WZW typu A
Wirus zapalenia wątroby typu A określa się jako hepatowirus Picornaviridae. HAV jest małym wirusem
ssRNA. ZakaŜenie wirusem jest powszechne w skali światowej. Najbardziej podatne na zakaŜenia są
dzieci i młodzieŜ, u których choroba przebiega łagodnie i bezobjawowo. Przebycie zakaŜenia jest jednoznaczne
z nabyciem oporności na cale zycie, epidemie bowiem w wieku dorosłym zdarzają się rzadko.
a) Drogi zakaŜenia: HAV szerzy się droga feralno - oralną. Pacjenci są najbardziej zakaźni przed
wystąpieniem Ŝółtaczki lub na jej początku. Przenoszenie wirusa z człowieka na człowieka moŜe wywołać ogniska zachorowań w miejscach o niskim poziomie higieny osobistej np.: Ŝłobki, wiezienia, szpitale psychiatryczne.
b) Wirus HAV wywołuje ostrą wysoce zakaźna formę zapalenia wątroby, zwaną wcześniej Ŝółtaczką zakaźną.
ZakaŜenia bezobjawowe:
- większość u dzieci przebiega bezobjawowo.
ZakaŜenia objawowe:
- okres wylegania trwa 2-6 tygodnie, po nich pojawiają się typowe dla chorób wirusowych objawy
- występują dwie fazy choroby
faza przedŜółtaczkowa - brak apetytu, nudności, wymioty, rozbicie, bóle mięśniowo - stawowe, stany
podgorączkowe faza Ŝółtaczkowa - hiperbilirubinemia, powiększenie wątroby, bolesność w prawym górnym kwadracie
brzucha, w miarę nasilania się bilirubinemi ciemnieje mocz a jaśnieją stolce. Pojawia się Ŝółtaczka,
początkowo widziana na twardówkach a potem na skórze. Wystąpieniu Ŝółtaczki towarzysza ustąpienie
gorączki oraz poprawa samopoczucia. Chory przestaje eliminować wirus i staje się niezaraźliwy, po kilku
następnych dniach wraca apetyt i ustępuje Ŝółtaczka.
c) Diagnostyka laboratoryjna:
Rozpoznanie zapalenia opiera się na obrazie klinicznym oraz wynikach badań czynności wątroby i jej stanu
zapalnego (bilirubina w surowicy, AspAT , AlAT). Identyfikacja czynnika etiologicznego oparta na testach serologicznych wykrywa przeciwciała przeciwko wirusowi HAV. Stwierdzenie Anty-HAV klasy IgM świadczy o obecnym lub niedawno przebytym zakaŜeniu, natomiast Anty-HAV IgG (bez IgM) - dawno przebyta ekspozycje na wirus.
d) Leczenie objawowe. Preparaty ludzkiej γ-globuliny zawierającej przeciwciała anty-HAV podane zaraz po
kontakcie z wirusem mogą zapobiec chorobie lub załagodzić jej objawy. Odporność po zakaŜeniu pozostaje
na cale Ŝycie a nawroty zdarzają się rzadko.
WZW typu B
,choroba wykazuje tendencje do przewlekania się, moŜe prowadzić to stałego nosicielstwa, co
moŜe być przyczyna marskości wątroby i nowotworów złośliwych wątroby
a) Budowa: HBV jest małym opłaszczonym wirusem, zawierającym częściowo dwuniciowy DNA
- lipidowej zewnętrznej osłonki z antygenem powierzchniowym wirusa HBV(HBsAg)
- wewnętrznego rdzenia białkowego, zbudowanego z antygenu rdzeniowego wirusa HBV(HBcAg),
otaczającego wirusowy kwas nukleinowy
- antygen E wirusa HBV nie jest częścią składową wirusa, HBeAg jest syntetyzowany w wyniku translacji RNA kodującego regiony przedrdzeniowe i rdzeniowe HBcAg. HBeAg modyfikuje odpowiedz
immunologiczna gospodarza na wirusy HBV i jest waŜnym wskaźnikiem zakaźności. Mutacje punktowe uniemoŜliwiające translacje HBeAg powodują powstanie zmutowanych szczepów wirusa.
b) Drogi zakaŜenia:
Wirus HBV znajduje się w:
- krwi i produktach krwiopochodnych
- ślina i sperma (kontakty płciowe),
- poza tym znajduje się w moczu kale, mleku kobiecym, płynie maziowym, płynie mózgowo-rdzeniowym.
c) Zachorowalność: ostra postać wirusa jest rzadko wykrywana u dzieci poniŜej 14 lat, natomiast
zachorowalność osiąga szczyt w grupie wiekowej 15-19. Pracownicy słuŜb zdrowia, słuŜb więziennych,
narkomani, chorzy na hemofilie, poligamiści, dializowani pacjenci są szczególnie naraŜeni.
