Psychologia kliniczna zawiera poddyscypliny: psychopatologia, niepełnosprawność i rehabilitacja, psychologia zdrowia, prewencja, interwencja w kryzysie, terapia psychologiczna

Zaburzenia w zachowaniu- wtedy, kiedy człowiek nie zaspokaja swoich potrzeb i nie realizuje celów indywidualnego i społecznego rozwoju i nie wypełnia zadań wynikających z ról społecznych

Norma- powszechność, masowość, wszyscy ludzie cos robią, cos, co jest zgodne z oczekiwaniami, zgodność z normami społecznymi

Patologia:

- wskaźnik statystyczny, naruszenie norm, zachowania niespodziewane, poczucie subiektywnego dyskomfortu, niesprawność

D. Rosehnhan, Selligman określają 7 elementów nienormalności: cierpienie, trudności w przystosowaniu, nieracjonalności i dziwaczność, nieprzewidywalnosc i utrata kontroli, wyrazistość i konwencjonalność, dyskomfort obserwatora, naruszenie norm i wartości

Koncepcja poczucia koherencji- składnik zrozumiałości, poczucie zaradności, przyczyny środowiskowe

Kryteria optymalności:

Pozytywne nastawienie do siebie, wzrost i rozwój osobisty, autonomia, adekwatne spostrzeganie rzeczywistości, kompetencja w działaniu, pozytywne stosunki interpersonalne

Kryteria zdrowia psychicznego:

- przystosowanie do zdrowia psychicznego, dojrzałość psychiczna i prawidłowy rozwój psychiczny, poczucie zadowolenia i szczęścia, brak konfliktów i napiec, równowaga, harmonia i integracja funkcji psychicznych

Diagnoza kliniczna:

1. Określenie rodzaju objawu, wyjaśnienie psychologicznych przyczyn i skutków zaburzeń psychicznych

2 rodzaje diagnozy psychicznej:

- objawowa, poznanie objawów

- przyczynowa, ustalenie etiopatogenezy, wyróżnienie objawów, ułożenie w formie określonego zespołu, obserwacja pacjenta

2 podst. Klasyfikacje objawów:

- ICD- 10, międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych opracowana przez WHO

- DSM-4 podręcznik diagnostyczny i statystyczny

Diagnoza pacjenta 5 kategorii:

- aktualne objawy pacjenta ( lęk, obniżenie nastroju, obecność urojeń), występowanie długotrwałych zaburzeń osobowości, opis innych chorób somatycznych, opis aktualnego funkcjonowania, określa psychospołeczne środowiskowe czynniki

D. Przyczynowa- związane są z nią modele zaburzeń. Przyczyna jest współwystępowaniem 3 czynników:

Uszkodzenia struktur biologicznych, ośrodkowego układu nerwowego, wadliwe ukształtowanie struktury i funkcje osobowości, właściwość sytuacji tzw. sytuacje deprywacji, brak niezaspokojenia, frustracja, sytuacja straty, konfliktu, traumatyczna- silny stres przekraczający adaptacyjne mozliowsci człowieka, zaburzenia reaktywne, endogenne

Cz. Czabała wymienia 3 czynniki, które wiążą się z:

- zaburzenia mogą być wynikiem wadliwych wzorców uczenia się, wady z radzeniem sobie, wynikające z patologii systemu

MODELE ZABURZEŃ

Lęk- jest to stan niedookreślonego niepokoju, ma podłoże w konfliktach

Rodzaje obsesji:

Obsesyjno- kompulsywne- dręczące myśli, towarzyszy im przymus wykonywania czynności, niepożądane przez człowieka, wdzierające się wbrew woli, ich źródło tkwi w umyśle a nie rzeczywistej sytuacji, bardzo trudno poddają się kontroli

FORMY; powracające myśli bądź obrazy, przemyśliwanie, rytuały myślowe ( przymusowe wykonanie, rozmyślanie o czymś)

RODZAJE MYŚLI, OBSESJI:

Lek przed zakażeniem, zagrożenia środowiska, lek brudu, zakażenia choroba, zachorowania na raka, obsesja przeciw zakażeniu AIDS, myśli o charakterze interpersonalnym, związane z obsesja symetrii, porządku, obsesje seksualne i religijne

RODZAJE CZYNNOSCI:

Stereotypowość, powtarzalność, przymus, często dotyczą one stałych por dnia, mycie rak, sprawdzanie, powtarzanie różnych czynności, rozkazywanie w organizowaniu życia, liczenie, przymus unikana

CZYNNIKI PODATNOSCI NA ZABURZENIA:

Zmiany biochemiczne w mózgu, drobiazgowość, szczegolowsc, czystość

TERAPIE:

Behawioralno- poznawcza, farmakoterapia

ZABURZENIA LĘKOWE:

Nerwica:- lękowe, obsesyjno- kompulsywne, somatoformiczne

Zaburzenia lękowe:

- fobie, zespól paniki, uogólnionego leku, obsesyjno- kompulsywne, PTSD-zespol stresu pourazowego

Napad paniki może być nagły, nie powinno się go lekzewazyc. Jeżeli ktoś ma zaburzenia lękowe to czuje się jakby miał umrzeć i wszyscy na niego patrzyli.

Agorofobia- lek przed otwarta przestrzenia. Leczenie zaburzeń lękowych zaczyna się po rozpoznaniu. Zaburzenia nie można rozpoznać od razu. U pacjentów jest wrażliwość systemu CCK. Terapia łagodzi objawy zaburzenia

Fobia- I aspekt: strach przed określonymi sytuacjami np. burza, ten strach jest nieproporcjonalny do zachowania.

II- silny strach/ atak paniki, leku w rzeczywistym kontakcie

III- unikanie sytuacji związanych z fobia.

