PS.Rozwojowa (pytania), Pedagogika Specjalna, pytania

PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA DZIECI I MŁODZIEŻY

Są to pytania, które były na kolosach w tym roku +

niektóre pytania z egz. Z zeszłego roku + pytania, które mogą się pojawić

Niestety nie miałam czasu, aby na komputerze zapisywać odpowiedzi

Powodzenia na egzaminie!

Elena R.

Prawa (kierunki) rozwoju:

Cefalokaudalny

Proksymodystalny

Promieniowo-łokciowy

Czynniki ryzyka(okres prenatalny)

-genetyczne

-pozagenetyczne (teratogeny)

Stany aktywności noworodki

Podział 6cio stopniowy Wolfa obejmuje: głęboki sen, lekki sen, drzemkę, bierne pobudzenie, aktywne wybudzenie, krzyk

5cio stopniowy: głęboki sen, lekki sen, bierna aktywizacja, czynna aktywizacja, płacz i krzyk

Skale oceny noworodka.

Apgar: częstość bicia serca, częstość oddychania, barwa skory, reakcje na podrażnienie stop, ...?

Bazeltona: bardziej psychologiczna (reakcje na stres itp.)

Odruchy wspólne dla noworodka i ludzi dorosłych.

Wspóllne: mrugania, oddychania, wydalania, przełykania

Prymitywne: moro, babińskiego, toniczno-szyjny

Odruchy występujące tylko u noworodka.

Rozwój manipulacji w niemowlęctwie.

Manipulacja niespecyficzna (w 1 r.ż.) i specyficzna (pow.1r.ż.)

Prawidłowości rozwoju ruchowego.

Rozwój postawy ciała.

Kifoza

Lordoza szyjna (3-4m.ż.)

Lordoza lędźwiowa (9-12m.ż.)

Rozwój motoryki we wczesnych dzieciństwie.

Pełza, siada, raczkuje, chodzi, biega, wchodzi po schodach, jeździ na rowerku 3-kolowym

Rozwój lokomocji w wieku poniemowlęcym.

Zmiany w układzie nerwowym od okresu niemowlęctwa do dorastania.

Rozwój aktywności prowadzi w kierunku:

utrwalania się zbędnych przyruchów, dostosowanie czynności do kontekstu.

Faza „Fizjologicznych urodzin”

Skok pokwitaniowy

Fazy dojrzewania u dziewczynek

Fazy dojrzewania u chłopców

Rozwój zabawy tematycznej

Rozwój zabawy (kolejność występowania poszczególnych zabaw).

Rozwój zabawy symbolicznej (Piaget)

Został podzielony na trzy stadia.

Kierunki zmian zabaw tematycznych

Wydłuża się czas, zwiększa się znaczenie mowy, od indywidualnych do grupowych, coraz bardziej twórcza.

Formy zabawy w udawanie wg Lesliego:

Substytucja - coś zastępuje coś, forma prawdy - coś ma inne właściwości, forma istnienia - wyobrażenie istnienia nieistniejącej rzeczy.

Rozwój zabawy konstrukcyjnej

Przykłady zabaw wg Buhler:

Funkcjonalne: nakręcanie bąków, jazda koniem na biegunach, podskakiwanie, podrygiwanie, puszczanie piłeczki lub obręczy Konstrukcyjne - nastawione na wytwór:domek z klocków, ludziki z plasteliny, babka z piasku, puszczanie baniek, dawanie cieni na ścianę.

Kierunki rozwoju percepcji.

Teorie percepcji.

Natywistyczna

Społecznego uczenia się

poznawcza

Intermodalny charakter percepcji

Widzenie stereoskopowe.

Kształtuje się od 4-5m.ż. do 13 m.ż., kiedy to ostrość widzenia i 3W dorównuje dorosłemu człowiekowi.

Słuch fonematyczny.

Umiejętność identyfikowania i słuchowego rozróżniania dźwięków mowy i słów dzięki rozróżnianiu różnic między głoskami przy jednoczesnym rozróżnianiu różnych wymówień i cech głoski. Jest podstawą do nauki czytania.

Zdobywanie orientacji w czasie

Pojęcie czasu w średnim dzieciństwie.

Zdobywanie orientacji w przestrzeni.

Kierunki rozwoju uwagi.

.Wg Flavella uwagę selektywną cechuje:

Planowość, adaptacyjność w stosunku do zadania, wzrasta kontrola, polepsza się zastosowanie strategii

Uwaga sylektywna (funkcje)

Co kontroluje/ przyciąga uwagę niemowlęcia ( Kagan).

Do 2-3 m.ż. kontur i ruch

3-7m.ż. (chyba) - rzeczy zaskakujące, zmuszające do weryfikacji swojej hipotezy

Pow. 7m.ż. - rzeczy zmuszajace do zmiany hipotez lub wytworzenia nowych.