d) Obrazy kliniczne:
- ostre zakaŜenia bezobjawowe są częstsze niŜ objawowe, podwyŜszona aktywność enzymów wątrobowych
w tych przypadkach
- objawowe zakaŜenie - cięŜkość przebiegu choroby zaleŜy od liczby zakaŜających wirusów
• zakaŜenia bezŜółtaczkowe - charakteryzują się złym samopoczuciem i brakiem apetytu, bilirubinemia,
ciemne zabarwienie moczu bez Ŝółtaczki, podwyŜszona aktywności transaminaz w surowicy
• zakaŜenia Ŝółtaczkowe - po okresie złego samopoczucia i braku apetytu pojawia się Ŝółtaczka, rozpoznanie moŜna potwierdzić przy pomocy badań serologicznych
e) powikłania występują u 10-20 % pacjentów:
- zespól typu choroby posurowiczej,
- guzkowe zapalenie tętnic,
- kłebuszkowe zapalenie nerek,
f) przewlekle przetrwałe zapalenie wątroby typu B, a u nielicznych przewlekle aktywne wirusowe zapalenia wątroby
- przetrwałe przewlekle zapalenie wątroby typu B - występują skąpe objawy chorobowe,
Przewlekły stan zapalny i martwica komórek wątrobowych prowadza do marskości i raka wątroby.
g) leczenie objawowe
- INF-α - efekt widoczny u mniej niŜ 50%
- lawiudyna - hamuje przewlekle zakaŜenia
WZW typu C
przyczynę zapaleń wątroby głownie krwiopochodnych. Po fazie OZW jeszcze przez wiele
tygodni tzw. próby wątrobowe wykazują wartości patologiczne. U większości osób dochodzi do wyzdrowienia, u 20-40% rozwija się przewlekła postać choroby
a) budowa: wirus z osłonką ,ssRNA(+)otoczona białkowym kapsydem
b) epidemiologia: HCV to główna przyczyna potransfuzyjnego zapalenia wątroby,
szerzy się wśród osób uŜywających doŜylnie narkotyki oraz jest przyczyna wirusowego WZW typu
nie A, nie B.
Okres wylegania i 3-4 tygodnie. Okres
Ŝółtaczkowy choroby jest poprzedzony uczucie rozbicia
c) Obraz kliniczny: większość zakaŜeń przebiega bezobjawowo, jednak ponad 70% zakaŜonych staje się
przewlekłymi nosicielami, a w znacznej części do przewlekłego zapalenia
d) diagnostyka: test enzymatyczny EIA, rekombinowany test immunoblothing oraz wykrywanie przeciwciał
anty-HBc który jest podstawowym testem
e) leczenie objawowe: INF
RETROWIRUSY
HIV; AIDS
z rodzaju lentiwirusów. Poznano dwa typy, HIV-1
i HIV-2 (mniej wirulentnty i rzadziej wywołujący pełnoobjawowy AIDS) składa się z 2 kopii RNA(+)
Całość otoczona osłonką lipidową, z której
„wystaje” glikoproteina gp160. Gp160 składa się z dwóch segmentów: transbłonowej gp41 i większej, zewnętrznej gp120. Gp120 słuŜy do łączenia się z CD4 komórek gospodarza, jest wysoce immunogenna i posiada duŜo zmiennych regionów. HIV wykazuje tropizm względem limfocytów CD4, makrofagów i komórek mikrogleju. ZakaŜenie
makrofagów przebiega z udziałem koreceptora beta-chemokinowego CCR5, w ten sposób zainfekowane
komórki mogą stawać się źródłem przetrwałego zakaŜenia. Komórki z CD4+ są infekowane z udziałem receptora alfachemokinowego CXCR4. Wirusy które uŜywają receptorów CXCR4 zostały nazwane X4, wirusyktóre uŜywają CCR5 nazywamy R5, a te, które uŜywają obydwu - X4R5 Ludzie u których występuje mutacja jednego z tych receptorów są odporni na zaraŜenie HIV,
Główną drogą zakaŜenia HIV jest stosunek płciowy,
Penetracja wirusa do komórki polega na: przyłączeniu gp120 do CD4 co zmienia strukturę błony tak, ze odsłania się miejsce wiąŜące na receptorze chemokinowym Powstaje w ten sposób stabilne, podwójne połączenie wirusa z błoną co pozwala N-końcowi białka gp41
spenetrować błonę komórki. Dzięki gp41 wirus moŜe się zbliŜyć do błony komórkowej i ulec fuzji. Po
wtargnięciu do komórki, enzymy wirusowe są uwalniane. HIV mogą infekować komórki dendrytyczne uŜywając
drogi CD4-CCR5 lub uŜywając mannozo specyficznych receptorów lecytyny typu C. Komórki dendrytyczne są zaraŜane jako pierwsze w czasie stosunku płciowego i pełnią rolę w przekazywaniu wirusa do limfocytów.
We wczesnej fazie wiremii stwierdza się przejściowy spadek limfocytów CD4 i ciągły wzrost liczby
zaraŜonych limfocytów CD4 z czym koreluje wzrost poziomu antygenów dla p24 krąŜących we krwi, których
obecność moŜna stwierdzić w 5-10 dni po zakaŜeniu. Szczyt dla wykrycia krąŜącego zakaźnego wirusa przypadana 10-20 dzień po infekcji i utrzymuje się do ukazania się wolnych przeciwciał anty-HIV (serokonwersji). Po procesie serokonwersji wykrycie genów wirusa jest moŜliwe dzięki PCR, wiadomo teŜ, Ŝe w niektórych przypadkach wirus zostaje całkowicie wyeliminowany z organizmu, a procesy wpływające na długość przeŜycia po zaraŜeniu wirusem są teraz głównym obiektem badań nad HIV.
