3. TEORIA RÓWNOWAGI OGÓLNEJ

3.1. ZADANIA

Zadanie 1

Wiedząc, że w Gdybolandii w 1999 roku inwestycje wyniosły 600 mld gdybów, zaś przyrost dochodu narodowego 100 mld gdybów, oblicz:

1. współczynnik kapitałochłonności,

2. współczynnik efektywności inwestycji.

Zadanie 2

Oblicz tempo wzrostu gospodarczego w Hipolandii wiedząc, że realny PNB w 1995 roku wyniósł w tym kraju 2500 mld hipów, zaś w 1999 roku - 2750 mld hipów.

Zadanie 3

Na podstawie poniższego rysunku uzupełnij luki w tekście:

a) Przejście z punktu A do A1 lub od B do B1 oznacza

(spadek/wzrost) zatrudnienia, czyli

(spadek/wzrost) wydajności pracy bez zwiększenia kapitałochłonności,

w wyniku czego mamy do czynienia z

typem postępu technicznego;

b) Przesunięcie się z punktu A do C oznacza

(spadek/wzrost) wydajności pracy, przy jednoczesnym

(zmniejszeniu/zwiększeniu)

nakładów inwestycyjnych, co sprawia, że mamy do czynienia z

typem postępu technicznego;

c) Przesunięcie się z punktu A do D oznacza

(spadek/wzrost) zatrudnienia, przy równoczesnym

(wzroście/spadku) kapitałochłonności,

a zatem jest to typ postępu technicznego.

Zadanie 4

Załóżmy, że:

• stopa wzrostu ogólnego czynnika wydajności = 6%,

• stopa wzrostu nakładu pracy = 5%,

• stopa wzrostu kapitału = 4%.

1. Ile wynosi stopa wzrostu produkcji realnej?

2. Załóżmy, że stopa wzrostu ogólnego czynnika wydajności wzrośnie teraz o 2 punkty procentowe rocznie. Jak wpłynie to na stopę wzrostu produkcji realnej?

3. Jeżeli stopa wzrostu nakładu pracy wzrośnie teraz o 3 punkty procentowe, jak wpłynie to na stopę wzrostu produkcji realnej?

4. Załóżmy, że wzrasta teraz stopa wzrostu kapitału o 3 punkty procentowe rocznie. Jak to wpłynie na stopę wzrostu produkcji realnej?

Zadanie 5

Wykorzystując model Kaleckiego, oblicz przyrost względny (stopę wzrostu) dochodu narodowego, wiedząc, że:

• udział inwestycji w dochodzie narodowym i = 25%,

• współczynnik kapitałochłonności k = 5,

• oszacowany współczynnik dezinwestycji a = 2%,

• oszacowany współczynnik usprawnień u = 3%.

Zadanie 6

Oblicz poziom dochodu w równowadze, gdy popyt inwestycyjny I = 400, a funkcja konsumpcji ma postać C = 0,8Y. Jeżeli funkcja konsumpcji przybierze postać C = 100 + 0,7Y, to produkcja będzie wyższa czy niższa?

Zadanie 7

Załóżmy, że funkcja konsumpcji ma postać C = 100 + 0,7Y, planowane inwestycje wynoszą I = 200. Narysuj wykres ukazujący kształtowanie się popytu globalnego. Jaki jest poziom produkcji zapewniający równowagę?

Zadanie 8

Załóżmy, że planowane inwestycje I = 200, ludzie decydują się na wzrost oszczędności i funkcja konsumpcji zmienia się z C = 100+ 0,7 Y na C = 100 + 0,5 Y. Co stanie się z poziomem dochodu w równowadze? Przedstaw zachodzące zmiany na wykresie.

Zadanie 9

Załóżmy, że funkcja konsumpcji ma postać:

C = 500 + 0,8 Yp

gdzie Yp- oznacza trwały dochód rozporządzalny.

Załóżmy także, że konsumenci dokonują szacunku swego trwałego dochodu rozporządzalnego, wykorzystując zwykłą średnią dochodu rozporządzalnego w roku bieżącym i poprzednim:

Yp = 0,5 (Yd +Y d-1)

Gdzie:

Yd oznacza bieżący dochód rozporządzalny.