Cechy twarzy ludzkiej, który przyciągają uwagę dziecka:

Uporządkowana we wzór, ruchliwość, nagromadzenie konturów, wielokątowość, częstość pojawiania się, zmienność.

Rozwój manipulacji specyficznej.

Kopiowanie figur geometrycznych (Szuman)

Stadia rozwoju rysunku

Teoria cech semantycznych.

Co to jest Teoria Umysłu

Jak badać dziecięce TU. Testy fałszywych przekonań

TU wg. Astington. Pierwsze przejawy TU.

Definicja DTU wg. Premacka i Woodraga.

Pionierskie badania Piageta: stadia myślenia o myśleniu

Wymienić strategie i typy pamięciowe.

Strategie to czynności, których głównym celem jest zapamiętanie pewnej treści materiału (głównym motywem jest cel pamięciowy, w odróżnieniu od prestrategii), kształtują się pod koniec wieku przedszkolnego, ale pojawiają się znaczenie wcześniej.

Prestrategie, czyli niedojrzałe strategie lub prekursory strategii, to czynności, ktore intencjonalnie są powiazane z zapamiętywaniem, ale ich głównym motywem jest jakiś cel nadrzędny (np. Zabawa).

Pojawiają się już w 2r.ż. Zawierają: nazywanie, elaboracje, powtarzanie, czynności manualne i percepcyjne.

Prestrategie, co to jest i kiedy występują

Niedojrzale strategie ,prekursory strategii .są intencjonalnie związane z pamięcią ale cel pamięciowy rzadko jest motywem wystarczającym do ich podjecia.

Sa słabo kontrolowane i stosowane niekonsekwentnie ,niektóre maja charakter społeczny

Zawierają : nazywanie,powtarzanie,elaboracje,czynności manualne i percepcyjne.

Strategie pamięciowe w biegu życia

Metapamięć

Oznacza wiedze o pamieci w jej sklad wchodzi wiedza o pamieci jako takiej np. ze latwiej zapamiętać krotka liste niż dluga.

Zawiera wiedze o wlasnej pamieci danej osoby.

5-6 lat dzieci wiedza ze zapamiętywanie znanych elementow jest łatwiejsze niż nieznanych el, ze krotsze listy latwiej i szybciej zapmietac nic dłuższe.

Metapamiec malych dzieci jest ograniczona zbyt optymistyczna i nie riozumieja jeszcze wielu zjawisk dotyczących pamieci.

Starsze dzieci wiedza wiecej niż młodsze i zapmietuja lepiej.

Trening ma korzystny wpływ na pammiec.

Metapamiec już u 5 latkow można stwierdzic pewien stopien rozumienia procesu zapamiętywania iż latwiej zapamiętać krotsza liste niż dluzsza,jednak 5 latki czesciej niż 8 latki blednie oceniaja swoje możliwości zapamiętywania.

Mocne strony pamięci dziecięcej.

Słabe strony pamięci dziecięcej.

Rozwój i badania pamięci odtwórczej.

Jakie są kierunki zmian w strategiach pamięciowych

Od mediatorów zewnętrznych do wewnętrznych,

od opartych na strategii społecznych do strategii indywidualnych,

od przypadkowego do celowego

Od czego zależą kompetencje pamięciowe dziecka.

Wpływ procesów poznawczych na pamięć.

Rozwój myślenia pojęciowego wg. Wygotskiego

Co to jest operacja wg Piageta (cechy operacji umysłowej)

Uwewnętrzniona czynność poznawcza pozwalająca na wyciąganie wniosków które można uznać za logiczne, zależy w większym stopniu od aktywności poznawczej niż percepcji. Zakłada zawsze jakiś niezmiennik, musi być odwracalna, czynność która może zostać zinternalizowana, lub wykonana zarówno w myśli jak i fizycznie, nigdy nie występuje pojedynczo

Rodzaje wiedzy

Czynniki( źródła) rozwoju poznawczego:

Dojrzewanie i dziedziecznoć

Aktywne doświadczenie

Interakcje społeczne

Równoważenie

Co cechuje genotyp w koncepcji Piageta.

Czynnik rozwoju: uniwersalny, wewnętrzny , wyznacza granice rozwoju , jego mechanizmem dojrzewanie (ukł. nerwowy).

Jakie były źródła poglądуw Piageta?

Piaget był biologiem i był ojcem trójki dzieci. Był bardzo dobrym obserwatorem. Poznawczo-rozwojowa.koncepcja. On zaproponował następującą nazwę: epistemologią genetyczną.

Miał też zainteresowania filozoficzne i kształcił się w tym kierunku.