Fobie: o 4 typach ( ziwerzeca, zwiazne ze środowiskiem naturalnym, np. wysokość, sytuacyjne, społeczne np. lek przed wystąpieniem publicznym)

Przyczyny:

- biologiczne, behawioralne- wyuczone zachowania związane z jakimiś wcześniejszymi przeżyciami

- poznawcza- sensoryczna, wyczula na pewne kategorie bodźców, co są już zinterpretowane jako negatywne

Zespól paniki-, kiedy występuje nieoczekiwany atak, utrata kontroli nad sobą. Dużo gwałtownych zachowań.

Fobia- jest bardziej poznawcza

Panika- intensywniejsza, ale krotka

Uogólnione zaburzenia lękowe

Dochodzą do tego szybkie meczenie się, kłopoty z koncentracja, czekanie na katastorfe, poczucie nieopanowania nad sobą, duża nadpobudliwość.

Terapia stosowana do fobii:

Do 90% fobie są uleczalne. Sukcesy maja terapie behawioralne. Mamy 3 terapie: desensytyzacja, zanurzanie, modelowanie

DESENSYTYZACJA- uczy relaksować pacjenta, terapeuta buduje hierarchie ważności, lekowosci poszczególnych sytuacji, przeciwwarunkowania ( etap stopniowy), zaczynamy od relaksu wyobrażenia sobie najmniej lękowej sytuacji

ZANURZANIE- szczególnie trafia dla agorofobii. Wyobrażenie sobie lub działania, w danej sytuacji i sprawdzanie efektów swoich działań.

MODELOWANIE- powstaje, kiedy obserwujemy jak wykonuje to działanie, którego się boimy, ktoś zdrowy, inny, naśladowanie go.

PTSD- zespól stresu pourazowego, pojawia się po strasznym przeżyciu. Podstawa do diagnozy jest sytuacja, która siła przekracza doświadczenie normalnych ludzi (wypadki, katastrofy, porwania, stan wojenny)

OBJAWY:

- rewinstensji ( powracanie do wydarzeń na różny sposób, lek, trudności z zasypianiem, koncentracja uwagi, zapamiętywaniem, objawy psychosomatyczne

ZABURZENIA SOMATOFORMICZNE

Dotyczą sytuacji, w których nie ma żadnych uszkodzeń, natomiast występują jakieś zmiany upośledzenia funkcji psychicznych.

Schorzenia psychosomatyczne- stan psychiczny, powoduje wtórne zmiany w organizmie. Należą do nich stygmaty, choro da wrzodowa, wieńcowa, typu A do chorób wieńcowych, osobowość typu B ( predestynuje do chorób układu trawiennego), typu C na choroby nowotworowe

ZABURZENIA

- pod postacią somatyczna) dysmorfofobia- występowanie przekonania ze ciało jest niekorzystnie zmienione

b) zaburzenia konwersyjne- konwersja czyli dawna histeria, nieumyślne zmiany, ograniczenie jakichś funkcji, czynności, nie mających podstaw w fizycznym uszkodzeniu, z powodów psychologicznych. Gdy występują czasowe związki pomiędzy wyst objawów a beztroska obojętność, objawy te nie podlegają świadomej kontroli. Objawy powstają nagle i zanikają. Zaburzenia ruchowe to: porażenia, niedowłady, bezgłosy, zab świadomości typu pseudopadaczka, zab zmysłów: ślepota, głuchota, znieczulenie na ból i dotyk

c) Hipochondria- to chorobliwy lek przed poważniejszym zaburzeniem lub choroba wbrew oczywistym faktom. Najczęściej dotyczy układu trawiennego bądź krążenia. Występują autonomiczne objawy zwiazne z wegetatywnym układem.

d) Neurastenia- uporczywe skargi na uczucie wyczerpania lub zmęczenia po relatywnie bardzo niewielkim wysiłku fizycznym. To ciągle poczucie zmęczenia i osłabienia. Pobolewanie mięsni, zawroty i bóle głowy, niezdolność do odprężenia się

e) Psychalgia- somatoformiczne zaburzenie bolwoe, uporczywy, sprawiający cierpienie ból bez jakichkolwiek przyczyn somatycznych, może dotyczyć całej osoby bądź części ciała. Powinien trwać przynajmniej 6 miesięcy, pacjent nie przyjumej swojego stanu fizycznego.

ZABURZENIA POZOROWANE

Zespól Midchauzena, pacjent świadomie stara się tworzyć pozory swojej choroby. Wynika to z procesu nieświadomego, bardzo mocne wydarzenia traumatyczne: gwałt, maja tendencje reprodukowania

SYMULACJA

Zależne od woli fabrykowanie objawów w celu uzyskania korzyści lub unikniecie jakiejś kary.

DYSOCJACJA- odłączenie od świadomości, najczęstsze są- amnezje psychogenne, fugi psychogenne, mnogie osobowości, depersonalizacje

Amnezja- polegająca na niepamięci, pojawia się nagle, u badanego zachowana jest zdolność do zapamiętania bieżącego materiału. Pacjent zdaje sobie sprawę ze nic nie pamięta. Rodzaje: całkowita ( nic nie pamiętamy, nie wiemy, kim jesteśmy, zachowujemy mowę, umiejętności, zdolności), wsteczna ( po różnych urazach, szoku), następcza ( niepamięć zdarzeń, które nastąpiły po urazie)

Fuga psychogenna- nagła, połączona z przemieszczaniem się, podróżowaniem, osoba ta przybiera nowa tożsamość.

Osobowości wielorakie- występują, co najmniej 2 osobowości, typy te decydują o typie zachowania w danym czasie. Mogą charakteryzować się różnorodnymi płciami, rasa, ilorazem inteligencji, zmienia się ostrość wzroku, upodobania

Depersonalizacje- wtedy, gdy utrzymuje się poczucie nierealności własnego ciała, istnieje poczucie pozostawania w obcym nierzeczywistym świecie.