Bezobjawowo zaraŜenie moŜe przebiegać róŜnie, często nawet 10-15 lat, a w tym czasie wirus jest
kontrolowany przez odpowiedź humoralną i komórkową. Przeciwciała są trojakiego typu - neutralizujące
(przeciw gp120 i gp41),
Dalszym etapem rozwoju AIDS jest narastająca immunosupresja związana z postępującym spadkiem liczby limfocytów CD4.
Klinicznie wyróznia się 5 faz zakaŜenia HIV:
1. Ostra choroba związana z serokonwersją. Objawy podobne do grypy: bóle mięśni, gardła, złe
samopoczucie, wysypka, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych
2. Bezobjawowe zakaŜenie wirusem - pacjent jest serologicznie dodatni mimo braku objawów lub
tylko z nieznacznymi dolegliwościami
3. Wczesna faza objawowego zakaŜenia HIV. Do objawów naleŜą: nocne poty, osłabienie, przewlekła biegunka, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych, mięsak Kaposiego
4. Póxna faza objawowego zakaŜenia wirusem HIV. Dochodzi do zakaŜeń towarzyszących, np
pneumocystis carinii czy toksoplazmoza
5. Zaawansowana choroba związana z zakaŜeniem HIV - gdy limfocyty CD4 spadają poniŜej 50/mm
Pełnoobjawowy AIDS rozpoznaje się na podstawie obecności u pacjenta zakaŜonego HIV jednego lub
kilku poniŜszych objawów:
1. zakaŜeń oportunistycznych
2. wyjątkowo częstych lub groźnych zakaŜeń
3. postępującego procesu kacheksji (dorośli) lub nieprzybierania na wadze (niemowlęta)
4. specyficznych nowotworów
5. chorób neuropsychiatrycznych
6. limfocytarnego śródmiąŜszowego zapalenia płuc u dzieci i niemowląt
7. liczby limfocytów CD4 niŜszej niŜ 200/mm
Wykrywanie zakaŜenia HIV jest moŜliwe dzięki łącznie stosowanym: testowi ELISA i western blotting.
Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwretrowirusowych w sposób skojarzony i zapobieganiuzakaŜeniom oportunistycznym.
ADENOWIRUSY
-dsDNA, ikozaedralne,
bez oslonki
-droga kropelkowa
-wrota zakazenie to bł.śluzowa górnych dróg oddechowych
-inkub.4-5dni
-rekrut dziecko dmucha a z krzakow 1 okiem podglada ich stoczniowiec ktory sra i sika do opony
-ROZP. Kliniczne, hodowla+izolacja, b.serologiczne
ROTAWIRUSY
dsRNA, ikozaedralne, nagie
-typy ABC
-droga fek-oral
-10-100bakterii, jesien/zima
-inkub 2-4dni-uszkadza bł. Sluzowa i mikrokosmki, sranie 4-8dni
KORONAWIRUSY
+RNA, helikalna, wypustki glikoproteinowe jak korona
droga oddechowa
inkubacja 2-5 dni, zakazienia ezobjawowe i objawowe (gł. Gorne drogi oddechowe)
KALICIWIRUSY
ssRNA+, ikosaedralny, zblizony do kulistego z 32 zaglebieniami kielichowymi
sa najczestsza przyczcyna gastroenteritidis u doroslych
4rodz:Norowirusy, Sapowirusy, Norwalk, Lagowirusy
dr.fek-oral
2dni inkubacji,3 dni objawów
GRYPA
Ortomiksowirusy
8segmentowe RNA, w oslonke wbudowane glikoproteinowe wypustki hemaglutyninowe i neuroaminidazowe
typy Abwywoluja epidemie co pare lat
-przesuniecie antygenowe
-skok antygenowy
inkub1-3dni, zdrowienie 1-2tyg
amantadya rymantadyna
HERPES
-dsDNA
-ikozaedralne-kuliste
-oslonka z bł jadrowej gospodarza
-latentne
1,2opryszczka
3VZV
4EBV
5CMV
6rumien nagły
7??