Co dzieci wiedzą o takich rzeczach jak czas, przestrzeń, przyczyna, relacje między ludźmi.

Najbardziej go interesowały nieprawidłowe odpowiedzi dzieci w testach inteligencji.

Stadia rozwoju poznawczego wg. Piageta

Int. Sens-motorycznej (1-3)

Przedoperacyjne 3- 7-8

Op.konkretnych (8-11)

Op.formalnych (powyżej 12)

Cechy stadiów:

1. całościowość

2. jakościowa restrukturacja (złożoność)

3. inwariantna sekwencja

4. hierarchiczna integracja i inkluzywność

Kryteria wyróżniania stadiów przez Piageta:

Kształtowanie się struktury i jej stabilizacja

Stała kolejność występowania struktur

Co cechuje reakcje okrężne?

Początkowy charakter przypadkowy, wykonywane dla przyjemności, dotyczy interesujących zdarzeń, aktywne, powtarzalność

Reakcje okrężne lub inaczej asymilacja reprodukcyjna(odtwarzajaca)-dziecko odtwarza zdarzenia ,które wydały mu się ciekawe lub zainteresowały je.

Reakcje okrężne są wyraźnymi przykładami aktywnych interakcji z otoczeniem. Stanowia zaawansowane postacie asymilacji.

Reakcje okrężne prowadza do większej świadomości przedmiotow oraz lepszego zrozumienia przyczyny i skutku.

Piaget opisal 3 typy reakcji okrężnych:

a) pierwotne-wyst w 2 okresie rozwoju sensomotorycznego,obejmuja jedynie czynności dziecka związanego z jego cialem

b) wtorne- powst.w okresie 3 sa to czynności dziecka na przedmiotach

c) trzeciego rzedu-powst w 5 okresie rozwoju sensomotorycznego i cechuje je intencjonalne roznicowanie powtórzeń w celu sprawdzenia jakie sa skutki podobnych czynności.

Wymienić kompleksy w kolejności

Skojarzeniowe - kolekcja - łańcuchowy - dyfuzyjny - pseudopojęcie

Co cechuje myślenie kompleksowe

Obiektywność, dobór kryteriów, oparte na percepcji, stałość określenia

Definicja symbolu i przykłady

Elementy oznaczające odróżnicowane od tego, co oznaczają mają charakter konwencjonalny i są używane intencjonalne - piktogram, „zakaz palenia”

Asymilacja (rodzaje)

Rodzaje asymilacji:

funkcjonalna (powtarzanie reakcji)

uogólniająca (powtarzanie tej samej reakcji w odpowiedzi na różne bodźce)

różnicująca (rozpoznawcza), która ma czasem formę deformującej (to już jest podtyp), bo jest

coraz większe przekształcanie danego schematu-roznicowanie reakcji w zależności od kontekstu,

Jak ujmowany jest przedmiot (pojęcie przedmiotu) w poszczególnych stadiach ISM

Sposoby rozwiązywania problemów w poszczeg. stadiach ISM

Jakie jest rozumienie przyczynowości ( pojęcie przyczynowości)w poszcz. stadiach ISM

Funkcja symboliczna

Jest to zdolność do przywoływania nieobecnych przedmiotow i zjawisk za pośrednictwem symboli i znakow.

Pierwsze jej przejawy to: przyswajanie mowy, pojawienie się zabawy symbolicznej, naśladownictwo odroznicowane oraz pierwsze przejawy wyobrażeń.

Zdaniem Piageta funkcja symboliczna pojawia się w 6 stadium inteligencji sensoryczno-motorycznej

Rodzaje reprezentacji:

Spostrzeżeniowa

Wyobrażeniowa

Pojęciowa

Reprezentacja symboliczna (rodzaje)

Komponenty rozwoju poznawczego:

Treść

Funkcja

Struktura

Obrazy umysłowe: rodzaje i kierunki rozwoju

obraz umysłowy -Wewnętrzne reprezentacje(symbole) przedmiotów i przeszłych doświadczeń percepcyjnych, nie sa jednak wiernymi odbiciami tych doświadczeń.

Jest to możliwość rozwiązywania problemów w głównie ,możliwość przedstawiania przedmiotow w umysle, przyspiesza rozw problemow , przykładem tego jest np. zabawa symboliczna.

Egocentryzm ( def.. rodzaje)

Egocentryzm młodzieńczy

Egocentryzm ten przejawia się w postaci pewnej misji,powolania polegający na tym ze teoria za pomoca której dorastjacy przedstawia sobie siwat,koncentrując się na działalności do której w przyszosi czuje się powolany.

Jest to niezdolność odróżniania wlasnego swiata od swiata rzeczywistego.

