apisz swoje streszczenie tu. Występowanie wad i schorzeń wzroku jest ważnym
problemem społecznym. Rehabilitacja dorosłych osób tracących wzrok
powinna rozpoczynać się już w szpitalu okulistycznym.
Lekarz okulista powinien
poinformować o nieskuteczności dalszego leczenia oraz potrzebie i możliwościach przystosowania się do życia bez wzroku
lub z poważnie uszkodzonym wzrokiem. Pomóc takim osobom może w najszerszym
stopniu, chociaż w wielu wypadkach niewystarczającym, Polski Związek
Niewidomych. Bez zaangażowania samego ociemniałego żadna pomoc nie może być
skuteczna. Leczeniem schorzeń i wad narządu wzroku zajmują się placówki służby
zdrowia. Jeżeli lekarzom okulistom uda się zlikwidować wadę wzroku, wyleczyć
jego schorzenie, problem zostaje pomyślnie rozwiązany. Rehabilitacja
niewidomych i niedowidzących jest potrzebna wówczas, gdy leczenie nie
przyniosło dobrych rezultatów. Po zakończeniu leczenia, w przypadku osób
słabowidzących możliwe jest usprawnienie ich widzenia przez zastosowanie pomocy
optycznych i odpowiednie ćwiczenia, prowadzone przez instruktorów widzenia.
Fachowców takich można znaleźć w niektórych ogniwach organizacyjnych Polskiego
Związku Niewidomych i w niektórych poradniach. Po utracie wzroku wykonywanie najprostszych
czynności staje się bardzo trudne. Techniki stosowane w dotychczasowym życiu
okazują się nieprzydatne. Trzeba się wszystkiego uczyć od nowa. Ważne jest
przywrócenie umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych i związanych z
utrzymaniem higieny ciała, odzieży, pomieszczeń itp. Dla kobiet, chociaż nie
wyłącznie, duże znaczenie ma dobry makijaż, estetyczny ubiór. Ociemniałe
kobiety mogą się tego nauczyć. Ważna jest też umiejętność sporządzania chociażby
tylko prostych posiłków i innych czynności związanych z prowadzeniem
gospodarstwa domowego. Tego również można się nauczyć. Jednym z najważniejszych zadań rehabilitacji
podstawowej jest opanowanie na nowo technik posługiwania się pismem.
Umiejętność ta stwarza możliwości zdobywania wykształcenia, ułatwia wykonywanie
pracy zawodowej, zdobywanie informacji itd. Obecnie niewidomi stosują kilka
technik zapisu i odczytu słowa: pismo punktowe, pisanie na zwykłej maszynie,
zapis na taśmie magnetofonowej, użycie komputera czy innego urządzenia
elektronicznego. Niewidomy może być pod tym względem niemal samodzielny.
Szczególnie duże możliwości stworzyło niewidomym zastosowanie mowy syntetycznej
przy posługiwaniu się komputerem. Umożliwiło to szeroki dostęp do źródeł
informacji, do prasy, literatury pięknej i naukowej, do nieprzebranych zasobów
Internetu. Bardzo ważnym zadaniem jest przywrócenie
umiejętności samodzielnego poruszania się. Bez jej opanowania występują poważne
ograniczenia we wszystkich dziedzinach życia. Nawet to, co jest w pełni
dostępne, może być poważnie utrudnione, jeżeli niewidomy nie potrafi
samodzielnie chodzić po ulicach, korzystać ze środków lokomocji, trafiać tam,
gdzie potrzebuje. Przede wszystkim, niewidomy czy ociemniały musi zrozumieć
potrzebę opanowania tej umiejętności, musi zrozumieć konieczność podjęcia
wysiłku i przełamania uprzedzeń, skrępowania, obaw, strachu, lęku. Dobrze jest,
jeżeli może przy tym liczyć na pomoc najbliższych. Mogą oni pomóc zaakceptować
konieczność wysiłku prowadzącego do samodzielności. Samą naukę jednak należy powierzyć instruktorowi
orientacji przestrzennej. Najbardziej uniwersalną i niezawodną pomocą w
orientacji przestrzennej jest biała laska. Opanowanie odpowiednich technik
posługiwania się nią zapewnia znaczny stopień bezpieczeństwa, możliwość
radzenia sobie w różnych sytuacjach, uzyskanie pomocy, wygodę i niezależność.
Pozwala też unikać sytuacji krępujących i różnych ograniczeń. Wspaniałą pomocą w orientacji przestrzennej jest
pies przewodnik Im mniej niewidomy potrafi, tym więcej potrzebuje
pomocy, tym bardziej czuje się niesamodzielny, zależny od innych, bardziej
czuje się inwalidą, człowiekiem nieprzydatnym, uciążliwym dla innychitd.