8miesak Kaposiego
HSV-1 i 2
-dr.kontakt z plynem pecherzykowym, kontakty plciowe, zakazenia okoloporodowe, wrodzone
-srodblonek naczyn krwionosnych skory-> martwica naskorka, stan zapalny->pęcherzyki
-okres wylegania 5-6dni
-namnaza sie w zmianach pecherzykowych, potem jest w zwojach czuciowych
przy labialis zdrowienie7-10
-powiklania:zap.mozgu, zap.opon, wrzód pełzający rogówki, wyprysk kontaktowy Kaposiego
-diagno: badanie mikrosk. Zeskrobin z dna pecherzyka(komTzancka)
-hodowla w liniach kom i izolacja wirusa
-bad.serologiczne
-acyklowir, famcyklowir
VZV varicella-zoster
Dr. Oddechowa i kontakt z płynem pecherzykowym,
-mech pecherzykow j.w
-ospa wietrzna-zakazenie pierwotne;zmiany w roznych stadiech-> pecherzyki-> strupki; wyleganie10-21;powiklania:zesp.Reye'a, zap.mozgu i opon m-r, olbrzymiokom. Zap. Pluc
-polpasiec-reaktywacja wir. Utajonego w zwojach czuciowych; wysypka pecherzowa w ukl. Dematonow, pecherzyki ostro odgraniczaja brzeg; wyleganie 7-14dni;odmiany:oczna, krwotoczna, rozsiana, zgorzelinowa;powiklania:
neuralgia, czesciowa utrata sluchu,porazenienerwow3-7
-diagno:bad.mikroskopowe, hodowla, izolacja
leczenie:acyklowir, zywa atenuowana szczepionka
EPSTEIN-BARR VIRUS
-z wydzielinami gornych drog oddechowych, przey przetaczaniu krwi, drogą plciowa
-zakaza limfB, i pozostaje w nich latentny przez wiele lat
-mononukloza zakazna: u malych dzieci bezobjawowo, objawy: goraczka, plamisto grudkowa wysypka, sennosc
-zespol przewleklego zmeczenia
-powiklania: pekniecie sledziony, urudnienie oddychania, powiklania hemolityczne, zap. Mm sercowego, trzustki jąder
diagno:morfologia i rozmaz krwi, bad.serologiczne
CMV
Zakazenia pierwotne- zwykle bezobjawowe
Objawy:
-po przetoczeniu krwi lub transplantacji narządu
-w immunosupresji- 90% ma CMV;zakazenie obj:goraczka,zap.pluc, przelyku, jelit, naczyniowki
-poród
droga:oddechowa, płciowa, okoloporodowe, wrodzone
diagno:bad.mikroskopowe rozmazow osadu moczyi bioptatow nerek(wtręty: sowie oczy), hodowla i izolacja z moczu, badanie serologiczne, zest.TORCH
leki:gancyklowir, foskarnet
ENTEROWIRUSY (POLIO WIRUSY)
Należa do Pikornawirusów, +RNA, male, bezoslonkowe
Kwasooporne
Poliomyelitis-nagminne porażenie dziecięce
Droga fekalno oralna, namnazaja sie w nablonku jelit, migdałakach i wezlach chlonnych szyi, inkubacja 9-12 dni
-wiekszosc zakazen bezobjawowa
-poronna postac-lekki przebieg
-porazenna postac:postac rdzeniowa(porazenie wiotkie); postac opuszkowa(dot.podstawy mozgu); postac opuszkowo-rdzeniowa rokowania niekorzystne
-zapalenie mozgu->zgon
-zesp.poporazenny- u osob ktore w mlodosci przeszly poliomyelitis po 25-35latach poj.sie zmeczenie, bol i zanik mm
-jalowe zap. Opon
diagno:badanie serologiczne(IgM w plynie m-r lub krwi)izolacja i hodowla
2 szczepionki:
Sabina:zywy atenuowany, doustnie
Salka- zabity,pozajelitowo
HPV
papowawirusy
dsDNA,bezoslonkowe
zakaznosc:kontakt skorny(przy otarciach naskorka),plciowa, porod
-tropizm do bł śluzowych i skory
-zakazenia wystepuje powszechnie i sa bezobjawowe
-postaci kliniczne:
>brodawki skorneusuwane fiz lub chem.
>brodawki narz.plciowych-leczone z uzyciem laserow, niskich temp, chirurgicznie lubfarmakologicznie
>rak szyjki macicy-hpv 16 i 18 odpowiadaja za 2/3 przypadkow
>brod.krtaniowe-skutek okoloporodowego zakazeni u dzieci <5lat
>epidermodysplasia verruciformis- 1/3 ulega transormacji nowotworowej
diagno:PCR
szczepionka Silgard skierowana pzeciwko HPV 6 i 11 (klykciny konczyste) i 16 i 18(rak szyjki macicy)
POKSWIRUSY
Ospa prawdziwa
Najwieksze wirusy zwierzece, dsDNA, wielowarstwowy plaszcz bialkowy (opornosc na cz.dezynfekcyjne i antyseptyczne), replikacja w cytoplazmie
Varida major smiertelnosc 50%powiklania:zap.mozgu, krwotoczna postac;;varida minor smiert.>1%;
Inkubacja:12dni, obj.prodromalne:goraczka, bole mm, zle samopoczucie; wysypka pecherzowa- jednoczesnie to samo stadium, rozmieszczenie odsrodkowe: badanie mikroskopowe- cialka wtretowa Guarnieriego w cytoplazmie w kom. Nablonkowych
OGOLNA BUDOWA WIRUSOW
Pojedynczą cząsteczkę wirusa nazywamy wirionem. KaŜdy wirion ma
• kapsyd, czyli płaszcz białkowy, okrywający kwas nukleinowy, zbudowany z białkowych łańcuchów
zwanych kapsomerami
• kwas nukleinowy, niosący informację genetycznie niezbędną do replikacji oraz kodujący białka strukturalne (kapsomery) i ewentualnie enzymy (np. odwrotną transkryptazę). Kwas nukleinowy wraz z
kapsydem nazywamy nukleokapsydem
Oprócz tego, niektóre wirusy mogą być otoczone dodatkową osłonką lipidową. Dotyczy to tych serotypów, które
uwalniają się z komórki przez pączkowanie.
a) Kapsyd wirusa:
• Symetria kubiczna / ikozaedralna- kształ bryły foremnej: adeno-, reo-, irydo-, herpes-, pikorna- wirusy.