Nie rozumie ze swiat nie zawsze jest logiczny i racjonalnie uporządkowany gdyz uwaza ze taki wlasnie powinien być.

Zwieksza się zainteresowanie wlasna osoba

Wiara we wszechmoc refleksji.

W skutek młodzieńczego egocentryzmu dorastający wytwarza sobie w myslach”wyimaginowana publiczność-poryw entuzjazmu,pragnienie czynow nadzwyczajnych .Rozwoj wyobrazni ujawnia się w marzeniach i twórczości młodzieży

w 4. fazie nieróżnicuje swoich konstrukcji świata idealnego, a jak działa świat opierając się niebyłą uniezależniania się od swojego myślenia abstrakcyjnego...ale w świecie rzeczywistym oprócz logiki działają inne prawa

Egocentryzm w poszczególnych okresach

ST sensomotoryczny-dziecko całkowicie egocentryczne,nie odroznia siebie od otoczenia,wszystkie reakcje sa czysto odruchowe

Nie odroznia przedmiotow od siebie jako przedmiotu,nie odroznia przedmiotow od swoich wrażeń zmyslowych

ST przedoperacyjne

Dzieci mysla ze ich mysl jest zwase poprawna

Nie jest w stanie przyjąć innego punktu widzenia niż swoje,jest przekonany ze wszyscy mysla to co on mysli,nie mysli o wlasnym mysleniu.

-obejmuje to mowe egocentryczna(ok. 2-5lta) -brak komunikacji-

monologowanie zbiorowe

ST op konkretnych

Egocentryzm przybiera postac niezdolności odróżniania spostrzeganych zdarzen od konstrukcji umysłowych,nie potrafi myśleć niezależnie od percepcji.

Monolog zbiorowy zanika, mowa spelnia f. komunikacyjna i staje się mniej egocentryczna

Nie ujawnia się egocentryzmu w mysleniu? Dziecko rozumie ze inni mogą dochodzi do innych wnioskow niż ono samo.

Uwolnienie od egocentryzmu nastepuje pod wpływem interakcji społecznych z rówieśnikami gdyz dziecko zmuszone jest do weryfikacji pomysłów

ST op formalnych-

Jest to niezdolność odróżniania wlasnego swiata od swiata rzeczywistego.

Nie rozumie ze siwat nie zawsze jest logiczny i racjonalnie uporządkowany gdyz uwaza ze taki wlasnie powinien być.

Zwieksza się zainteresowanie wlasna osoba

Wiara we wszechmoc refleksji.

Dziecięcy egocentryzm :

Pośredni: przejawia się animizmem,antropomorfizmem, artyficjalizmem

Bezpośredni-czasowy,przestrzenny,przyczynowy

Pojęcie stałości (niezmienniki), jak i kiedy się kształtuje + badania.

Odwracalność

Szeregowanie (seriacja)

.Brak uporządkowania mniej niż 4 lata-poziom 1

2.Uporządkowanie tylko w parach 4-5 lat-poziom 2 -ukladaja patyczki parami :dłuższy z krtotszym lecz brak jeszcze związku pomiedzy utworzonymi parami-każdy patyczek może być zestawiony z każdym,lecz nie z dwoma rownoczesnie

3.Uporządkowanie pośrednie 5-7 lat-poziom 2-3- widoczna czesciowa koordynacja,układają patyczki tak ,ze w jednej linii znajduja się ich gorne czesci nie zwracając przy tym uwagi na wyrównanie ich u dolu

4.Uporządkowanie dokładne 7-8 lat -poziom 3 i 4-prawidlowo porzdakuja zbior 10 patyczkow np. od najmnjeszego do najwiekszego

Ok. 3 lat-male szeregi

Szeregowanie empiryczne charakterystyczne dla inteligencji przedoperacyjnej

Szeregowanie systematyczne poj się w 5 rz

Klasyfikacja

Jest to zdolność dzieci do grupowania przedmioow pod względem określonego kryterium lub grupowanie przedmiotow wg podobieństw.

Poziom 1 dzieci w wieku 4-5 lat - wybieraja przedmioty na podstawie podobieństw miedzy nimi,jednakze uzywanym przez nie kryterium jest podobieństwo tylko pomiedzy dwoma przedmiotami naraz np. czarne kolo z białym kolem-podobienstwo w parach-brak planu obejmującego caly zbior.
Poziom 2-7 lat-tworza zbiory elementow podobnych do siebie na jednym wymiarze np. albo kola razem albo te same kolory.. Nie zdaja sobie sprawy z zależności pomiedzy zborami i podzbiorami. Nie rozumieja logicznych związków pomiedzy klasa i podklasami czy inkluzji klas(zawierania klas)
Poziom 3 ok. 8 rz. Zaczynaja przejawiac zrozumienie inkluzji klas. Biora pod uwage zarówno roznice jak i podobieństwa i sa w stanie w swoim rozumieniu uwzględnić relacje miedzy klasami oraz Podlasami.