SCHIZOFRENIA- złożona choroba psychiczna, charakteryzuje się różnorodnością objawów. Miedzy 15 a 30 rokiem życia. Chorzy słyszą, widza lub czują rzeczy, które realnie nie istnieją. Psychoza, halucynacje, tworzy neologizmy, rymuje, mówi bez ładu i składu. Eugene Bleurer- podstawowy objaw to urojenia, obecność fałszywych przekonań, urojenia oddziaływania- to przekonanie ze myśli i zachowania są kontrolowane z zewnątrz

Urojenia wielkościowe- wydaje się takiej osobie, ze jest kimś wielkim.

U. Odniesienia- przekonanie ze wydarzenia lub osoby maja jakieś specjalne znaczenia

U. hipochondryczne- przekonanie chorego ze cos dzieje się z jego ciąłem

Objawy:- omamy, halucynacje, rozkojarzenie bądź niedokojarzenie, zaburzenia mowy, luźne skojarzenia, neologizmy, sałatka słowna, zaburzenia w sferze ruchowej, katatonia ( nadmierna sztywność mięsni), stępiały lub wyraźnie niedostosowany afekt ( spłycenia bądź stąpienie afektu, afekt błazeński), upośledzenie poczucia własnej tożsamości, zaburzenia procesów motywacyjnych, dysfunkcja relacji z otoczeniem społecznym ( autyzm)

Asonognozja- przekonanie, ze nie jest się chorym.

Zaburzenia uwagi i pojmowania, uglosnienie myśli, zaburzenia myśli, upośledzenia funkcji poznawczych i krytycyzmu, stępienie afektu, zaburzenia zachowania, echolalia i echoplaksja ( powtarzanie słowne i działaniowe, negatywizm, autyzm, zamkniecie w sobie), zaburzenia asocjacji, objawy somatyczne, katatoniczne, mowy

Objawy negatywne: wycofanie, autyzm, spłycenia afektu

Wg Kurta Schneidera, objawy można podzielić na:

I rzędowe- glosy kłócące się, dyskutujące, komentujące, przekonanie ze ktoś wpływa na myśli

II- zab spostrzegania, nagle idee spostrzeżeniowe, zmiany nastroju

Podtypy schizofrenii:

- postać katatoniczna ( dominacja czynników ruchowych, stupor- osłupienie, katalepsja, nawykowe pozy, postawy ciała, ferwor- nagle, gwałtowne podniecenie w zaskakujących momentach, schizofrenia paranoidalna- urojenia prześladowcze, monotematyczna, urojenia dobrze usystematyzowane, rozkojarzenia

S. zdezorganizowana- hebefreniczna, brak powagi, gadatliwość, sałatka słowna, niespójność zachowań, brak higieny, rzadko zaburzenia ruchowe

S. Prosta- podstawowe objawy afektu, ambiwalencji, autyzmu

S. zejściowa- brak urojeń, omamów, izolacja społeczna, myślenie magiczne, dziwaczność zachowania.

II SEMESTR:

ZABURZENIA WIEKU DZIECIĘCEGO

ADHD- zespół nadpobudliwości ruchowej.

Objawy ADHD/ sfery:

• nadpobudliwośc ruchowa (kręcenie się, skakanie, częste zmiany pozycji) Podstawowy mechanizm brak kontroli ruchów. Dziecko nie kontroluje nie działa irracjonalnie.

• Nadmierna reaktywnośc emocjonalna (reakcje emocjonalne są nieprzewidywalne do siły bodźca które je wywołuje, reakcje są wywołane bardzo gwałtownie, labilnośc przechodzenia między 2 biegunami emocjonalnymi śmiech-> płacz)

płaczliwośc, wybuchowośc.

Płaszczyzny:

• I konfliktów interpersonalnych

• II problemów wychowawczych

• III objawów- zaburzenie funkcji poznawczych, zaburzenie koncentracji objawów.

Marta Bogdanowicz badania nad ADHD , proponowała pewne działania dla rodziców dzieci z ADHD; wskazówki

• konsekwencja w ustaleniu i egzekwowaniu regół oraz karceniu dziecka

• modelowanie swoim głosem, wystrzeganie się gniewu, emocje pod kontrolą

• stosowanie jasnego rozkładu dnia z określeniem pór poszczególnych czynności

• struktura pewności, bezpieczeństwo

• zadania które dziecko otrzymuje powinny być krótkie, jasne, zdania podzielone na fragmenty

• cierpliwośc i powtarzanie zadań

• środowisko i otoczenie: dobrze jest aby dziecko miało swój pokój

• dziecko nie może mieć do wykonania kilku czynności naraz

• uczenie się rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych

• w zabawie należy ograniczać towarzyszy zabawy

• nie można się na dzieckiem rozczulać

ZABURZENIA NERWICOWE U DZIECI

Zaburzenia nerwicowe nie zawsze łączą się z ADHD

1. Zaburzenia sfery wegetatywno- somatycznej. Podstawowym objawem jest lęk. Łączą się z:

zaburzeniami układu pokarmowego, układu krążenia, bóle głowy, zaburzenia snu, lęki nocne

2. Zaburzenia mowy (jąkanie się, mutyzm selektywny, bezgłos

3. Agresja bądź otępienie. (bierność wycofanie się) szkoła: wagary, unikanie, konfliktowość, agresja w stosunku do nauczycieli, bunt

Przyczyny:

• życie w konfliktowej rodzinie

• brak zrozumienia dziecka

• absencja szkolna dziecka (ważne aby pierwsze dni pobytu dziecka w szkole były pozytywne)

ZABURENIA GLOBALNE

Autyzm- * deficyty nieumiejętności społecznych ( w pierszych 30 miesiącach życia nie rozwija się zdolność ragowania na innych ludzi. Autystyczne wycofanie niechęć do przytulania. * trudności z mową- mutyzm- mowa nie rozwija się bądź rozwija się w specyficzny sposób, dziecko późno poznaje słowa. Odwraca zaimki.* Przywiązanie się do niezmienności, dziecko dobrze czuje się w sztywnych układach, zabawy dziecka polegają na układaniu, szeregowaniu. Dziecko ainteresowane jest często mało ważnymi rzeczami.

