POLITYKA EKONOMICZNA[1](1), nauka, ekonomia, EKONOMIA (anetas511)


POLITYKA EKONOMICZNA

  1. Istota polityki ekonomicznej

  2. Uwarynkowania polityki ekonomicznej

  3. Cele współczesnej polityki ekonomicznej

Polityka ekonomiczna (wg B. Winiarskiego) - jako nauka - to dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na społeczny proces gospodarczy.

INTERWENCJONIZM PAŃSTWA

Polityka ekonomiczna - jako działalność praktyczna - to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową - na jej dynamikę, strukturę, i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą.

Uwarunkowania mające wpływ na politykę ekonomiczną:

ZEWNĘTRZNE;

  • otoczenie międzynarodowe; położenie geopolityczne, sąsiedztwo

  • sytuacja międzynarodowa (polityczna, gospodarcza, militarna)

  • przynależność do ugrupowań gospodarczych, politycznych, militarnych

  • zadłużenie wobec zagranicy

  • warunki wymiany

  • zagospodarowanie terenów przygranicznych

WEWNĘTRZNE

  • położenie geograficzne

  • stan i struktura zasobów

  • zadłużenie wewnętrzne

  • sytuacja polityczna w kraju

  • poziom rozwoju społeczno-gospodarczego

CELE POLITYKI EKONOMICZNEJ

  1. generalne:

  1. cele ustrojowo-systemowe

  1. cele ekonomiczne

  1. cele społeczne

  1. cele ekologiczne

  1. cele obronno-militarne

ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE RYNKOWEJ

    1. Definicja interwencjonizmu państwowego

    2. Dyskusja nad potrzebą oddziaływania państwa na gospodarkę

    3. Ekonomiczne funkcje państwa

    4. Instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę

Interwencjonizm państwowy

Przez interwencjonizm państwowy należy rozumieć cały zespół metod i narzędzi przy pomocy których władza państwowa (a przede wszystkim rząd jako centralny organ władzy wykonawczej) świadomie usiłuje oddziaływać czynnie na życie gospodarcze i procesy rozwoju społecznego.

Główne formy/typy interwencjonizmu państwowego

  1. administracyjny

  2. pośredni (podatki, stopy procentowe)

  3. etatyzm (przyjęcie przez państwo roli producenta i rozdzielnictwo)

  4. planowanie lub programowanie rozwoju gospodarczego

Modele gospodarki

Konieczność ingerencji państwa wynika z niedoskonałości mechanizmu rynkowego.

  1. konieczność zabezpieczenia systemu gospodarczego od strony instytucjonalno-prawnej

  2. niedoskonałość rynku i konkurencji w praktyce, związane np. z monopolizacją gospodarki, niedoskonałością informacyjną

  3. występowanie negatywnych efektów zewnętrznych; kosztów zewnętrznych, czyli obocznych skutków procesu gospodarowania. Klasycznym przykładem dysekonomii zewnętrznej jest zanieczyszczenie środowiska naturalnego

  4. gospodarka rynkowa cierpi często na przypadłość zwaną cyklem koniunkturalnym

DOBRA PUBLICZNE

Dlatego potrzebny interwencjonizm. Potrzeba dostarczenia dóbr publicznych.

Dobra publiczne są konsumowane zbiorowo. Jeżeli są dostępne dla jednej osoby to automatycznie są dostępne dla innych. Każdy więc woli nie płacić za dobro publiczne, bo i tak może z niego korzystać.

Dobra publiczne nie wywołują rywalizacji wśród konsumentów. Każdy może mieć ich tyle samo.

Dobra publiczne:

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

Istnienie dóbr szczególnie niekorzystnych lub korzystnych społecznie, których konsumpcja ze względów społecznych jest szczególnie niepożądana lub szczególnie pożarna.