Czynność klasyfikowania przeksztalca się w okresie przedoperacyjnym z tworzenia zbiorów figuratywnych poprzez klasyfikowanie empiryczne w klasyfikowanie hirarchiczne

Dwoistość stanów i przekonań

Myślenie transdukcyjne

Czym OF różnią się od OK.

Myślenie w stadium OF

Teoria wzbogacenia Gibson

Rozwój rozumienia reguł wg R.Zieglera

Systemy reprezentacji świata (Bron...)

Skrypty

Reprezentacja typowej sekwencji działań i zdarzen występujących w jakis znanych warunkach np. skrypt odwiedzenia restauracji.

Skrypt pojawia się w weiku przedszkolnym i stopniowo obejmuje coraz wieksza liczbe wydarzen znanych dziecku z sytuacji życiowych.

Już 3 latki znaja niektóre konwencjonalne elementy opowiadan

Teoria Rosh

Wyjaśnienie sposobu kategoryzowania przedmiotów i przypisywania im nazw jako porównywania nowego egzemplarza z ogolnym modelem .

Kategoryzacja (poziomy)

Rozumowanie przyczynowo-skutkowe

Rodzaje definiowania pojęć przez dzieci:

Mandler (kategorie)

Schematy czynnościowe.

Co to jest rozwój moralny i jakie są 3 główne podejścia do niego?

Dwa stadia rozwoju sądów moralnych dziecka?

Omów rozwój percepcji społecznej/ kontaktуw społecznych/ przystosowania do wymagań społecznych socjalizacji.

Główne aspekty tego doskonalenia percepcji społecznej wiążą się ze zwiększaniem: głębokości, integracji i obiektywizacji opisu innych ludzi. Omów każde z nich.

Czym jest socjalizacja i co obejmuje?

Omów rozwój rozumienia przynależności do danej płci.

Omów mechanizmy rozwoju semantycznego.

Stadia rozwoju języka + wiek, w których się pojawiają (z tekstu Kurcz)

Wypowiedzi jednowyrazowe - (holofrazy) 12-16, dwuwyrazowe (gramatyka osiowe) 17-27 mies, kilkuwyrazowe 20-40 mies, pełne zdania (26-42), pełna kompetencja (4-9 rok)

Metody badania mowy obejmuje:

Obserwacja, dzienniki mowy wywiady, eksperymenty

Co badamy w badaniu mowy? Aspekty: fonologiczny, semantyczny, syntaktyczny, pragmatyczny

Jaki pojęcia można wiązać ze stadium heteronomii moralnej.

Realizm moralny, sprawiedliwość immanentna, kara ekspiacyjna, szacunek jednostronny, odpowiedzialność obiektywna, sprawiedliwość retrybutywna,

Stadia rozwoju kłamstwa

Kłamstwo - brzydkie słowo (do 7 - 8 roku); kłamstwo - nieprawda (6-10r.ż. ),

Kłamstwo to zamierzony fałsz, intencje i kontekst (od 10 roku)

Jakie są przejawy potrzeby seksualnej w adolescencji.

Ogólne pobudzenie, stan napięcia seksualnego i dążenia do jego redukcji w możliwy sposób - masturbacja, krystalizuje się, ukierunkowuje dążenia ku osobie płci przeciwnej, pełne uświadomienie sobie tych pragnień

Formy preadaptacji niemowlaka (z tekstu Schaffera)

Organizacja reakcji- przywieranie, uśmiechanie, płacz, ssanie;

organizacja percepcji -wrażliwość na twarz, i na mowę ludzki

Rodzaje gestów.

Rozwój moralny wg. Piageta.

Rozwój moralny wg. Kohlberga

Idealizm młodzieńczy wg. Szumana

Rodzaje przywiązania Ainsworth.

Rozwój wokalizacji wg. Starka

Jakimi regułami dziecko kieruje się podczas tworzenia słów? Powszechnymi regułami semantyczno-syntaktycznymi.

Rozwój słownictwa:

Rozwój narracji (Applebee).

Kategorie błędów.

Strategie wg. których dziecko przypisuje znaczenie słowom.

Agresja

Empatia (stadia Hoffman)

Kompetencje narracyjne

Pojęcie reguł ( gry w kule)

Cechy norm moralnych wg. Piageta

Rozumienie sprawiedliwości

Gwałtowny przyrost słów:

w 2 półroczu 1.r.ż., po opanowaniu 50 słów.