Rozwój intelektualny-* dzieci bardzo słabo wypadają w testach intelektualnych* dobrze wypadają w testach dotyczących przestrzeni.

Przyczyny autyzmu nie są do końca określone

• uszkodzenia mózgu

• brak opieki rodziców szczególnie matki

Jan Konopnicki- dziecko trudne to takie które rozwija się w taki sposób który odbija się na nim samym, niekorzystkie wpływa na niego samego i kolegów, które bez specjalnej pomocy z zewnątrz nie może poprawić swojego stosunku z rodzicami, nauczycielami.

4 typy dziecka trudnego:

• dzici o obniżonej sprawności intelektualnej

• uczniowie leniwi (zaburzona sfera motywacyjna)dziecko jest zdolne i zmotywowane ale nie odnosi sukcesów

• związany z problemami pedagogivcznymi

• uczeń zachamowany- (podejżliwy)

Dziecko trudne 4 znaczenia

-dziecko nie nawiązuje poprawnych stosunków z ludźmi

• dziecko niezrozumiane

• dziecko z którymi dorośli nie mogą dać sobie rady, niechętne do nauki

• dziecko jest zdolne ale źle uczy się w szkole.

A. Gomes- problemy dziecka- osobowość związana z dzieckiem niedostosowanym

1. Dziecko z problemami adaptacyjnymi (alienacja ograniczone kontakty z rówieśnikami, niskie poczucie wartości, nieufność wycofanie, brak równowagi wewnętrznej.)

2. Dziecko które nie potrafi się skupić- brak koncentracji, impulsywność, niepokój, niedojrzałość, gadatliwość

3. Dziecko agresywne- nieuzasadniona agresja, zmienne postawy, nieprzewidywalny, ostra rywalizacja z rówieśnikami, częste bójki, konflikty, prowokowanie innych, niekontrolowane wybuchy, brak pozytywnej reakcji na nagrody

4. Dziecko impulsywne- niepokój, niska samokontrola, zachowuje się spokojnie i nagle reaguje spięciem

5. Dziecko niezdyscyplinowane- nieposłuszne, niezdolne do zaakceptowania dyscypliny, buntuje się wobec nakazów, agnorant

6. Dziecko nieasertywne- nie wyraża uczuć, planów, dążeń, pragnień, nie wykazuje konsekwencji, nieplanowe, haotyczne, nieodporne na flustrację, ulega wpływom, nie ma własnego zdania

7. Nieodporne- dziecko którego podstawową cechą jest smutek, frustracja, słabość psychiczna, fizyczna, płaczliwe.

ZABURZENIA ZWIĄZANE Z ODŻYWIANIEM SIĘ

• pojawiają się w okresie adolescencji

Jadłowstręt psychiczny (anoreksja). Objadanie się i przeczyszczanie (bulimia)

ANOREKSJA-

• podstawowym kryterium diagnostycznym jest spadek masy ciała lub/i świadome ograniczenie sporzywanych kalori

• nadmierna koncentracja na problematyce jedzenia

• 25% spadek masy ciała nie powodowany chorobami somatycznymi

• negatywny stosunek do czynności jedznia

• koncentracja na własym wyglądzie

• patologiczne, negatywny nastawienie do swojej cielesności

• odrzucenie swojej cielesności, urojenia dotyczące braku tożsamości

• „oblega mnie nie moje ciało”

• 95% pacjentów to kobiety

Anorekcja rozpoczyna się pomiędzy początkiem a końcem dojrzewania, szuaknie modeli do naśladowania.

Zaburzenia pochodne:

*somatyczne (amiany fiz polegające na wychudzeniu, zmęczenia, słabościbóle mięśniowe i kostne).

• Zaburzenie w fizjologii

• zab. Snu

• wyniszczenia związane z ćwiczeniami fizycznymi które dodatkowo wycieńczają

* Psychologiczne

• nadpobudliwość, brak koncentracji uwagi, zaburzenia percepcji, podejrzliwość, patologiczna skrytośc i odrzucenie, wrogość, koncentracja na jedzeniu

Przyczyny

• bezpośrednia: konsrelacja osobowościowa - niska samoocena, trudności w relacjach i ich nawiązywaniu, niska amibicja, chęć objęcia kontroli nad własnym życiem.

• Pośrednie: problemy rodzinne, konflikty, niepełna akceptacja dziecka, nadopiekuńczość rodziców jedzenie nagrodą bądz karą, zaburzenie w zakresie autonomii, bunt dziecka, mody i idole promowane przez media

1/5 chorych umiera

Terapia:

1. Próba wzmocnienia organizmu pacjentki, szpital zapobieganie wycieńczeniu organizmu

2. Wzmocnienie samooceny, samoakceptacja. Akceptacja jedzenia, własnego ciała, kontrola jedzenia.

BULIMIA

• objadanie się dużą liczbą kalori i połączone ze stosowaniem środków przeczyszczających

• nadmierna koncentracja na wyglądzie ciała, n a atrakcyjności

• brak kontroli nad jedzeniem,

• poczucie wstydu, napięcia

• bywa przez wiele lat nierozpoznawalna, nie wywołuje dużych zmian fizycznych, jest to problem psychiczny

• problemy somatyczne w zakresie układu trawiennego, kłopoty z miesiączką

• problemy z zębami

Leczenia:

• (5% kobiet choruje)

• stosowanie antydepresantów

• psychologiczna terapia związana z podwyższaniem samooceny

• rozwijanie asertywności, kontroli, stawianie granic.