Niekorzystne - narkotyki, alkohol, tytoń, prostytucja, hazard

Korzystne - szczepionki, podręczniki, książki, szkoły

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

  1. powstawanie zbyt dużych nieatrakcyjnych społecznie różnic dochodowych i majątkowych

  2. istnienie pozbawionych opieki ludzi starszych, niedołężnych, upośledzonych, chorych, opuszczonych

  3. pobudzanie i sterowanie badaniami naukowymi i prawami wdrożeniowymi, które są np. drogie, że prywatny przedsiębiorca nie ma możliwości samodzielnego ich sfinansowania albo nie jest tym zainteresowany

  4. dostosowanie gospodarki do przyszłości w perspektywach średnio i długookresowych

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

  1. tworzenie, rozwój, funkcjonowanie szeroko rozumianej infrastruktury społecznej i technicznej (szpitale, uczelni, szkoły)

  2. działanie na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony interesów pracowników

  3. pobudzanie twórczości kulturowej i finansowanie kultury

  4. kształtowanie ładu przestrzennego w interesie zaspokajania potrzeb bieżących oraz ochrony interesu tych pokoleń, które dopiero przyjdą

  5. absorbcja funduszy UE

  6. uczestnictwo w procesie transformacji

  7. oddziaływanie na ukształtowanie najkorzystniejszej struktury gosp. pod kątem doskonalenia jej do wymogów konkurencyjności, postępu techn.

Ekonomiczne funkcje państwa

Instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę

Deflacyjna - jej celem jest zmniejszenie popytu globalnego. Stosowane są, gdy rozmiary popytu globalnego przewyższają istniejącą podaż towarów i usług na rynku

Reflacyjna - jej celem jest ożywienie popytu globalnego, gdy rozmiary podaży globalnej przewyższają istniejący popyt na towary i usługi

Przykłady:

POLITYKA WOBEC WZROSTU GOSPODARCZEGO 06.10.2007

  1. Definicja

  2. Mierniki wzrostu gospodarczego

  3. Czynniki wzrostu gospodarczego

  4. Wielkość wzrostu gospodarczego w Polsce i w innych krajach.

Wzrost gospodarczy jest to proces stałego zwiększania się wielkości gospodarczych dotyczących głównie sił wytwórczych (środki produkcji i siły roboczej), dochodu narodowego i konsumpcji społeczeństwa.

Wzrost gospodarczy jest to rozszerzenie się zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Mierniki wzrostu gospodarczego:

Czynniki wzrostu gospodarczego:

0x01 graphic
 wg Smitha: praca

kapitał

ziemia

czynniki ekonomiczne, techniczne i organizacyjne

    • czynniki zewnętrzne

handel zagraniczny, kredyty zagraniczne, innowacje zagraniczne, inwestycje zagraniczne, fundusze strukturalne

  • czynniki wewnętrzne

oszczędności, zatrudnienie i wydajność pracy, wielkość i jakość majątku produkcyjnego, zasoby naturalne, inwestycje, postęp techniczny

czynniki społeczne

    • poziom wykształcenia i kwalifikacje, aktywność pracownicza, kultura społeczeństwa

ZIEMIA

        1. odpowiednia ilość i jakość zasobów naturalnych

Ziemia - czynniki pomocny, ale nie decydujący, np. w St. Zjedn. Ziemia przyczyniła się do ich rozwoju, ale już w Japonii, która posiada jej niewiele do wzrostu przyczyniły się zupełnie inne czynniki

        1. rola czynnika ziemia jest szczególnie ważna w gospodarce o charakterze rolniczym

        2. w krajach wysoko rozwiniętych nie jest już taka istotna.

Surowce = często w krajach słabo rozwiniętych stanowią jedynie źródło bogactwa (np. Arabia Saudyjska).

W Polsce w 2005 roku rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo miało w wytworzonym PKB 4,1% udziału (przemysł 21,9%), a pracujący w rolnictwie, łowiectwie, leśnictwie stanowili 16,6% ogółu pracujących (w przemyśle 22,6%).

KAPITAŁ LUDZKI - ilość i jakość

W krajach wysoko rozwiniętych kapitał ludzki należy do najważniejszych czynników wzrostu gospodarczego. W Polsce dopiero od kilkunastu lat zauważa się jego istotną rolę.

Wielkość zatrudnienia w gospodarce zależy w dużej mierze od czynnika demograficznego. Determinuje on z jednej strony potencjalny, możliwy do wykorzystania zasób siły roboczej, a z drugiej strony powoduje presję na wzrost zatrudnienia i możliwie pełne wykorzystanie dostępnej siły roboczej. Wielkość zatrudnienia wynika również z innych czynników:

Liczba ludności w Polsce ok.38,2 ml, w tym w wieku produkcyjnym 24,4 mln, czyli ok. 64% ogółu (w 1988-57,6%).