Rozwój społeczny (teorie)

Zgodnie, z jakimi regułami dziecko tworzy neologizmy:

produktywności, przejrzystości, regularności.

Holofrazy:

występują w 2r.ż.; są to wypowiedzi jednowyrazowe, zrozumiale wyłącznie dzięki kontekstowi, są to słowa zastępujące zdania i służące do wyrażania szerszej myśli.

Komunikacyjna wartość płaczu (wiek)

Funkcje wczesnych form komunikacji

Rozumowanie prenormatywne

Terminy Lass, Lad

Zachowania altruistyczne i ich sens

Zmiany w strukturze języka w okresie dorastania

Zmiany rozwojowe w kontaktach dziecko-dorosły

Kompetencja konwersacyjna

Funkcje grupy rówieśniczej (w poszczególnych okresach)

Relacje z rówieśnikami

Mechanizm tworzenia samoocen składa się z trzech głównych faz:

- fazy.....

- fazy jej

- fazy formułowania ostatecznej samooceny

Rodzaje potrzeb

- potrzeba kontaktu emocjonalnego

- potrzeba afiliacji

- potrzeba zależności emocjonalnej

- potrzeba dominacji

- potrzeba agresji

- potrzeba bezpieczeństwa

Kierunki zmian zaspokajania potrzeb.

Zróżnicowanie sposobu zaspokajania,

socjalizacja sposobu zaspokajania,

indywidualizacja sposobu zaspokajania

specjalizacja zaspokajania potrzeby, przejście na wzór wymiany,

zwiększona tolerancja na odroczenie,

aktywne zaspokajanie

Kierunki rozwoju zmian potrzeb

a) kontakt emocjonalny - od fizycznego przez mimikę słowa do myślenia

b) zależność emocjonalna - od podlegania czyjejś opiece do doznawania uwagi i pomocy ze strony innych

Pierwsze emocje i ich fizjologiczne przejawy

Zadowolenie - uśmiech, niezadowolenie - dystres, płacz gniewny - poczerwienienie twarzy

Emocje samoświadomościowe

Poczucie własnej podmiotowości

Dziecięce rozumienie ambiwalencji

Kompetencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna ( składniki + od czego zależy)

Strategie autoregulacji emocji

Badania nad maskowaniem emocji

Kształtowanie się obrazu własnej osoby (podręcznik)

Język emocji ( Schaffer)

Związki pomiędzy rozwojem emocji a typem przywiązania. (Schaffer)

Kierunki rozwoju osobowości:

- wraz z wiekiem staje się bardziej złożona

- staje się bardziej spójna

- zmiana sposobów wyrażania cech osobowości

- dzieci stają się bardziej świadome swoich własnych cech osobowości

Prawidłowości w rozwoju samooceny:

Wraz z wiekiem samoocena w odniesieniu do poszczeg. Obszarów stabilizuje się i staje bardziej spójna

Coraz większe zróżnicowanie ocen w odniesieniu do poszczegolnych obszrów

Wzrost realizmu ocen prowadzi do spadku samooceny

Zmienia się znaczenie przepisywane ocenom w poszczególnych obszarach

Reguły generowania samowiedzy ( formułowania sądów):

Strategia liniowa lub kompensacyjna

Strategia koniunkcyjna

Strategia alternatywna

Czynniki wpływające na kształtowanie obrazu własnej osoby:

wpływy społeczne
aktywność człowieka
dojrzewanie biologiczne

Stadia rozwoju samowiedzy (Kozielecki)

Zmiany rozwojowe w obrazie własnej osoby:

Sądy (samowiedza)

Proste ---- zróżnicowane

Niespójne ---- spójne

Absolutne ---- względne

Konkretne ---- absolutne

Optymistyczne ----- Realistyczne

Ja Publiczne ----- Ja Prywatne

Jakie struktury występują w samowiedze dojrzałej.

Hierarchiczny obraz własnej osoby, wiedza o regułach generowania wiedzy, wiedza o regułach komunikowania wiedzy - te tylko w samowiedzy dojrzałej.

Samoopis, samoocena, oraz struktura wiązkowa sądy o standardach - te zawsze występują

Wymień określenia kojarzące się ze środowiskowymi teoriami rozwoju środowiska

Empiryzm, tabula rasa środowiska: naturalne, kulturowe, społeczne

Kierunki zmian rozwojowych wg Spencera

Od stanu luźnego do związanego - Integracja b)Od jednorodności do różnorodności - Różnicowanie c) Od stanu nieuporządkowanego do uporządkowanego - Uporządkowanie d)Równowaga