DEPRESJA

CHOROBY AFEKTYWNE (NASTROJU)

Ch. afektywne:

podział wg. Głębokości:

• psychozy

• głębokie depresje

• depresja łagodna

• cyklotymia

• depresja zudogenna

• cyluotymia

• ashedonia

• menalcholia

• dystynia

• depresje reaktywne

Ich cechą charakterystyczną jest fachowośc, przemienność

Choroba afektywna:

1 biegunowa- charak. Że mamy powracające epizody depresji

2biegunowa: 2 fazy epizody depresji i mani

Zaburzenia nastroju związane z urodzeniem dziecka: Baby blues - obniżony nastrój i płaczliwośc u 30%-50% kobiet w pierwszych dniach po uradzeniu dziecka, przejściowe zaburzenia nastroju, nie wymaga szczegółowego leczeniapoza ogólnym pocieszaniem i wsparciem.

Depresja poporodowa:

• ok 1 na 10 kobiet

• - podobna do choroby depresyjnej

• - pacjentki z tą formą depresji zazwyczaj dobrzereagująleki przeciwdepresyjne i wsparcie psychologiczne

Psychoza połogowa

• 1 na 500 kobiet po urodzeniu dziecka

• przypomina depresję, mogą też wystąpić objawy bardziej typowe dla schizofremi i mani

• częto pojawiaj się ryzyko samobójstwa

• niebezpieczeństwo może też grodzić dziecku gryż matce może się wydawać że dziecko posiada magiczne moce

Mania

cechy: wyraźnie podwyższony nastrój, zbyt dobre samopoczucie

Chroby maniakalne mają charakter nawrotowy z ostrymi epizodami przeplatane okresami normalnego stanu.

Objawy związane z nastrojem:

• nastrój jest podwyższony - chory zachowuje się ekspansywnie cechuje go nadmierna pewność siebie optymizm, przesadna miara we własne możliwości- niektórzy pacjenci przejawiają nieuzasadnioną zlość i agresję wobec innych

Myślenie i sposób mówienia:

• sposób mówienia pacjentów jest zazwyczaj bardzo szybki i trudno im przerwać- mogą snuć wielkie plany na przyszłość, które są nieprzemyślane- występuje gonitwa myśli (przeskakiwanie z tematu na temat)

Wpływ na zachowanie:

• nadmierna aktywność, zaburzone myślenieczęsto prowadzi do tego, że ludzie podążają za swoim przekonaniem.

• Chorzy bardzo mało sypiają

• nie doprowadzają do końca zaczętych czynności, a zaczynają inne

• przestają troszczyć się o swój wygląd

• zaniedbują obowiązki

• agresja i przemoc wobec innych

• zdarzają się samobójstwa i samookalecznia

Hipomania: jest mniej poważną formą mani, nie występują urojenia wielkościowe ani skrajne zaburzenia zachowania.

(CYKLOTYMIA - łagodna postać choroby afektywnej, 2iegunowej w której występują nieprzemienne okresy hipomanii oraz płytkiej depresji)

CHOROBY WIEKU STARCZEGO

po 65 roku życia

Organiczne zaburzenia psychiczne (DSM IV- zaburzenia uszkodzenia mózgu):

• objawem są zmniejszenia tkanki mózgowej

• na głębokość zaburzenia wpływają cechy osobowe sprzd urazu

• wpływa sytuacja życiowa

• element czasu- pierwsze ujawnienie się choroby

• przyczyny choroby- genetyczne uwarunkowania, udar, wypadek, uraz

• styl życia osoby sprzed urazu

1. Małe zmiany charaktetyzują się niedotlenieniam, zatruciem rtęcią, alkocholizm nie na zasadzie nałogu, objawy krótkotrwałe, zaburzenia koncentracji uwagi, nadpobudliwośc ruchowa

2. Choroby których charakterystyczną cechą są postępujące zmiany będące następstwm udaru, góza mózgu, charakteryzują się większą ilością ognisk, mają charakter postępujący

zaburzenia pamięci (trudności w zapamiętywaniu ostatnich zdarzeń, przy dobrym zapamiętywaniu przeszłych zdarzeń) tendencja do konfabulacji- zmyślenia faktów które wypełniają luki w pamięci, urojenia

• zaburzenia w orientacji (trudności w mieszczeniu się w przestrzeni i czasie, tworzenie nieprawdziwej tożsamości- osoba nie wie kim jest, tożsamośc przejściowa.)

• zaburzenia procesu uczenia się, splątanie, majaczenie, myślenie nieprecyzyjne

• osłabienie kontroli emocji (nadpobudliwość, rozdrażnienie, podenerwowanie, silna labilnośc emocji, przechodzenie od śmiechu do płaczu)

• apatia i spłycenie emocji

• zaburzenia stosowności sytuacji i odpowiedzialnośc zachowań (dotyczy to standardów osobistych, zachowania nieadekwatne, obniżanie standardów higieny osobistej, brak dbania o wygląd, niestosowna mowa, nie mogą dostosować sowjej mowy do kontekstu sytuacji, język staje się coraz bardziej ubogi)

• zaburzenia intencji zachowania- zaburzenia rozpoczynania działania- zaburzenia w dziedzinach rutynowych

• zaburzenia odbioru i przekazu komunikatów (osoby nie rozumieją mowy i pisma, nie czytają gazet, nie oglądają tv.) Niemożliwośc odwzorowania figór geometrycznych

• zab. Zdolności wzrokowo - przstrzennych (orientacja w terenie, prawo-lewo, kierunki)

Syndromy- powtarzające się objawy w danej chorobie:

1. Majaczenie

2. Otępienie

3. Choroba altzcheimera

MAJACZENIE- charakteryzuje się dezorganizacją wyższych czynności, splątane myśli, wypowiedzi, upośledzenie pamięci, percepcji, obecne urojenia o niespójnej teści- niezborność zach. Napady szału, pańki, zakłucenia snu, brak kontaktu ze światem,z osobą nie ma kontaktu- stan ostry-> bardzo osłabia organizm, często łączy się z zmianami somatycznymi, gorączka-może zakończyć się śmiercią z wycieńczenia organizmu