Świadomość taka jest bardzo przykra - może być trudniejsza do zaakceptowania
niż sama utrata wzroku. Tym negatywnym skutkom utraty wzroku przeciwdziałać
można przez uzyskanie możliwie wysokiego stopnia samodzielności. Może być tu
pomocna również rehabilitacja psychologiczna i wsparcie bliskich, opiekuna,
przyjaciół. Rehabilitacja zawodowa w przypadku niewidomych i
słabowidzących jest to przygotowanie do pracy technikami bezwzrokowymi oraz
zatrudnienie zgodne z kwalifikacjami i uzdolnieniami. Niejednokrotnie zawód
zdobyty przed utratą wzroku nie może być wykonywany po jego utracie. W
niektórych przypadkach wystarczy opanowanie bezwzrokowych metod pracy. Z reguły
niezbędna jest jednak zmiana zawodu. Uważa się, że osoby niewidome i
słabowidzące mają dziś większe szanse uzyskania zatrudnienia w zawodach
umysłowych i usługach. Po utracie wzroku mogą ulec zerwaniu więzi
społeczne, pełnione role społeczne mogą ulegać zasadniczym zmianom. Osoba
dominująca w kręgu towarzyskim, rodzinnym, zawodowym czy innym może stracić swą
pozycję. Przywrócenie umiejętności życia w grupie społecznej
i pełnienia ról społecznych jest najtrudniejszym zadaniem dla każdego
niewidomego, pomocna w osiągnięciu tych celów, jest rehabilitacja społeczna.
Rehabilitacja społeczna jest ukoronowaniem wszelkich dążeń, planów i wysiłków
rehabilitacyjnych. Jeżeli niewidomy osiągnie ją w zadowalającym stopniu, może
mówić, że jest człowiekiem dobrze przygotowanym do życia, do współżycia z
ludźmi i do bycia w zgodzie z samym sobą.
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa
tel. 022 50 55 500
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest funduszem celowym, którego środki przeznaczane są na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz zatrudnianie osób niepełnosprawnych.
Środki PFRON przeznaczane są między innymi na:
rekompensatę pracodawcom podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych (w postaci dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych oraz refundacji składek ubezpieczeń społecznych),
refundację składek na ubezpieczenia społeczne dla osób niepełnosprawnych, prowadzących działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnych rolników i ich domowników,
przystosowanie i wyposażenie nowych i istniejących miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
pomoc dla osób niepełnosprawnych, które rozpoczynają działalność gospodarczą/rolniczą lub tworzą spółdzielnie socjalne,
wsparcie imprez sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych osób niepełnosprawnych,
turnusy rehabilitacyjne,
tworzenie warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej,
zaopatrzenie osób indywidualnych w sprzęt rehabilitacyjny o ortopedyczny oraz środki pomocnicze,
likwidację barier architektonicznych i komunikacyjnych,
wsparcie edukacji osób niepełnosprawnych, w tym szkoleń i doskonalenia zawodowego,
wsparcie organizacji pozarządowych, działających na rzecz osób niepełnosprawnych,
programy PFRON, adresowane przede wszystkim do osób indywidualnych, organizacji pozarządowych i jednostek administracji i samorządu (STUDENT, PEGAZ, KOMPUTER DLA HOMERA i in.),
współfinansowanie projektów wspieranych ze środków pomocowych Unii Europejskiej.
Przychodami Funduszu są głównie środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat. Wpłat tych dokonują pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6 %.
Z wpłat na Fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% . Wskaźnik ten jest inny dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, a także instytucji kultury oraz państwowych i niepaństwowych szkół różnego stopnia. Zwolnieni są także pracodawcy prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo których upadłość ogłoszono.
Jednostki organizacyjne PFRON oraz ośrodki informacji
Cele i zadania SPO RZL
Celem generalnym SPO RZL jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Celem szczegółowym programu jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości. Harmonijny rozwój gospodarki ma zapewnić wzrost zatrudnienia i osiągnięcie spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.
SPO RZL będzie realizował powyższe cele poprzez działania określone w trzech priorytetach:
Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracja zawodowa i społeczna,
Priorytet 2: Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy,
Priorytet 3: Pomoc techniczna.
W ramach Priorytetu 1 realizowane jest m.in. Działanie 1.4. Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Celem tego działania jest zwiększenie stopnia przygotowania zawodowego i poprawa zdolności do uzyskania zatrudnienia przez osoby o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, budowanie potencjału oraz tworzenie nowych i doskonalenie istniejących instrumentów zwiększających możliwości osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Pomoc skierowana jest do osób po raz pierwszy wchodzących na rynek pracy, osób długotrwale bezrobotnych lub osób doświadczających największych problemów przy wejściu na rynek pracy.