Cechy procesu rozwojowego

długotrwały,

indywidualne tempo,

indywidualny rytm, retardacja, akceleracja, okresy krytyczne

Cechy zmiany rozwojowej

Funkcja czasu, jednokierunkowa, nieodwracalna, charakter raczej progresywny, trwała, autonomiczna, prowadzi do sekwencji z góry zaplanowanych zmian nastawionych na osiągnięcie określonego celu

Kto należy i jaka to teoria: skokowość i brak kierunku

Heavinghurst, Wallon, koncepcje zmian cyklicznych

Techniki socjometryczne mogą mieć postać:

Nominacyjne, skalowania, porównywania parami

Charakterystyka (czy przejawy?) różnicowania emocji

Z ogólnego stanu pobudzenia bardziej specyficzne, na początku cały obiekt, a później poszczególne aspekty obiektu, dostosowywanie intensywności przejawiania bardziej do bodźców wywołujących

Obszary badań nad inteligencją to:

Bliźnięta, rodzina, adopcyjne

Cechy teorii naukowej

Zespół twierdzeń uporządkowanych logicznie i systematycznie, spełnia kryteria naukowości i poprawności metodologicznej, sprawdzona, udokumentowane, służące wyjaśnianiu, oraz przewidywaniu

Co implikują zmiany (chyba) biologiczne ?

Występowanie stadiów o cechach sekwencyjnych, występowanie dróg niezbędnych dla każdego odcinka całości (kreody), tendencje do powrotów od odchyleń

Kierunki zmian aktywności

Struktura dojrzała

Prosta i złożona, pełna, efektywna, ekonomiczna, spójna logicznie

↑

prosta, niepełna, z lukami, mało skuteczna, nieekonomiczna, nieciągła

Struktura niedojrzała

Dyferencjacja - przejście od globalnych, niespecyficznych odpowiedzi na bodźce, od uwzględniania niewielkiej liczby zmiennych i braku różnicowania ich wartości do działań zróżnicowanych, uwzględniających funkcję i strukturę obiektów i większą liczbę zmiennych.

Integracja - przejście od łączenia 2 prostych czynności, od realizacji jednego działania celowego do łączenia kilku czynności w złożone działanie i do łączenia wielu działań celowych w życiowy plan.

Automatyzacja - przejście od czynności powolnych, nieekonomicznych i nieskutecznych do powstawania drogą powtarzania czynności ekonomicznych, szybkich, doskonałych (opanowywanie praksji).

Mentalizacja - przejście od braku planowania, przewidywania, kontrolowania przebiegu działania do świadomego działania charakteryzującego się przewidywaniem, planowaniem, poprawianiem, transformowaniem, kontrolowaniem przebiegu.

Indywidualizacja - odnajdowanie własnych sposobów zachowania się, wzrost autonomicznych zachowań.

Socjalizacja - przyjmowanie społecznych wzorów zachowania, przyjmowanie systemu norm i wartości.

Interioryzacja - przejście od działań zewn. Dział. Na przedmiotach do działań wewn. Działań na symbolach i znakach

Eksterioryzacja - przejście do uzewnętrznienia wiedzy jednostki, świadomego jej stosowania i dzielenia się wiedzą z innymi.

Struktura aktu działania: Szuman

- .faza zorientowania się w sytuacji

- faza propulsywnego lub repulsywnego zareagowania

- faza uchwycenia przedmiotu i oddziaływania na niego

Elementy aktu działania

- podmiot działania

- przedmiot oddziaływań

- cel działania

- warunki i okoliczności

- sposoby i środki

- skutki (zewnętrzne i wewnętrzne

W toku rozwoju czynności stają się:

- zróżnicowane, dostosowane do funkcji i struktury przedmiotów działania

- zintegrowane w złożone działania związane z celami

- zautomatyzowane, co czyni działanie ekonomicznym

- świadome

- zindywidualizowane

- uspołecznione

- uwewnętrznione

- możliwe staje się eksplikowanie wiedzy jednostki

Co warunkuje rozwój: Teorie jednoczynnikowe.

- natywistyczne - rola dyspozycji wrodzonych, które ujawniają się w miarę dojrzewania (Darwin)

- empirystyczne (środowisko narzuca jednostce określone doświadczenia)

teoria konwergencji Sterna - zbieżność i współdziałanie dziedziczności i środowiska - dziedziczone są predyspozycje, zawiązki cech; czynniki wewnętrzne i zewnętrzne

Mechanizmy rozwoju:

Ujęcie mechanistyczne:

akcentuje reaktywność - rozwój jest ujmowany w kategoriach zmian reakcji na bodźce
skupia się na przejawianych zachowaniach
analizowane zachowania traktowane są w sposób izolowany

Ujęcie organizmiczne:

akcentuje aktywność jednostki; interakcje jednostki z otoczeniem prowadzą do zmian w strukturach organizmu lub są ich wynikiem
skupia się na procesach zachodzących wewnątrz organizmu
analizowane są elementy zorganizowane w struktury (ujmowanie holistyczne)

Badania w ujęciu mechanistycznym dotyczą przede wszystkim rozwoju społecznego. Podejście organizmiczne charakteryzuje badania nad rozwojem poznawczym.