OTĘPIENIE- fazowość, postępujące pogarszanie się stanu-zaburzenia związane z pamięcią- częste zaburzenia w myśleniu abstrakcyjnym- orientacyjno przestrzenna aktywność- osłabienie wrażliwości moralnej, etycznej

Przyczyny otępienia: udar, infekcji, choroba AIDS, zapalenie opon mózgowych, guz wewnątrzczaszkowy, urazy, wdychanie trujących substancji, choroba Altzcheimera

Kliniczny obraz Altzcheimera-

• brak wyraźnie określonych przyczyn

• ważne są geny

• problem z diagnozą (na ile ktoś jest chory a na ile jest to normalna faza życia)

• obecność dużych zwyrodnieńwłókien nerwowych w mózgu tzw „płytki starcze” i „wodniczki ziarniste w mózgu” stwarzają że w mózgu pojawia się białko betaonyloid, który skleja te płytki ale jest toksyczny

• nie odkryto sposobu na zapobieganie tej choroby

• zaburzenie jest zależne od wieku (co 10 osoba po 65 roku życiajest w pewnej fazie choroby po 85 roku- połowa)

Sygnały początkowe: wycofanie się z aktywności życiowej (rezygnacja z pracy zawodowej, brak spotkań z przyjaciółmi) zawężenie tolerancji na nowe idee (sztywność osądów, egocentryzm)

Ostatnie stadium- stała opieka nad chorym

1. Psychoanaliza z parametrami

parametr - małe odchylenie od klasycznej techniki psychoanalizy.

- interpretuje się tylko pewne opory

- najpierw analizuje się przeniesienie negatywne, a na końcu pozytywne

- z początku mniejszą uwagę kładzie się na badanie genezy i mechanizmów obron, a większą na to, jak obrony zaburzają pacjenta.

- zachęcenie do współpracy.

- kolejnym parametrem może być większe analizowanie potrzeby biernej miłości, opieki, uwagi - z jednoczesną obroną przed tą potrzebą.

- w pierwszej fazie terapii podkreślanie prawidłowych, bardziej dojrzałych zachowań pacjenta, aby wyrazić akceptację i wzbudzić w nim poczucie własnej wartości.

2. Psychoterapia zorientowana psychoanalitycznie

Psychoterapia oparta na wglądzie.

Nie może ona zawierać elementów sugestii, kierowania pacjentem, dawania mu rad.

Wprowadza się metodę dialogu, dyskusji na temat konkretnych problemów.

3. Podejście behawioralno - poznawcze

3.1 Behawioralne:

Terapeuta oddziaływuje na otoczenie

Stosowanie kar i nagród.

3.2 Trening umiejętności społecznych:

Trening oparty na zasadach teorii uczenia. Nastawiony na rozwiązywanie problemów interpersonalnych.

4. Psychoterapia humanistyczno - egzystencjalna

Ważne jest potwierdzenie tożsamości człowieka.

Co myślisz o tym, jak twój partner rozumie ciebie?, jak ty rozumiesz jego?, jak on rozumie ciebie?, Jak ty rozumiesz swoje doświadczenia?

PSYCHOTERAPIA SCHIZOFRENII (ogólnie)

- uwaga na istniejącym człowieku. Zrozumienie pacjenta nie w kategoriach określonej teorii, ale w terminach fenomenologicznego wyjaśniania ludzkiej egzystencji.

- podkreśla znaczenie własnego świata pacjenta i jego związków z innymi ludźmi.

- pomoc w odnalezieniu sensu istnienia.

- umożliwienie choremu znalezienie takiego sposobu istnienia w świecie, który doprowadzi do tego, aby stał się on sobą, miał możliwość dokonywania samodzielnych wyborów i podejmowania autonomicznych decyzji.

- psychoterapia rozumiana jako spotkanie.

- nacisk kładzie się na rozumienie pacjenta.

- psychoterapeuta przyjmuje, że każdy komunikat pacjenta jest prawdziwy, nie przyjmuje pozycji eksperta.

- traktowanie w sposób podmiotowy

- pacjent czuje się bezpieczny, gdy jest całkowicie pewny, że terapeuta rozumie czego mu potrzeba i może tego doświadczyć.

Terapia Depresji

Powstało wiele interesujących i efektywnych w leczeniu zaburzeń depresyjnych poznawczo- behawioralnych programów terapii. Można wśród nich wyróżnić takie, które bazują na:

? Poznawczych teoriach depresji (Beck)

? Teoriach samokontroli (Rehma)

? Teoriach opartych na pojęciu wzmocnienia

? Teoriach społecznego dostosowania- podejście interpersonalne

? Podejściach opartych na społecznych umiejętnościach

Celem jest raczej modyfikacja specyficznych zachowań i myśli, niż reorganizacja osobowości pacjenta.

Badania dotyczące efektywności terapii poznawczej czy poznawczo- behawioralnej wykazują jej skuteczność, a w leczeniu osób depresyjnych także lepsze efekty uzyskiwane dzięki niej, niż dzięki zastosowaniu innych terapii.

Model biologiczny w dwojaki sposób traktuje leczenie depresji jednobiegunowej: farmakologiczne i elektrowstrząsowi.

Terapia farmakologiczna. Wyróżnia się trzy klasy umiarkowanie skutecznych substancji stosowanych w leczeniu depresji: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne ,inhibitory monoaminooksydazy, oraz inhibitory selektywnego powtórnego wychwytu serotoniny (SSRI).