• Symetrię helikalna, śrubowato zawinięty nukleokapsyd,
wszystkie ludzkie wirusy heliakalne mają osłonkę = korona-, rabdo-, paramyxo-, ortomikso-, bunia-,
arena- wirusy.
• Symetria złoŜona, która opisuje wirusy nie dające się zaliczyć do dwóch poprzednich rodzajów
b) Budowa genomu wirusowego
• DNA
- jednoniciowy (ssDNA)
- częściowo jednoniciowy - charakterystyczny dla hepadnawirusów
- dwuniciowy (dsDNA)
• RNA
- jednoniciowy
o polarności dodatniej - moŜe pełnić funkcje mRNA kodującego białka
o polarności ujemnej - RNA musi być najpierw przepisany na mRNA
- dwuniciowy
Większość wirusów ma genomy liniowe, oprócz papowirusów (genom kolisty).
Kwas nukleinowy moŜe być zakaźny lub niezakaźny. W przypadku zakaźnego:
- wprowadzenie go do komórki powoduje powstanie wirusów potomnych,
- zakaźne genomy DNA ulegaja transkrypcji na mRNA za pośrednictwem polimeraz komórkowych,
- zakaźne genomy RNA ulegaja translacji bezpośrednio na białka z udziałem rybosomów
c) Osłonka wirusowa
Zbudowana z podwójnej warstwy lipidowej z błony komórkowej oraz kodowanych przez wirusa glikoprotein(zakotwiczone w warstwie lipidowej, wystające na zewnątrz) - pobudzają one interakcje z białkami nukleokapsydu oraz biorą udział w przyleganiu do receptorów komórkowych.
d) Białka wirusowe:
• Strukturalne
- część jest związana z kwasem nukleinowym i odpowiedzialna za dystrybucję genów wirusowych,
- inne tworzą warstwy ochronne wirusa (kapsyd, osłonka).
• Enzymy:
- polimerazy wirusowe - niezbędne do replikacji kwasu nukleinowego.
- proteazy - udział w modyfikacji potranslacyjnej bądź w uwolnieniu kwasu nukleinowego z nukleokapsydu,
- endonukleazy i ligazy - replikacja niektórych wirusów.
CZYNNIKI ROZPRZESTRZENIANIA SIE WIRUSÓW:
1)Enzymy:
- polimerazy wirusowe - niezbędne do replikacji kwasu nukleinowego.
- proteazy - udział w modyfikacji potranslacyjnej bądź w uwolnieniu kwasu nukleinowego z nukleokapsydu,
- endonukleazy i ligazy - replikacja niektórych wirusów.
2) ) Osłonka wirusowa
Zbudowana z podwójnej warstwy lipidowej z błony komórkowej oraz kodowanych przez wirusa glikoprotein(zakotwiczone w warstwie lipidowej, wystające na zewnątrz) - pobudzają one interakcje z białkami nukleokapsydu oraz biorą udział w przyleganiu do receptorów komórkowych.
Hemaglutynina przyalacza sie swoisttego receptora w komorce docelowej
Białka strukturalne:
- część jest związana z kwasem nukleinowym i odpowiedzialna za dystrybucję genów wirusowych,
- inne tworzą warstwy ochronne wirusa (kapsyd, osłonka).
Tropizm komorkowy.niektore wirusy zakazaja wiele roznych,inne zakazaja tylko określone typy.swoistosc jest zwiazana ze swoista interakcja z receptorami kom o bardzo ograniczonej ekspresji i kontrola replikacji wirusa przez promotory kom związane z jednym lub kilkoma typami bialek.charakter zakazonych kom,bezpośrednie następstwo tropizmu kom, może być głównym czynnikiem decydującym o zjadliwości wirusa. Wirus wścieklizny-bialko G-gl glikoproteina oslonki, ma szczególne powinowactwo do receptorow acetylocholinowych w tk nerwowej. Mutacje mogą znacząco zwiększać zjadliwość wirusa np. zjadliwość w grypy zalezy od pierwotnej struktury hem aglutyniny wirusa. Szczepy niezjadliwe mogą stac się zjadliwe w wyniku krytycznych mutacji pkt, mających wpływ na bialko-zwiekszona wrażliwość h na enzymy proteolityczne-proteoliza eksponuje Nkoniec i oslonka wirusa fuzja z bl kom kom śródbłonka-uwalnianie wolnych nukleokapsydow wirusa do cytoplazmy.