Jakość poziom wykształcenia i umiejętności dostosowane do potrzeb gospodarki. Od jakości czynnika ludzkiego (m.in.) zależy społeczna wydajność pracy, która oznacza średnią wartość produkcji na 1 zatrudnionego.

Wydajność pracy polskiego pracownika w ciągu 14 lat (1990-2004) zwiększyła się o 380%.

W Polsce w latach 1994-97 utrzymywał się nie tylko wzrost gospodarczy ale i wzrost liczby pracujących.

W latach 1998-2004 mieliśmy do czynienia z dodatnim tempem wzrostu gospodarczego, ale przy równoczesnym spadku liczby pracujących.

Wg część ekonomistów, aby powstały nowe miejsca pracy w kraju potrzebny jest wzrost gospodarczy na poziomie ponad 5% rocznie.

W innych krajach dużo niższe tempo wzrostu gospodarczego zapewnia powstawanie nowych miejsc pracy, np. w Europie Zach. 2-3%, a w USA 1-1,5%.

INWESTYCJE

Inwestycje są to nakłady mające na celu powiększenie zasobów kapitału trwałego (tj. akumulacja) albo zastąpienie amortyzujących się (zużywających) trwałych czynników produkcji.

W pierwszych latach transformacji nastąpił głęboki spadek inwestycji, np. w 1990 r. O 10%, w 91 o dalsze 4% (nic dziwnego zważywszy na zmiany warunków i towarzyszący w tym okresie ujemny wzrost gospodarczy. Dopiero wraz z ożywieniem gospodarczym przyszło ożywienie (wzrost) inwestycyjne. Od połowy lat 90-tych do końca XX wieku wzrost inwestycji stał się obok wzrostu exportu głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego.

Rodzaje inwestorów

Z roku na rok, zgodnie z ogólnymi tendencjami do decentralizacji decyzji i zmian w systemie ekonomicznym, maleje udział inwestycji centralnych.

Udział sektora publicznego stale malał na rzecz sektora prywatnego, ale fundusze UE wpływają na wzrost inwestycji sektora publicznego.

Inwestycje a konsumpcja

Wraz z początkiem nowego wieku w roku 2001 i 2002 dynamika inwestycji zaczęła spadać. Było to efektem nastawienia, że czynnikiem szybko ożywiającym gospodarkę jest konsumpcja.

Ekonomiści i analitycy jednak ostrzegają, że nastawienie na ten czynnik może ożywić gospodarkę jedynie na krótko.

Aby zapewnić trwały wzrost gospodarczy muszą mieć miejsce wysoko wydajne inwestycje.

Oszczędność a poziom kapitału

Podstawą odpowiedniej ilości i jakości kapitału są oszczędności, które stanowią właściwie różnicę pomiędzy dochodem a konsumpcją. W krajach w których ludzie żyją na poziomie biologicznego minimum różnice te są znikome.

Większość inwestycji jest realizowana ze środków własnych, a nie jak to ma miejsce w wielu krajach wysoko rozwiniętych ze środków bankowych. Zważywszy na poziom oszczędności nie jest to komfortowa sytuacja.

Inwestycje zagraniczne

Poglądy ekonomistów na temat wpływu BIZ na procesy wzrostu i rozwoju gospodarczego są bardzo zróżnicowane, a wręcz skrajne. Jedni uznają je za bardzo istotny czynnik tego wzrostu, inni wskazują na brak dowodów potwierdzających związek między BIZ a tempem wzrostu gospodarczego.

Czynniki wpływające na napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych

Zachęcające:

  • tańsze źródła surowcowe

  • wielkość i chłonność polskiego rynku

  • korzystne położenie Polski umożliwiające ekspansję na rynki krajów głównie z Europy Wsch.

  • stosunkowo niskie koszty siły roboczej i duża jej podaż (50% ludności poniżej 35 lat)

  • obecnie dobre perspektywy rozwoju gospodarczego (wzrost PKB 2x większy niż w Europie Zach.