Budżet Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) wynosi ponad 1,96 mld Euro i jest finansowany w 75% z Europejskiego Funduszu Społecznego i 25% z krajowych środków publicznych, na które składają się środki budżetu państwa, środki pochodzące z państwowych funduszy celowych (Fundusz Pracy, PFRON) i środki będące w dyspozycji (budżetach) jednostek samorządu terytorialnego.
Wkład z krajowych środków publicznych w przypadku Działania 1.4 został całkowicie sfinansowany przez PFRON.
Europejski Fundusz Społeczny
W ramach Działania 1.4 schemat b) Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych realizuje projekty własne mające na celu poprawę skuteczności systemu wspierania osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Typy projektów:
wszystkie rodzaje projektów przewidziane w schemacie a), które realizowane będą w skali ogólnokrajowej w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych,
utworzenie, udostępnienie i aktualizowanie centralnej i regionalnych baz danych, dotyczących osób niepełnosprawnych, informacji o szkoleniach, miejscach pracy, wsparciu finansowym pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, służb i instytucji działających na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych i zwalczania bezrobocia tych osób, a także organizacji pozarządowych, w tym zrzeszających osoby niepełnosprawne, zajmujących się problematyką rynku pracy oraz zawierających dane z badań oceny stopnia zaspokojenia potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Upowszechnianie informacji dla osób niepełnosprawnych, instytucji rynku pracy i innych podmiotów nastąpi poprzez utworzenie portalu internetowego i administrowanie nim,
upowszechnianie zasad programowania, monitoringu i ewaluacji działań służących zwiększaniu aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych oraz wymiana dobrych praktyk.
Ostateczni beneficjenci:
osoby niepełnosprawne o znacznym bądź umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które:
po raz pierwszy wchodzą na rynek pracy,
są długotrwale bezrobotne,
mają największe trudności z wejściem na rynek pracy,
jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne,
służby medycyny pracy,
instytucje rynku pracy:
publiczne służby zatrudnienia,
agencje zatrudnienia,
instytucje szkoleniowe,
instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego (organizacje związków zawodowych, pracodawców i bezrobotnych, organizacje pozarządowe współpracujące z publicznymi służbami zatrudnienia),
inne organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych,
pracodawcy,
pracownicy współpracujący z osobami niepełnosprawnymi zatrudnionymi u tego samego pracodawcy,
PFRON.
Beneficjenci:
PFRON.
Pomoc Techniczna SPO RZL
Jednym z podstawowych warunków uczestniczenia w zarządzaniu funduszami strukturalnymi jest zapewnienie dysponowania odpowiednim potencjałem dla zarządzania funduszami zgodnie z prawem UE.
Podstawowym celem Priorytetu 3 SPO RZL Pomoc techniczna jest zapewnienie wsparcia dla prawidłowego zarządzania oraz promocji EFS. Pomoc techniczna obejmuje wsparciem instytucje bezpośrednio zaangażowanych we wdrażanie SPO RZL.
W szczególności Priorytet 3 koncentruje się na czterech celach:
zapewnienie właściwej jakości i spójności działań służących wdrażaniu SPO RZL;
zagwarantowanie zgodności realizowanych projektów z prawem unijnym i politykami wspólnotowymi;
zapewnienie Instytucji Płatniczej i Komisji Europejskiej, iż środki wspólnotowe są właściwie zarządzane;
zorganizowanie systemu informacji i promocji SPO RZL.
Wyżej wymienione cele pomocy technicznej określone w SPO RZL mają charakter komplementarny do zakresu wsparcia określonego w Sektorowym Programie Operacyjnym Pomoc Techniczna 2004 - 2006.
Dla zapewnienia odpowiedniej realizacji opisanych celów Pomoc techniczna w ramach SPO RZL nakierowana jest na:
wsparcie procesu zarządzania, monitorowania i kontroli finansowej SPO RZL;
wsparcie procesu ewaluacji łącznie z opracowywaniem studiów, analiz oraz ekspertyz, dotyczących wykorzystywania środków EFS;
promowanie i ustanowienie systemu bieżącej informacji o EFS (w szczególności SPO RZL);
dostarczanie informacji wszystkim potencjalnym odbiorcom pomocy z EFS o projektach, które kwalifikują się do realizacji w ramach SPO RZL.