dostac się do org gospodarza, zodbyc przyczółek w wyniku replikacji we wrażliwych kom wrot zakazenia, ominaclinie obrony miejscowej-limf makrofag, interferonu, rozprzestrzenic się z wrot zakazenia do innych narządów często droga krazenia krwi,podlec dalszej replikacji w narzadac docelowych może to być zakazenie miejscowe lub uogólnione,przenieść się w dostatecznie duzej licznie z zakazonego org do nowych wrażliwych gospodarzy i tym zapewnic przezycie
liza Komorek-`wczesne'bialka kodowane w genomie wirusa mogą w kom gospodarza zahamowac synteze makrocząsteczek zwłaszcza polipeptydów. W pozniejszym okresie namnazania niektórych wirusow nagromadzenie duzych ilości bialek kapsydu może spowodowac ogolne zahamowanie syntezy wirusa i metabolizmu gospod.po śmierci kom liza i uwalnianie duzej liczby wirionow. Takie wirusy to `lizujace'.
fuzja kom.Swoiste bialka wirusow `bialka fuzyjne' pośredniczą w przejsciu pewnych wirusow przez bl plazmatyczna kom.bialka te powoduja również tworzenia wielojadrzastych kom olbrzymich-syncytiow przez paramyksowirusy jak RS parainfluezny,odry.Powstanie syncytiow powoduje tez herpeswirus oraz niektóre retrowirusy. Tego typu wirusy zwykle nie sa uwalniane na skutek lizy kom, ale najczęściej Przenosza się bezpośrednio z kom do kom. `nielizujace'
HIV-rodzina Retroviridae, rodzaj lentivirus, diploidalny RNA +, podwojny plaszcz bialkowy oraz lipidowa oslonka z wystającymi glikoproteinami,enzym odwrotna transkryptaza zdolny do katalizowania transkrypcji wirusowego RNA na DNA. HIV-1 hiv-2 maja unikatowe geny regulacyjne wspomagające replikacje wirusa tat,rev,vif i gen rep resorowy nef. Uwalniane sa z zakoszone komorki przez paczkowanie.Komorki wrażliwe na HIV:CD4+-limf Th1 Th2, monocyty/makrofagi, mikroglej,astr glej.CD4- kom nabłonkowe Langerhansa,kom śródbłonkowe, kom dendrytyczne węzłów chłonnych.
diagnostyka:wykrywanie przeciwciał(badanie przesiewowa ELISA III generacji testy potwierdzenia Western blotting), antygenu p24-ELISA wykrywany w ostrym zakazeniu, przed pojawieniem się przeciwciał, pozniej u większości osob niewykrywalny Az do okresy zaawansowanego zakazenia HIV), wirusowego kwasu nukleinowego, hodowla wirusa
We wczesnej fazie wiremii stwierdza się przejściowy spadek limfocytów CD4 i ciągły wzrost liczby
zaraŜonych limfocytów CD4 z czym koreluje wzrost poziomu antygenów dla p24 krąŜących we krwi, których
obecność moŜna stwierdzić w 5-10 dni po zakaŜeniu. Szczyt dla wykrycia krąŜącego zakaźnego wirusa przypadana 10-20 dzień po infekcji i utrzymuje się do ukazania się wolnych przeciwciał anty-HIV (serokonwersji). Po procesie serokonwersji wykrycie genów wirusa jest moŜliwe dzięki PCR, wiadomo teŜ, Ŝe w niektórych przypadkach wirus zostaje całkowicie wyeliminowany z organizmu, a procesy wpływające na długość przeŜycia po zaraŜeniu wirusem są teraz głównym obiektem badań nad HIV.
Bezobjawowo zaraŜenie moŜe przebiegać róŜnie, często nawet 10-15 lat, a w tym czasie wirus jest kontrolowany przez odpowiedź humoralną i komórkową.
Klinicznie wyróznia się 5 faz zakaŜenia HIV:
1. Ostra choroba związana z serokonwersją. Objawy podobne do grypy: bóle mięśni, gardła, złe
samopoczucie, wysypka, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych
2. Bezobjawowe zakaŜenie wirusem - pacjent jest serologicznie dodatni mimo braku objawów lub
tylko z nieznacznymi dolegliwościami
3. Wczesna faza objawowego zakaŜenia HIV. Do objawów naleŜą: nocne poty, osłabienie, przewlekła biegunka, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych, mięsak Kaposiego
4. Póxna faza objawowego zakaŜenia wirusem HIV. Dochodzi do zakaŜeń towarzyszących, np
pneumocystis carinii czy toksoplazmoza
5. Zaawansowana choroba związana z zakaŜeniem HIV - gdy limfocyty CD4 spadają poniŜej 50/mm
Pełnoobjawowy AIDS rozpoznaje się na podstawie obecności u pacjenta zakaŜonego HIV jednego lub
kilku poniŜszych objawów:
1. zakaŜeń oportunistycznych
2. wyjątkowo częstych lub groźnych zakaŜeń
3. postępującego procesu kacheksji (dorośli) lub nieprzybierania na wadze (niemowlęta)
4. specyficznych nowotworów
5. chorób neuropsychiatrycznych
6. limfocytarnego śródmiąŜszowego zapalenia płuc u dzieci i niemowląt
7. liczby limfocytów CD4 niŜszej niŜ 200/mm.