1. Jeśli dochód rozporządzalny Yd jest równy 5000 mld dol.
   w roku l i 2, to jaka będzie konsumpcja w roku 2?

2. Jaka jest krótko- i długookresowa skłonność konsumpcji?

3. Załóżmy, że dochód rozporządzalny wzrasta do 6000 mld dol. w roku 3 i pozostaje na tym poziomie w następnych latach. Ile wynosi konsumpcja w roku 3 i 4 oraz w pozostałych latach? Wyjaśnij, dlaczego konsumpcja reaguje w ten sposób na przyrost dochodu.

Zadanie 10

Załóżmy, że funkcja konsumpcji ma postać:

C = 200 + 0,9 Yp

gdzie Yp- oznacza trwały dochód rozporządzalny.

Załóżmy także, że konsumenci dokonują szacunku swego trwałego dochodu rozporządzalnego, wykorzystując zwykłą średnią dochodu rozporządzalnego w roku bieżącym i poprzednim:

Yp = 0,7 Yd + 0,3Y d-1

Gdzie:

Yd oznacza bieżący dochód rozporządzalny.

1. Jaka będzie konsumpcja w roku 2, jeśli dochód rozporządzalny Yd jest równy 6000 mld dol. w roku l i 2?

2. Załóżmy, że dochód rozporządzalny wzrasta do 7000 mld dol. w roku 3 i pozostaje na tym poziomie w następnych latach. Ile wynosi konsumpcja w roku 3 i 4 oraz w pozostałych latach?

3. Jaka jest krótko- i długookresowa krańcowa skłonność do konsumpcji?

Zadanie 11

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y= C + I+G+X (tożsamość dochodu),

C = \ 00 + 0,9 Yd (konsumpcja) ,

gdzie inwestycje I = 200 mld dol., zakupy państwowe G = 200 mld dol., eksport netto X= 100 mld dol., a stawka podatkowa t = 0,2.

a. Jaki jest poziom dochodu, gdy występuje zbilansowanie wydatków? Jaka jest wartość mnożnika?

b. Załóżmy, że zakupy państwowe zwiększają się do 300 mld dol. Jaki jest nowy poziom dochodu?

Zadanie 12

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y= C + I + G + X (tożsamość dochodu),

C= 400 + 0,9 Yd (konsumpcja),

przy inwestycjach I=300 mld dol., zakupach państwowych G=100 mld dol., eksporcie netto X= 100 mld dol. i stawce podatkowej t=0,5.

a. Jaki jest poziom dochodu, gdy występuje zbilansowanie wydat­ków? Ile wynosi mnożnik?

2. Załóżmy, że zakupy państwowe zwiększają się do 200 mld dol. Jaki jest nowy poziom dochodu?

Zadanie 13

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y= C + I + G + X (tożsamość dochodu),

C= 400 + 0,9 Yd (konsumpcja),

przy inwestycjach I=200 mld dol., zakupach państwowych G = 200 mld dol., eksporcie netto X=100 mld dol. i stawce podatkowej t = 0,3333.

a. Jaki jest poziom dochodu, gdy występuje zbilansowanie wy­datków? Ile wynosi mnożnik?

2. Załóżmy, że zakupy państwowe zwiększają się do 300 mld dol. Jaki jest nowy poziom dochodu?

Zadanie 14

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y= C + I + G + X (tożsamość dochodu),

C= 300 + 0,8 Yd (konsumpcja),

X = 100 - 0,04 Y (eksport netto),

gdzie inwestycje I=200 mld dol., zakupy państwowe G = 200 mld dol., a stawka podatkowa t = 0,2.

a. Jaki jest poziom dochodu, kiedy występuje zbilansowanie wydatków? Ile wynosi mnożnik?.

b. Rozważmy tę samą gospodarkę, z tym wyjątkiem, że wy­stępuje dodatnia zależność inwestycji od dochodu, taka że I= 200+ 0,2Y. Jaki jest teraz poziom dochodu i mnożnik?

3. Przyjmując ponownie równanie inwestycji z punktu a, załóżmy, że stawka podatkowa wzrosła do 0,4. Jak zmieni się dochód i mnożnik?