Leczenie elektrowstrząsami(ECT)

To sposób leczenia, który może mieć bardzo poważne skutki uboczne, wiec zaczęto go postrzegać jako „barbarzyństwo”. Wskaźnik nawrotów depresji po zastosowaniu elektrowstrząsów jest znaczny i wynosi prawie 60 %.

Techniki psychoanalizy:

Do elem. terapii Freud zalicza:

- pozycja leżąca

- unikanie interakcji twarzą w twarz

- neutralna postawa terapeuty

Zadanie terapeuty polega na pomocy pacjentowi porzucenia mechanizmów kontrolowania własnych wypowiedzi.

W tak stworzonej sytuacji ujawniają się główne procesy terapii, które są następnie przedmiotem pracy terapeutycznej. Czyli:

-opór: wszystkie siły utrzymujące w stanie wyparcia konfliktowego, kompleksowego i nie akceptowane przez superego przeżycia i impulsy.

Wskaźnikiem oporu:

*nieuzasadniona realna sytuacja tzw. nieobiektywnymi okolicznościami, spóźnieniami, opuszczanie spotkań terapeutycznych, przerwy w kojarzeniu, omijanie tematu.

Opór może być spowodowany działaniem nieświadomych sił ID i SUPEREGO.

- przeniesienie: ujawnianie zachowań i nastawień, uczuć i myśli pacjenta będących powtórzeniem jego przeżyć z okresu dzieciństwa.

W sytuacji terapeutycznej ta sytuacja jest powtórnie przeżyta praca terapeuty może przyczynić się do uświadomienia sobie tych konfliktów przez pacjenta.

Podstawą pracy terapeuty jest interpretacja:

Polega na wskazaniu pacjentowi czegoś, co dotychczas nie było mu znane. Wtedy analityk obserwując zachowanie pacjenta, musi umieć ocenić, że ten znajduje się w stanie gotowości względnej.

Interpretacja może mieć charakter wskazania na treść, które powtarzają się w wypowiedziach, zachowaniach pacjenta lub mieć też postać pytań wyjaśniających.

Wszystkie formy interpretacji muszą być przekazane pacjentowi potocznym językiem.

W toku interpretacji oporu i przeniesienia dochodzi u pacjenta do wglądu w siebie, czyli spojrzenia, zwerbalizowania i uświadomienia wypartych przeżyć, przy równoczesnym silnym przeżyciu emocjonalnym zwanym KATHARSIS.

Techniki neopsychoanalityczne:

Praca terapeutyczna polega na wzajemnym dialogu terapeuty z pacjentem.

Sesja terapeutyczna sprawia wrażenie pogawędki dwóch przyjaciół.

Ma na celu uwolnienie pacjenta od zahamowań i ułatwianie mu zrozumienia własnego życia.

Ustala się wzorce JA - TY w kontekście terapeutą. Pacjent doświadcza oceny własnego JA w bezpiecznych warunkach interpersonalnych. pacjent i terapeuta mówią o tym, co dla nich wspólnie jest prawdziwe.

TERAPIA TRANSAKCYJNA

Analiza transakcyjna jako metoda terapii
Metodę tę zaczęto praktycznie stosować w latach sześćdziesiątych. Główną zasługę w opracowaniu tej metody i wprowadzeniu jej do praktyki terapeutycznej ma Eric Berne. Jest on autorem znanej książki propagującej analizę transakcyjną, której tytuł brzmi: „Gry, w które się bawimy”.

Podstawą analizy transakcyjnej jest hipoteza, przyjmowana zresztą przez większość współczesnych badaczy osobowości i terapeutów, według na aktualne zachowanie człowieka decydujący wpływ wywierają jego doświadczenia z kilku najwcześniejszych lat życia. Przeżycia te, są przechowywane i oddziaływują na dalsze życie, dorosłego już człowieka.

Przedstawiając rzecz w skrócie: na nasze aktualne zachowanie wpływają trzy grupy doświadczeń z wczesnego dzieciństwa: doświadczenia związane z zaspokajaniem podstawowych potrzeb i popędów dziecka; doświadczenia związane z nauką zakazów i nakazów jakich uczą nas rodzice; doświadczenia związane z próbami własnej samodzielności, kontroli swojego zachowania.

Te trzy grupy doświadczeń stwarzają jakby trzy grupy strategii i tendencji działania w dalszym życiu człowieka. Są one nazywane, przez przedstawicieli tej metody terapeutycznej, tkwiącym w nas Dzieckiem, Rodzicem, Dorosłym.

Problem polega na tym aby w odpowiednich sytuacjach życiowych reagować adekwatnie. Jako człowiek dorosły, świadomie dokonywać wyboru co do własnych zachowań a nie być zniewolonym przez przeszłe doświadczenia. Np. oddziaływanie „Dziecka” na zachowanie dorosłego człowieka może polegać na tym, że reaguje on nieproporcjonalnie do danej sytuacji - tak jak dziecko wykazuje się ogromną niecierpliwością, po drobnym niepowodzeniu czuje wściekłość lub całkowicie przestaje wierzyć w swoją wartość - są to wszystko przykłady zachowań dziecięcych tkwiących w naszej osobowości.

Człowiek o dojrzałej osobowości jest wolny od zachowań typowo obronnych, potrafi kontrolować swoje zachowanie, godzi się na przeżywanie porażek, które są nieodłączną częścią bogatego życia. Czerpie zadowolenie ze związków z innym ludźmi. Jest tolerancyjny. Można tu wymieniać cechy dojrzałego człowieka w nieskończoność... Najważniejszą jednak sprawą jest wypracowanie wewnętrznej wolności, uwolnienie się od przeszłych przeżyć. Metoda transakcyjna bardzo może w tym pomóc.