Ryzyko zakazenia:stosunek analny 0,8-3,2%, uzywanie zakazonych Igiel: 0.67, ekspozycja przezskorna 0,3,stosunek waginalny 0,05-015, przez blony sluzowe 0,09.
materialy potencjalnie zakazne:krew,nasienie,wydzielina z pocwy,pmr, zolc,plyn owodniowy, z oplucnej, stawow, otrzewnej,osierdzia, All wysieki i plyny zawierające domieszke krwi,tkanki bioptaty,mleko matki. Niezakaze;kal mocz slina lzy pot rany po 3 dniac i otarcia naskorka po 24h.ryzyko poekzpozycyjne; 0,3 a HIV 30, hcv 5-15
gruzlica: 40%masy to lipidy(GL kw nikolowe i związki).oprocz tego wielocukry-arabinogalaktan,lipoarabinomannan,nukleoproteiny i 3 frakcje bialek. biol czynne lipidy pratkow:fosfatydy,woski,mikoz mik,peptydyloglikolipidy. Wosk A-ester wielowartościowych alkoholi kw ftienowy-wylacznie u pratkow wirulentnych, B-mieszanina substancji lipidowych,C-ma czynnik wiazkowy, odp za zjadliwość praktkow gruźlicy oraz ich sznurowy wzrost D- lipo polisacharyd, cz lipidowa to kw nikolowe rozne dla roznych pratkow, kw nikolowe odp za kwasoopornosc pratkow.Dwarunkuje wystepowanie uczulenia tuberkulinowego typu opóźnionego.wskaznik wirulencji.lipidy związane z bialkami i wielocukrami tworza omplek działający antygenowo i alergizująco.po usunieciu lipidow ma tylko antygenowe. W cytoplazmie ziarnistoscie wewnatrzkom:fosfatydow, kw.nukleinowych, lipidow,bialek,cytochromow abc,enzymow. Witaminy pratkow: b karoten, prowitamina a,zespol wit k b1 b2 b6 biotyna biotyna, kw nikotynowy.Pigmenty: karotenoidy,chinoidynowe,porfirynowe,pterydynowe
Prątki atenuowane wykorzystane do czynnego uodporniania ludzi przeciwko gruźlicy; organizm, ktory
zetknie się z takimi osłabionymi prątkami, bardzo szybko uruchamia mechanizmy pamięci immunologicznej.
Wszystkie noworodki w Polsce są szczepione atenuowanymi prątkami BCG (Bacille Calmette-Guerin) w
pierwszej dobie Ŝycia. Szczepionka przygotowana z żywego atentowanego mutanta pratka bydlęcego o znacznie osłabionej zjadliwości, który pozbawiony dzialania chorobotwórczego zachowal swoje właściwości antygenowe i alergizujące. W 12 miesiacu spr się u niemowlat kontrola obecności i wielkości blizny poszczepiennej.Dzieci bez blizny lub z mala blizna sa ponownie szczepione.
Tuberkulina-przesacz hodowlany zawierajacy produkty metabolitu i skl kom pratka (stara tuberkulina) lub oczyszczone białkowe pochodne PPD.sluzy do wykrywania nadwrażliwości typu opoznionegowystepujacej u osob zakazonych gruzlica. Środskorne wstrzyknięcie 5 jednostek tej tuberkuliny wywołuje po 24-48 godzinach miejscową
reakcję zapalną w postaci stwardnienia, obrzęku i zaczerwienienia, pod warunkiem, Ŝe osoba, ktorej podano
tuberkulinę, jest odporna na zakaŜenie gruźlicą albo wskutek szczepienia, albo wskutek przebycia gruźlicy
pierwotnej. Wynik odczytuje się po 72 godzinach i uwaza się go za dodatni, jeśli stwardnienie w miejscu
wstrzyknięcia tuberkuliny ma średnicę przynajmniej 10 mm,
dodatni wynik: organizm zetknął się z pratkami, nie potwierdza toczącego się aktualnie procesu chorobowego jest dodatni ok. 6 tyg po zakazeniu, organizm zareagowal na szczepienie wytworzeniem stanu nadwrażliwości. Fałszywie dodatni: jako wynik reakcji krzyzowej z innymi pratkami.
Ujemny wynik proby tuberkulinowej moŜe świadczyć o tym, ze: osoba nie była narazona na zakazenie pratkami, nie wytworzyl się wysarczajacy satn nadwrażliwości po szczepieniu, stan nadwrażliwości skończył się (osoby stare, wyniszczone choroba), w przypadku zakłócenia ukl odpornościowego przez inny czynnik zakazny np. wirusowy HIV rozyczka, odra czy bakteryjny krztusiec także przy leczeniu kortykosteroidami. Dlatego proba
tuberkulinowa jest przydatna takŜe w diagnostyce i ocenie postępow leczenia gruźlicy. NajwaŜniejsze jest
zaobserwowanie zmiany odczynu uprzednio ujemnego na dodatni.