Zadanie 15

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y=C+I+G+X (tożsamość dochodu),

C=400 + 0,9 r_d (konsumpcja),

X = 100 - 0,05 Y (eksport netto),

gdzie inwestycje 7=300 mld dol., zakupy państwowe G =100 mld dol., a stawka podatkowa t=0,5.

a. Jaki jest poziom dochodu, kiedy występuje zbilansowanie wy­datków? Ile wynosi mnożnik?.

b. Przypuśćmy, że zakupy państwowe zwiększają się do 200 mld dol. Jaki jest nowy poziom dochodu?

Zadanie 16

Rozważmy gospodarkę opisaną następującymi równaniami:

Y=C+I+G+X (tożsamość dochodu),

C= 100 + 0,9 Yd (konsumpcja),

X = 100 - 0,12 Y (eksport netto)

gdzie inwestycje I=200 mld dol., zakupy państwowe G = 200 mld dol., a stawka podatkowa t=0,2.

1. Jaki jest poziom dochodu, gdy występuje zbilansowanie wydat­ków? Ile wynosi mnożnik?

2. Przypuśćmy, że zakupy państwowe zwiększają się do 300 mld dol. Jaki jest nowy poziom dochodu?

Zadanie 17

Dany jest model gospodarki: Y = C + I C = Ca +ksk Y

Konsumpcja autonomiczna i inwestycje wynoszą odpowiednio: Ca = 200, I = 200, a krańcowa skłonność do konsumpcji kształtuje się na poziomie ksk = 0,6.

a. Jaki jest poziom produkcji w stanie równowagi?

b. O ile zmieni się produkcja zapewniająca równowagę, jeśli inwestycje zmie­nią się o ΔI = -52?

Zadanie 18

Przyjmijmy następujące warunki funkcjonowania gospodarki zamkniętej z udziałem sektora państwowego:

Y=C+I+G, C= Ca + ksk (Y- Ts)

Ca = 100, I = 100, G = 100, ksk = 0,5, Ta = 100.

Wyznacz:

a. Dochód narodowy zapewniający równowagę.

b. Mnożnik wydatków budżetowych (mg).

c. Mnożnik podatkowy (mt).

d. Zmianę dochodu narodowego zapewniającego równowagę, jeśli przychody
z podatków wzrosną o ΔT = 100.

Zadanie 19

Dochód narodowy w stanie równowagi jest na poziomie Y= 1000, krańcowa skłonność do konsumpcji wynosi ksk = 0,8. Wydatki rządowe spadły o ΔG = - 50. O ile musi się zmienić stopa opodatkowania, aby dochód narodowy zapewniający równowagę nie uległ zmianie?

Zadanie 20

Wyznacz graficznie zmianę dochodu narodowego w równowadze, wiedząc, że podatki autonomiczne i wydatki rządowe rosną o tę samą wielkość (ΔTa = ΔG), a funkcja agregatowego popytu ma postać: APp = Ca + Ksk (Y - Ta) + I + G

3.2. Test prawda-nieprawda

1. Produkcja potencjalna to produkcja, którą można by wytworzyć w gos­podarce, gdyby racjonalnie były wykorzystane wszystkie czynniki produkcji.

2. Agregatowy popyt to ilość towarów, jaką producenci decydują się wy­tworzyć w danych warunkach i czasie.

3. Podejście podażowe upatruje determinanty dochodu narodowego w czyn­nikach określających maksymalne rozmiary podaży.

4. Według podejścia popytowego faktyczny dochód narodowy zdetermino­wany jest przez wielkość agregatowego popytu na towary.

5. Według popytowej teorii kształtowania dochodu narodowego poziom
   faktycznego dochodu narodowego wytwarzanego w gospodarce jest wyznaczony przez poziom agregatowego zasobu kapitału.

1. Inwestycje można traktować jako rosnącą funkcję stopy procentowej.

6. W sytuacji równowagi na rynku dóbr i usług planowane inwestycje są równe planowanym oszczędnościom.

7. Przy danych funkcjach planowanych inwestycji i planowanych oszczędności
   istnieje wiele poziomów dochodu narodowego zapewniającego równowagę.