  • odporność na lokalne kryzysy (kryzys rosyjski)

  • obecność w NATO i UE

  • 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych ( zwolnienia podatkowe)

  • w raporcie „Atrakcyjność Inwestycyjna Europy 2007” przygotowanym przez znaną firmę Ernst & Yung nasz kraj znalazł się w pierwszej dziesiątce najbardziej docenianych przez inwestorów krajów świata

  • 2 miejsce w Europie pod względem zaufania inwestorów (wg AT Kearney)

Zniechęcające:

  • w pierwszej połowie lat 90-tych głęboka recesja, wysoka inflacja, słaba infrastruktura, niepewność co do trwałości wprowadzonych rozwiązań systemowych, niestabilność polityczna, niski standard rozwoju komunikacji i telekomunikacji, ksenofobie (przesadna niechęć, wrogość)

  • obecnie: nieprzyjazny system prawny i podatkowy, pozapłacowe koszty pracy, korupcje, wahania kursów walutowych, obawy przed deflacją (2 lata temu), kiepska infrastruktura, niejasne przepisy, powolne sądy i urzędy

  • system zachęt oferowany przez inne kraje np. Węgry, Czechy (bardziej interesujący)

  • nadal brak planów zagospodarowania przestrzennego

  • nadal kiepska infrastruktura

Skutki napływu BIZ

Pozytywne:

  • z uwagi na brak oszczędności krajowych w stosunku do pożądanych wydatków na inwestycje w rzeczowy majątek trwały i obrotowy

  • wraz z napływem BIZ przenika z zagranicy wiedza know how (a ta ma wpływ na jakościowy rozwój kapitału ludzkiego)

  • napływ nowoczesnej technologii, maszyn, urządzeń stanowiących gł. czynniki modernizacji gospodarki

  • wzrost konkurencyjności polskich produktów

  • w firmach z udziałem kapitału zagranicznego dzięki nowoczesnej technologii jest stosunkowo niskie zużycie energii

  • przenikanie pozytywnych wzorców kulturowych oraz konsumpcyjnych

  • pobudzanie szeroko rozumianej infrastruktury społeczno-gospodarczej

  • rozszerzenie zagranicznych rynków zbytu dla krajowych produktów (poprawa bilansu handlowego)

  • wpływy z podatków

  • nowe miejsca pracy

  • konkurencja wymusza na rodzimych firmach działania modernizacyjne

  • uruchamiają nowe kanały dystrybucji i poszerzają możliwości sprzedaży wyprodukowanych w Polsce towarów na rynkach innych krajów

  • znaczna część zysków w 2006 roku trafiła bezpośrednio do polskiej gospodarki

Negatywne:

  • rozbieżność między celami rozwojowymi poszczególnych krajów a interesami inwestorów

  • stosunkowo duże zaangażowanie w sektor bankowy

  • przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym zdecydowanie więcej importują niż eksportują

  • import ma głównie charakter zaopatrzeniowy, a dopiero potem inwestycyjny

  • transferowana jest niekoniecznie najlepsza technologia (większość inwestycji dokonywanych w Polsce ma miejsce w dziedzinach gospodarki, które nie są nośnikami wysoko rozwiniętej technologii)

  • wypieranie z rynku firm lokalnych

  • wyzbywanie się przez kraje rozwinięte stosunkowo nisko efektywnych dziedzin działalności gospodarczej, materiało-, surowcowo- i energochłonnej oraz nieprzyjaznej wobec środowiska naturalnego

Każdy % wzrostu nakładów inwestycyjnych daje ok. 0,15% rocznego wzrostu PKB.

Handel zagraniczny (import i eksport stanowi jeden z najważniejszych czynników wzrostu gospodarczego)

K O R Z Y Ś C I

Z eksportu:

  • wzrost produkcji i liczba świadczonych usług

  • wzrost (lub utrzymanie) zatrudnienia

  • wzrost dochodów i zysków przedsiębiorstw

  • wzrost konkurencyjności produktu lub usługi (poprawa jakości produkcji)

  • umocnienie pozycji międzynarodowej kraju

  • rozszerzenie rynków zbytu, a tym samym zmniejszenie uzależnienia sytuacji eksportera od koniunktury gospodarczej własnego kraju

  • pogłębienie specjalizacji przedsiębiorstw

  • poprawa bilansu płatniczego

Z importu:

  • dostęp do nowoczesnych technologii i technik

  • dostęp do surowców i materiałów których nie ma w kraju

  • możliwość zwiększenia dochodów budżetowych (np. z tytułu ceł)

  • podnoszenie jakości towarów i usług wytwarzanych oraz świadczonych przez krajowych producentów

oraz negatywne:

  • obniżenie zysku i narastanie zadłużeń i bankructw mniej efektywnych przedsiębiorstw krajowych, a w konsekwencji likwidacja miejsc pracy i wzrost bezrobocia

W 2000 roku dynamika eksportu zaczęła przewyższać dynamikę imprtu.

Struktura handlu zagranicznego:

Ok. 2/3 obrotów HZ przypada na UE (15), w tym: ok. 1/3 obrotów z Niemcami

Takiej koncentracji HZ Polska nie miała nigdy, ani w RWPG, ani z byłym ZSRR, a powiązanie naszego kraju z rynkiem UE jest obecnie większe niż jej członków między sobą.

Największym polskim eksporterem jest przemysł motoryzacyjny.

Postęp techniczny i odpowiednio wysoki poziom technologii

Postęp techniczny to zmiana w metodach wytwarzania, która prowadzi do zmniejszenia społecznych nakładów niezbędnych do wytworzenia tej samej ilości dóbr i usług.

Technologia ma olbrzymie znaczenie dla efektywności produkcji.

Wg rankingu Polska znajduje się na 72 pozycji wśród ponad 100 krajów najbardziej rozwiniętych pod względem wykorzystania informatyki i telekomunikacji oraz warunków ich rozwoju. Wyprzedzamy m.in. kraje z Europy Wsch. I Połudn.: Estonię, Węgry, Czechy, Słowację.

Mała liczba zgłoszeń i mała liczba uzyskanych patentów jest skutkiem spadających od lat wydatków na badania i rozwój zarówno budżetem państwa jak i przedsiębiorstw (w Polsce ok. 100 patentów rocznie - ok. 50 x mniej niż w krajach wysoko rozwiniętych).

W Polsce rodzime firmy ponoszą koszty prac rozwojowych w ok. 30%, dla przykładu w Finlandii 70%.

INNOWACJE

W UE średnio 42% firm wprowadza innowacje, w Polsce ok. ¼. W Polsce w 2005 roku przeznaczono na badania ok. 0,6 PKB, a w UE średnio ponad 1,8. Liczba badaczy i konstruktorów w Polsce jest 5-krotnie mniejsza niż 50-tysięczna grupa wynalazców pracujących dla Simensa.

Antyczynniki / bariery

Przedsiębiorcy chcą by w Polsce pozostawić tylko te, które są wymagane prawem UE, a resztę ograniczeń usunąć.

Indeks wolności ekonomicznej w Polsce w pkt., a całkowita wolność gospodarcza = 0, 2006 - 2,49 pkt

Średnie roczne temp wzrosty PKB (ceny stałe):

Tam, gdzie ponad 5% (94-97) bezrobocie spadło, potem gospodarka spadła, w 2006 roku rewelacyjne tempo wzrostu w celu osiągnięcia poziomu rozwoju krajów UE (15) do 2039 r.

Polska powinna wg szefów Ministerstwa Gospodarki (XII.05) rozwijać się w tempie 0,3 pkt procentowego szybciej niż średnie tempo UE (15)

POLITYKA FISKALNO - BUDŻETOWA 20.10.07

  1. pojęcie , cele i funkcje polityki fiskalno - budżetowej

  2. struktura dochodów i wydatków budżetowych

  3. aktywna i pasywna polityka fiskalno - budżetowa

  4. deficyt budżetowy i metody jego finansowania

  5. problem deficytu i długu publicznego w Polsce

Polityka fiskalna ( Nasiłowski) obejmuje wszystkie posunięcia rządu w sferze wpływów i wydatków budżetowych w celu uzyskania kontroli i wywarcia wpływu na podział dochodów oraz na ogólny poziom aktywności gospodarczej w kraju.

Polityka fiskalna ( Begg) to decyzje rządu dotyczące wydatków i podatków.

Polityka budżetowa nazywana czasem fiskalną zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem.