W ramach Priorytetu 3 wyodrębnione zostały następujące działania:
Działanie 3.1 Wsparcie zarządzania SPO RZL, którego celem jest techniczne i finansowe wsparcie procesów zarządzania, wdrażania, monitorowania, kontroli oraz prac Komitetu Monitorującego SPO RZL, służące sprawnej realizacji SPO RZL oraz efektywnemu wykorzystaniu środków EFS.
Działanie 3.2, którego cel stanowi zapewnienie realizacji obowiązków nałożonych na Instytucję Zarządzającą SPO RZL przepisami art. 46 rozporządzenia nr 1260/1999/WE oraz rozporządzeniem nr 1159/2000/WE. Odpowiedzialność Instytucji Zarządzającej SPO RZL dotyczy rozwoju narzędzi informacyjnych i promocyjnych, pomocy w promocji Programu i jego działań, jak również informowania potencjalnych odbiorców pomocy i opinii publicznej w zakresie możliwości oferowanych przez EFS, rezultatów pomocy oraz kontroli Komisji Europejskiej.
Działanie 3.3 Zakup sprzętu komputerowego, którego celem jest zapewnienie wyposażenia w sprzęt komputerowy i elektroniczny, niezbędny dla sprawnego funkcjonowania i realizacji zadań związanych ze skutecznym zarządzaniem środkami Europejskiego Funduszu Społecznego przez Instytucje Zarządzającą, Instytucje Pośredniczące oraz instytucje wdrażające SPO RZL.
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jako Instytucja Wdrażająca Działanie 1.4 „Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych” w ramach Priorytetu 1 SPO RZL „Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej” Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004 - 2006 był uprawniony do aplikowania o środki EFS w ramach opisanych powyżej działań.
Wyróżniamy dwie podstawowe grupy dzieci z uszkodzeniem wzroku: niewidome i niedowidzące. Wśród niewidomych są: niewidome od urodzenia, ociemniałe, szczątkowo widzące. Natomiast wśród niedowidzących wyróżniamy: niedowidzące, słabo widzące oraz słabo widzące z wadami obuocznego widzenia. Podstawą orzekania o stopniu utraty wzroku są badania okulistyczne, które polegają na mierzeniu ostrości wzroku. Osoby niedowidzące są grupą pośrednią między niewidomymi a widzącymi. Według kryterium pedagogicznego za
dziecko niedowidzące uważa się takie, które mimo ograniczeń wzrokowych może przez dłuższy czas czytać teksty czarnodrukowe przy pomocy szkieł korekcyjnych, lup, lunetek oraz powiększalników. Między dziećmi niedowidzącymi zachodzą spore różnice w zależności od ograniczenia widzenia. Niektóre źle widzą z daleka, a dobrze z bliska, inne źle widzą z bliska, a lepiej z daleka. Odrębną grupę stanowią dzieci mające utrudniania w zajęciach plastycznych i w orientacji w otoczeniu, ze względu na ślepotę na barwy.
U dzieci niedowidzących procesy percepcji wzrokowej przebiegają wolniej i charakteryzują się niskim stopniem organizacji. Skutkuje to powstawaniem fragmentarycznych, niedokładnych i ubogich w treść obrazów wzrokowych. Szczególne trudności w procesie postrzegania wzrokowego sprawia dzieciom niedowidzącym obserwowanie stosunku między widzianymi przedmiotami a tłem, na którym one występują. Utrudnione jest również postrzeganie całości, na którą składają się pewne elementy. Uczniowie niedowidzący zwykle uzyskują niższe wyniki w zadaniach wymagających koordynacji wzrokowo-ruchowej. Wykazują też niższą sprawność niż osoby dobrze widzące w niektórych grach sportowych. Z opóźnieniem opanowują umiejętności sportowe. Trudność sprawia im czytanie tekstów wydrukowanych zbyt małą i bladą czcionką oraz przy pisaniu mieszczenie się w liniach i przestrzeganie zasad kaligrafii. W starszych klasach przeszkodą w rozwiązywaniu zadań matematycznych czy chemicznych jest konieczność kontroli kilku linii cyfr i znaków.
Trudności sprawia również odczytywanie map, na których znajduje się wiele elementów graficznych. Uczniowie z wadą wzroku osiągają dobre wyniki w zakresie tych treści nauczania, które mogą przyswajać sobie słuchowo. Dziecko niedowidzące może korzystać ze szkoły powszechnej, jeżeli: przejawia dobrą, funkcjonalną umiejętność korzystania z osłabionego wzroku, nauczyciele chcą podjąć trud pracy z dzieckiem niepełnosprawnym, rodzice deklarują pomoc dziecku w nauce. Doświadczenia wykazują, że wiele dzieci z wadą wzroku kończy z sukcesem powszechne szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie, a nawet kształci się na wyższych uczelniach.