8. Im wyższa jest krańcowa skłonność do konsumpcji, tym wyższy jest mnoż­nik inwestycyjny.

10. Mnożnik podatkowy jest większy niż mnożnik wydatków rządowych.

10. Ekstremalne stanowisko neoklasyczne głosi, że krzywa agregatowej podaży
    jest pozioma.

11. Dochód narodowy, zgodnie z podejściem podażowym, determinowany jest
    przez zasoby czynników produkcji i efektywność ich wykorzystania.

12. Wydatki konsumpcyjne, zgodnie z hipotezą dochodu permanentnego,
    zależą od przeciętnego dochodu jaki jednostka spodziewa się uzyskać w ciągu całego życia.

13. Stosunek wydatków konsumpcyjnych do dochodu narodowego nazywamy krańcową skłonnością do konsumpcji.

14. Im wyższa jest krańcowa skłonność do konsumpcji, tym bardziej stroma jest krzywa agregatowego popytu.

15. Przeciętna skłonność do konsumpcji zależy przede wszystkim od wysokości stopy procentowej.

16. Poziom inwestycji autonomicznych zależy od wysokości stopy procentowej.

17. Zmiana poziomu inwestycji powoduje zawsze przesunięcie krzywej agre­gatowego popytu w dół.

18. Oszczędności rosną wraz ze wzrostem podatków.

19. Popyt globalny jest to suma planowanych wydatków na dobra i usługi gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na każdym poziomie dochodów.

3.3. Test wyboru

1. Zgodnie z ekstremalnym stanowiskiem neoklasycznym krzywa agregatowej podaży jest pionowa, ponieważ:

1. ceny są sztywne,

2. ceny są giętkie,

3. produkcja jest doskonale elastyczna względem cen,

4. popyt jest doskonale elastyczny względem cen.

2. W podejściu podażowym analizowana jest gospodarka:

1. w warunkach pełnego wykorzystania czynników produkcji,

2. w warunkach niepełnego wykorzystania czynników produkcji,

3. w krótkim okresie,

4. przy stałym poziomie cen.

3. Wielkość wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych, zgodnie z hipo­tezą dochodu absolutnego, zależy od:

1. standardu życia ich znajomych i sąsiadów,

2. poziomu bieżących dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe,

3. dochodu permanentnego,

4. realnej wartości majątku.

4. Rozmiary inwestycji nie zależą od:

1. efektywności wyposażenia kapitałowego,

2. terytorialnych różnic między krajami,

3. oczekiwań co do koniunktury w przyszłości,

4. skali przyrostu popytu konsumpcyjnego

5. Wzrost stopy opodatkowania:

1. zwiększa agregatowy popyt,

2. zmniejsza agregatowy popyt,

3. nie wpływa na agregatowy popyt,

4. zwiększa nachylenie krzywej agregatowego popytu.

6. Wzrost krańcowej skłonności do oszczędzania:

1. zwiększa konsumpcję,

2. zmniejsza oszczędności,

3. zwiększa dochód narodowy,

4. zmniejsza konsumpcję.

7. Według ekstremalnego stanowiska keynesowskiego krzywa agregatowej po­daży jest:

1. pionowa, gdy produkcja faktyczna osiąga poziom produkcji potencjalnej,

2. ujemnie nachylona,

3. na całej swej długości pionowa,

4. na całej swej długości pozioma.

8. Podejście popytowe kształtowania się dochodu narodowego opisuje gospodarkę:

1. w warunkach niepełnego wykorzystania czynników produkcji,

2. w warunkach pełnego wykorzystania czynników produkcji,

3. w długim okresie,

4. w zależności od zasobów czynników produkcji.

9. Efektem wzrostu poziomu inwestycji jest:

1. spadek poziomu dochodu narodowego,

2. wzrost poziomu wydatków rządowych,

3. wzrost poziomu oszczędności,

4. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.

3.4. Wybrane problemy:

1. Mnożnik stopy opodatkowania

2. Wpływ zmiany stopy opodatkowania na krzywą agregatowego popytu

3. Funkcja oszczędności w gospodarce zamkniętej z udziałem państwa

1

1

---