Transakcją nazywamy jednostkę stosunków społecznych. Jeżeli dwoje lub więcej ludzi spotyka się w gromadzie, prędzej czy później któryś z nich przemówi lub w inny sposób okaże że zauważa innych ludzi. Nazywa się to bodźcem transakcyjnym. Wówczas inna osoba odezwie się, albo uczyni coś co będzie w pewien sposób związane z tym bodźcem , a co nazwiemy reakcją transakcyjną. Prosta analiza transakcyjna polega na postawieniu diagnozy stwierdzającej, który ze stanów ego wysłał bodziec transakcyjny i który wykonał reakcję transakcyjną.

Transakcje komplementarne- to znaczy, że reakcja jest właściwa i oczekiwana i następuje zgodnie z naturalnym porządkiem zdrowych stosunków międzyludzkich. Mamy transakcję komplementarną I typu i II typu.

Transakcja skrzyżowana- regóła odwrotna mówi że komunikacja przerywa się, kiedy zajdzie transakcja skrzyżowana. Mamy transakcje skrzyżowaną I typu i II typu. Transakcja skrzyżowana II typu jest odwrotnością I typu.

Transakcja ukryta- która angażuje 4 stany ego. 2 typy: transakcja kątowa, transakcja podwójna.

PSYCHOANALITYCZNA TERAPIA RODZIN

Za prekursora terapii rodzinnej uważa się Ackermana. Pojęciem kluczowym w jego koncepcji jest rola. Pojęcie to jest użyteczne, ponieważ łączy procesy życia wewnętrznego jednostki z procesami związanymi z jej społeczną aktywnością. Rola w ujęciu Ackrmana jest synonimem „ja społecznego”. Role mogą być uzupełniające się lub podobne.

Założenia:Patologia lokalizowana jest w obrębie jednostek pozostających w kontakcie. Symptomy pochodzą z nieświadomych konfliktów wewnętrznych

Warunkami terapii psychoanalit. są przeniesienie i wgląd.

TERAPIA RODZINNA BAZUJĄCA NA DOŚWIADCZENIU. istotne są tutaj założenia dotyczące natury człowieka. Nie ma tutaj dużego znaczenia badanie przeszłości człowieka.

Terapia ta nastawiona jest przede wszystkim na poszczególnych członków rodziny. Generalnym celem psychoterapii jest rozwój każdej osoby, który ma się odbywać w kierunku uzyskiwania większej swobody wyboru. Techniki terapeutyczne stosowane w pracy z rodziną mają odpowiadać osobistemu stylowi terapeuty.

TERAPIA BEHAWIORALNA- czerpie inspiracje z teorii uczenia, teorii społecznego uczenia, behawioralnej modyfikacji zachowania. W tej koncepcji zaburzenie lokalizowane jest na poziomie zachowania jednostek. Behawioralna terapia rodzinna to terapia pary małżeńskiej lub terapia diady- zaburzone dziecko-rodzic.

Celem terapii behawioralnej jest modyfikacja zachowań symptomatycznych. Terapia zmierza do zwiększenia pozytywnych wzajemnych wzmocnień. Celami treningu są: poszerzanie umiejętności słuchania i wczuwania się w partnera, potwierdzanie, mówienie o uczuciach.

KOMUNIKACYJNA TERAPIA RODZIN. Rodzina traktowana jest jako system otwarty, zdolny do utrzymania homeostazy, istotne jest także to, co dzieje się między członkami rodziny, a mianowicie o proces komunikacji. Podstawą do zrozumienia wydarzeń w rodzinie jest analizowanie efektów porozumiewania się.

STRUKTURALNA TERAPIA RODZIN. Zaburzenie zaczyna się rozwijać, kiedy struktura rodziny jest za mało elastyczna, uniemożliwiająca jej przystosowanie się do zmian rozwojowych lub wymogów otoczenia. Cel terapii: zmiana struktury rodziny, co wpłynie na zmianę zachowań.

STRATEGICZNA TEPIA RODZINNA. Rodzina traktowana jest jako system interpersonalny. Problemy indywidualne traktowane są jako manifestacja zaburzenia systemu rodzinnego. Terapia strategiczna jest terapią krótkoterminową. Głównymi technikami oddziaływania w terapii strategicznej są: pytania cyrkularne, pozytywne oznaczanie zachowań. Techniką są zadania domowe zalecane do wykonania w przerwach między sesjami terapeutycznymi, w zadaniach takich zawarte jest pośrednie zalecenie do sposobu zachowania.

Psychoterapia i depresja w ujęciu kognitywistycznym.

Struktura sesji terapeutycznych

Wywiad wstępny

• Oszacowanie bieżących trudności

• definiowanie cel

• Przedstawienie poznawczej koncepcji leczenia

• Rozpoczęcie leczenia

Etap I: Strategie poznawcze

Techniki te przedstawia się pacjentowi jako sposoby ograniczenia czasu spędzonego na

myśleniu przeżuwającym, gdy w oczywisty sposób nie prowadzi ono do konstruktywnego rozwiązania problemów, lecz do zaostrzenia trudności.

Etap II: Strategie behawioralne

Mają zwiększyć zaangażowanie pacjenta w czynności podwyższającej nastrój.

Etap III: Strategie poznawczo-behawioralne

Celem większości sesji i zadań domowych jest nauczanie pacjenta rozpoznawania, kwestionowania i testowania automatycznych negatywnych myśli. Umiejętności stanowią esencję terapii poznawczej.

-Identyfikowanie automatycznych negatywnych myśli

-Rozpoznawanie nieprzyjemnych emocji

-Identyfikowanie nieprzyjemnych emocji

-Identyfikowania automatycznych negatywnych myśli

Etap IV: Strategie prewencyjne

Obniżenie ryzyka nawrotu stanowi przewagę leczenia psychologicznego nad stosowaniem leków antydepresyjnych.

-Identyfikowanie i podważanie założeń dysfunkcjonalnych. Identyfikowanie założeń dysfunkcjonalnych

-Podważenie założeń dysfunkcjonalnych

-Wykorzystanie nawrotów

-Przygotowanie do przyszłości

---