Czym jest Rozwój.

Rozwój - to długotrwały proces względnie nieodwracalnych zmian, o charakterze ilościowym i jakościowym, zasadniczo ukierunkowanych progresywnie, dotyczących różnych sfer rozwijającego się podmiotu, cechujący się indywidualnym tempem i rytmem, zależny od wielu uwarunkowań: biologicznych, środowiskowo-społecznych oraz aktywności podmiotu.

Modele zmian rozwojowych (Bee)

	Ukierunkowanie zmian rozwojowych	Brak ukierunkowania zmian rozwojowych
Wyróżnione stadia	Modele zmian fazowych: Freud, Erikson, Piaget	Modele zmian cyklicznych: Havinghurst
Brak stadiów	Modele zmian sekwencyjnych: Maslow	Modele zmian liniowych: Bandura

Trzy fazy w okresie prenatalnym:

faza jajowa (ok. 14 dni)
faza embrionalna (do 8 tygodnia życia)
faza płodowa (do końca 9 miesiąca)

Faza jajowa

Trwa od połączenia się komórki jajowej i plemnika do momentu zagnieżdżenia się zarodka w ściance macicy. Ustalają się cechy dziedziczne oraz wrodzone. Powstaje aż 8 z 45 generacji komórek.

Niektóre właściwości odziedziczalne:

kolor oczu
wzrost
skłonności do chorób
hemofilia
astygmatyzm
grupa krwi
zdolność do produkowania insuliny
inteligencja
talenty
temperament

Podział komórki jajowej:

Kolejno powstają: morula, blastula, gastrula

Zagnieżdżenie się komórki w ściance macicy

Faza embrionalna:

Tworzą się i zaczynają funkcjonować wszystkie ważniejsze struktury zewnętrzne i wewnętrzne.

Zarodek mierzy 3,81-5,08 cm i waży 28,35 g.

Kształtuje się środowisko wewnątrzmaciczne.

Istnieje łatwość uszkodzenia rozwijającego się płodu przez różne czynniki.

Od 4 tygodnia zaczyna bić serce.

W 8 tygodniu mózg wysyła impulsy do różnych części ciała i koordynuje pracę narządów wewnętrznych.

Środowisko wewnątrzmaciczne:

łożysko - pulchna poduszka o średnicy 20-25 cm, grubości 2,5 cm, zbudowane z tkanki embrionu i matki, tu odbywa się wymiana produktów zużytych (od dziecka) na świeże (od matki) na zasadzie osmozy (też substancje szkodliwe - np. stres matki - subst. chemiczne)
pępowina: sznur łączący płód z łożyskiem, złożony z dwóch tętnic i jednej żyły, długość ok. 50 cm, umożliwia aktywność płodu
pęcherz płodowy: worek wypełniony płynem, złożony z kilku warstw (owodnia, omocznia, kosmówka), przymocowany do łożyska.

Okresy największej podatności na uszkodzenia poszczególnych części ciała:

w okresie embrionalnym do 8 tygodnia: głębokie

Uszkodzenia anatomiczne:

w 3 tygodniu życia: zaburzenia CUN i serca
w 4 tygodniu zaburzenia w rozwoju oczu, serca, kończyn
w 6 tygodniu zaburzenia słuchu, zębów
w 7 tygodniu rozszczepy podniebienia
w 8 tygodniu - słuch, genitalia

Do końca fazy embrionalnej powstaje 30 z 45 generacji komórek.

W okresie płodowym zaburzenia mają charakter fizjologiczny.

Czynniki wywołujące zaburzenia:

mogą być zawarte w kodzie genetycznym
teratogeny - czynniki pozagenetyczne, zewnętrzne

Czynniki i warunki o udowodnionej szkodliwości dla płodu:

niedożywienie: mniejszy mózg, niedobór zdolności poznawczych
leki: kłopoty z oddychaniem u noworodka
alkohol: niedorozwój umysłowy, uszkodzenie serca
narkotyki: różnego rodzaju niedobory zdolności poznawczych i zaburzenia zachowania
papierosy: mały ciężar ciała noworodka, niedobór zdolności poznawczych, zaburzenia zachowania
infekcje (np. różyczka): wady wrodzone, upośledzenie narządów zmysłów, niedorozwój umysłowy
kofeina: poronienie
silny stres: poronienie, przedwczesny poród, rozszczepienie podniebienia, niedorozwój