czynniki powierzchowne: sciana kom, sluz, otoczkipolisachrydowe, peptydowe zbudowane z kw D-glutaminowego sa oporne na dzialanie enzymow proteolitycznych, ochrona przed niekorzystnymi właściwościami środowiska,fagocytoza, adhezja do nabłonka powierzchni stalych-protezy ortopedy bialka powierzchniowe- A blok opsonizacji aureus, M-antyfagocytrane,antykomplementarne,immunogenne F -wiaze fibronektyne,czynnik adhezyjny,G-uniemozliwia opsonizacje pyogens, adhezyny; fimbrie adhezyjne-sztywne powierzchniowe nici zbudowane z bialka piliny, które pokrywaja pow bakterii g- NaleŜą do lektyn - białek rozpoznających i wiąŜących swoiste receptory, rzeski, włókienka-rod like fimbriae, bialka adhezyjne-intymina EPEC EhEC, inwazyjny-yersinia enterocolitica, glikoproteiny powierzchniowe bakterii, sluz, glikokaliks, LPS, kwasy teichowe
LPS- endotoksyna- w bl zewn g-, integralna cz kom, jest uwalniana po rozpadzie kom a w niewielkich ilościach w czasie jej wzrostu. Za toksyczność LPS odp LIPID A (warunkuje aktywność endotoksyny),
oligosacharydu rdzeniowego (antygen wspolny — CA = common antigen) oraz O-swoistego łańcucha
bocznego (antygen somatyczny O),
G(-) G(+) i G(-)
skład chemiczny lipopolisacharyd białko
toksyczna cząsteczka lipid A domena aktywna
cząsteczka antygenowa lipopolisacharyd białko
wraŜliwość na temperaturę stabilna labilna
swoistość gatunkowa - +
uwalnianie z komorki liza bakterii aktywne.
Wrazliwosc na letalne dzielenie endotoksyn jest uwarunkowana genetycznie: wzrost temp ciala, stan zapalny, leukopenia z nastepcza leukocytoza, hiperglikemia, nadciśnienie plucne, szko, całkowite wyczerpanie, kwawienie, zgon
EGZOTOKSYNY:uwalniane po przejsciu przez sciane kom, co nastepuje w czasie wzrostu lub pod koniec cyklu wzrostowego kom. Cytotoksyny-nie maja ukierunkowanego dzialania, mogą Niszczyc kom w wyniku:
a)uszkodzenia bl kom- leukocydyna niszczy leukocyty plytki, hemolizyna niszczy krwinki wykazuja aktywność fosfolipazy b) zahamowanie biosyntezy bialek- cytotoksyna tchawicza-hamuje ruch rzesek blokujac synteze DNA w kom nablonka rzeskowego (bodatella pertussis) toksyna blonicza(corynebacterium diphteria) egzotoksyna A-ps. Aeruginosa. Enterotoksyny- lacza się z receptorami enterocytow, aktywuja cyklaze adenylowa lub guanylowa, sekrecja wody i elektrolitow do swiatla jelita, obfite wodniste biegunki (vi brio cholerae-cholargen, toksyna cieplochwiejna LT, enterotoksyczne szczepy Ecoli LT ST, clostridium perfrinens toksyna A-zatr pokarm C-martwicze zap jelit. Neurotoksyny: zaburzaja wydzielanie acetylocholiny na zakończeniach kom nerw- tetanospasmina porazenie spastyczne w przebiegu tezce (nagromadzenie ach w plytkach nerw-miesn)-toksyna jadu kiełbasianego (botulinowe) odp za porazenie wiotke w zatruciu jadem k. Ach stop.
Niektóre egzotoksyny lacza cechy toksyn roznego typu- toksyna ST-wytwarzana przez Shigelle dysenteriae wykazuje właściwości entero i neuro- . Verotoksyna- syntetyz przez enterokrowtoczne szczepy E coli to neuro cyto entero. Odp za krwotoczne zap okrężnicy i zepsol hemol mocznicowy.
MECHANIZM:- fizyczne uszkodzenie lub przerwanie blon biolog:fosfolipazy, toksyny tworzące pory, toksyne wiazaca lipdy- zahamowanie syntezy bialek uszkodzenie wewnatrzkom regulacji bialka g cyklazy adenylowe- uszkodzenie cytoszkieletu kom eukariotycznej- dzialanie na neurony_hamowanie transmisji neuromediatora przez toksyne tezcowa i botulinowa- wpływ na ukl immunologiczny_indukcja cytokin i mediatorow procesu zapalnego, superantygen
TYPI- toksyna wiaze się z pow kom i oddzialywuje z nia
TYPII niszcza integralność bl kom eukariotycznej (cytolityczne dzialanie) TYP II - toksyny dwuskładnikowe A-B. czesc B<nietoksyczna) wiazaca się z receptorem na komorce będącej jej celem, może być pojedynczym lub kompleksem kilku bialek,czesc A aktywna (toksyczna) przemieszczające się do wnętrza i uszkadza ja, zwykle powoduja rybozylacje waznego skl komorkowego: właściwości nekrotyzujace hemolityczne letalne np. corynebacterium diphteriae, vi brio cholerae, e col enterotoksyno, shigella, clostridium botullinum, bacillus anthracis