nasze zachowania osobom kompetentnym, ekspertom, ponieważ jesteśmy przekonani, iż posiadają oni rzeczywistą wiedzę na dany temat i poprawnie ją wykorzystują. Władza eksperta jest jednak ograniczona tylko do tego zakresu spraw, do którego odnosi się jego wiedza.

3. Trzecia podstawa władzy polega na możliwości nagradzania osoby, która stoi niżej w hierarchii władzy przez osobę stojącą wyżej. Im jest to wyższa pozycja, tym istnieje większa możliwość nagradzania osób zajmujących niższe pozycje. Zgadzamy się na sprawowanie nad nami władzy, ponieważ nagroda, którą dostajemy, jest przyjemna lub zaspokaja nasze potrzeby. Jest to władza nagradzania.

4. Czwarta podstawa władzy wynika z możliwości karania osoby zajmującej niższą pozycję przez osobę zajmującą wyższą pozycję w tej strukturze. Podporządkowujemy się władzy zwierzchnika, gdyż odczuwamy lęk lub strach przed karą, która może nas spotkać w przypadku niezastosowania się do jego poleceń. Jest to władza wymuszania.

5. Piata podstawa władzy opiera się na identyfikacji osób stojących niżej w strukturze władzy z osobą stojącą wyżej. Staramy się naśladować sprawującego władzę, upodobnić do niego. Jesteśmy związani uczuciowo z osobą posiadającą władzę. Jest to władza odniesienia.

Władza oparta na możliwości wywierania wpływu, wykorzystuje naiwność ludzką, obyczaje oraz wyuczone w procesie socjalizacji i wychowania reakcje ludzkie. Zdaniem R. Cialdini'ego do najważniejszych narzędzi wywierania wpływu na innych zalicza się:

- regułę wzajemności;

- regułę konsekwencji;

- regułę małych kroków;

- regułę ładu społecznego;

- regułę wskazania palcem;

- regułę lubienia i sympatii;

- regułę atrakcyjności fizycznej;

- regułę autorytetu;

- regułę symboli statusów;

- regułę rywalizacji o dobra niedostępne.

Autorytet

Funkcje zarządzania

Planowanie polega na przewidywaniu przyszłego układu warunków i środków działania i na formułowaniu celów działania, dostosowanych do tego układu.

J. Kurnal.

Organizowanie to wykonywanie czynności mających na celu powiązanie różnorodnych działań członków organizacji w pewne bardziej lub mniej trwałe zespoły działań.

K. Krzakiewicz.

Motywowanie to takie oddziaływanie na pracownika, aby ukierunkować jego działania na realizację celów organizacji.

P. Banaszyk, A. Stańda

Kontrolowanie jest porównaniem stanu rzeczywistego z zaprojektowanym wzorcem oraz ustaleniu odchyleń od wzorca i ich przyczyn.

P. Banaszyk, A. Stańda

Rys. Relacje między szczeblem zarządzania zajmowanym przez kierownika a realizowanymi czynnościami kierowniczymi.

Szczebel kierowania	Ile i jakie umiejętności
dyrektorzy lub kierownicy naczelni	interpersonalne konceptualne
kierownicy średniego szczebla	interpersonalne
kierownicy niższego szczebla	interpersonalne techniczne

Rys. Rozkład umiejętności kierowniczych na szczeblach zarządzania.

Decyzja jest:

• jednym ze sposobów, rodzajów zachowania się człowieka;

• dokonaniem wyboru dotyczącego przyszłych działań - ich celu lub sposobu prowadzącego do celu;

• wyborem nielosowym i opartym na świadomie przyjętych kryteriach.

Decyzja może być rozpatrywana w kategorii:

• rezultatowej - jako akt wyboru celu lub sposobu działania, pożądanych ze względu na system, w ramach którego wybór ten jest dokonywany

• czynnościowej - jako szczególny rodzaj aktywności ludzkiej, wyrażającej się w poszukiwaniu takich rozwiązań pojawiających się problemów, które mogą zapewnić realizację zamierzonych celów systemu.

1. Identyfikacja problemu.

2. Poszukiwanie rozwiązań problemu (im więcej rozwiązań tym lepiej bo istnieje większa szansa że jest w nich to właściwe).

3. Krytyczna ocena i analiza rozwiązań.

4. Wybór rozwiązania.

5. Wdrożenie rozwiązania.

6. Kontrola efektów.

Problem - różnica pomiędzy tym co powinno być a co jest obecnie.

- stwierdzenie

- pytanie.

HEURYSTYKA - nauka zajmująca się twórczym rozwiązywaniem problemów (twórcze, kreatywne myślenie).

Racjonalność decyzji:

• Rzeczowa - polega na przystosowaniu dokonanego wyboru do okoliczności, do wszystkiego co można stwierdzić.

• Metodologiczna - polega na dokonaniu wyboru zgodnie ze sztuką podejmowania decyzji oraz na podstawie wszystkich dostępnych informacji.

Decyzje optymalne mają miejsce wtedy gdy:

• istnieje zespół kryteriów pozwalających na porównanie wszystkich alternatyw wyboru

• dany wariant decyzyjny jest według tych kryteriów najlepszy ze wszystkich innych.

Konsekwencją ograniczonej racjonalności przy podejmowaniu decyzji, kierownicy zmuszeni są do podejmowania tzw. decyzji zadowalającej czyli najbardziej korzystnej.

Decyzje zadowalające to takie, przy podejmowaniu których:

• istnieje zespół kryteriów ustalających minimalne warunki wariantu zadowalającego

• dany wariant decyzyjny odpowiada tym wszystkim kryteriom lub jest od nich lepszy.

Typologia decyzji

Kryterium rozróżnienia	Rodzaje decyzji
1. Stanowisko decydenta	- kierownicze - wykonawcze
2. Stopień złożoności	- proste / rutynowe - złożone / innowacyjne
3. Obsada centrum decyzyjnego	- indywidualne / jednoosobowe - zespołowe / kolegialne
4. Stopień powtarzalności	- powtarzalne / zaprogramowane - niepowtarzalne / niezaprogramowane
5. Czasu	- krótkookresowe / bieżące - długookresowe / perspektywiczne
6. Miejsce/szczebla zarządzania	- operacyjne - taktyczne - strategiczne
7. Znajomość sposobu decydowania	- dobrze ustrukturalizowane - słabo ustrukturalizowane - nieustrukturalizowane
8. Znajomość sposobu decydowania	- pewne - ryzykowne - niepewne
9. Cechy sytuacji decyzyjnej	- statyczne i dynamiczne - otwarte i zamknięte
10. Funkcji zarządzania	- planistyczne - organizacyjne - motywacyjne - kontrolne
11. Funkcji przedsiębiorstwa/zakresu rzeczowego	- finansowe i ubezpieczeniowe - kredytowe - majątkowe - marketingowe - produkcyjne - usługowe
12. Rodzaju otoczenia firmy	- przedsiębiorcze - adaptacyjne - planistyczne
13. Miejsca podejmowania decyzji, czasu, przedmiotu i charakteru problemu decyzyjnego	- strategiczne - administracyjne - operacyjne

5

V

IV

III

II

I

Formalny

Poważanie, szacunek dla postawy, wiedzy, doświadczenia

Związany z zajmowanym miejscem w strukturze organizacyjnej

Osobisty

Kierownicy średniego szczebla zarządzania

Kierownicy najniższego szczebla zarządzania

Kierownicy naczelni

Szczeble organizacyjne

---