Budżet państwa (Milewski) jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki rządowe związane z realizacją przyjętej polityki społecznej i gospodarczej.

Budżet państwa jest to zestawienie dochodów i wydatków państwa na różne cele publiczne.

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA:

I. Dochody krajowe

1. Dochody podatkowe

a) podatki pośrednie

- VAT (opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i usług i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski, eksport i import towarów lub usług)

- akcyza (obejmuje towary produkcji krajowej i importowane)

- podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych

b) Podatek dochodowy

- od osób prawnych - PIT

- od osób fizycznych - CIT

c) inne dochody podatkowe obejmujące wpływy z podatków zniesionych, m.in. z podatku od wynagrodzeń ( płac), wyrównawczego, importowego, obrotowego.

2. Dochody niepodatkowe

a) dochody jednostek budżetowych

b) dywidenda, czyli wpłaty z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa i przedsiębiorstwa państwowe, dochody z tytułu udziałów Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego, bankach i pozostałych instytucjach finansowych.

c) wpłaty z zysku NBP, pochodzące głównie z dochodów uzyskanych w obrocie papierów wartościowych Skarbu Państwa

d) wpływy z cła

e) pozostałe dochody niepodatkowe, czyli wpłaty o charakterze sankcyjnym, w tym odsetki od zaległych zobowiązań wobec budżetu państwa

II. Dochody zagraniczne obejmują wpływy z odsetek od kredytów i pożyczek zagranicznych udzielonych przez rząd RP oraz prowizje z tytułu gwarantowania (poręczenia) przez rząd kredytów zagranicznych otrzymanych

III. Wpłata do budżetu państwa z Unii Europejskiej (od 2004 r)

Stawki podatku VAT: (VAT funkcjonuje od 5.07.1993 roku)

Akcyza wprowadzona równocześnie z VAT-em to specjalny podatek obrotowy o charakterze konsumpcyjnym. Występuje przy zakupie ściśle określonych dóbr, a zwłaszcza tzw. dóbr luksusowych.

Podatek od gier wprowadzony 10.12.1992 rok. Podstawą opodatkowania jest przychód.

Podatki bezpośrednie:

Podatek dochodowy od osób fizycznych - PIT wprowadzony 01.01.1992 rok, obecnie obowiązujące stawki podatku : 19%, 30%, 40%. Od 2004 roku wprowadzono również opodatkowanie liniowe 19% dla prowadzących działalność gospodarczą ale też rezygnujących ze wszystkich ulg i odliczeń. Muszą też zrezygnować ze wspólnego rozliczenia się z małżonkiem i dla samotnych rodziców.

% podatników według wysokości uzyskanego dochodu

Rok

% podatników w poszczególnych przedziałach skali podatkowej

I przedział skali

II

III

2005

94,5

5,5

W 2005 roku 5,5% podatników (II i III próg podatkowy) wniosło do budżetu 42,5 % wszystkich wpływów z PIT.

Podatek płacony przez 1 osobę z II progu był średnio 7,4 razy wyższy niż w I , a w III progu aż 40-krotnie. W 2007 roku odmrożono progi podatkowe.

Podatki liniowe bezpośrednie dochodowe od osób fizycznych w wybranych krajach

Estonia

26%

Od 1994 r

Litwa

33%

Od 1994 r

Łotwa

25&

Od 1995 r

Rosja

13%

Od 2001 r

Słowacja

19%

OD 2004 r

Ukraina

13%

Od 2004 r

Serbia

14%

Od 2003 r

Gruzja

12%

Od 2005 r

Rumunia

16%

Od 2005 r

Czechy

15%

Od 2008 r

A może liniowy?

Za:

  • tańsza administracja

  • łatwiej ściągalny

  • większe wpływy do budżetu

  • mniejsza liczba i wymiar oszustw

  • sprawiedliwy

Przeciw:

  • trudno znaleźć potwierdzenie bezpośredniego wpływu podatku liniowego na tempo wzrostu gospodarczego

  • mniejsze wpływy do budżetu

  • zwiększenie deficytu budżetowego

  • likwidacja ulg

Na początku 2004 r. na jego wybór zdecydowało się prawie 193 tys. przedsiębiorstw, a na początku 2005 r. było uch prawie 250 tyś. Zyskali drobni przedsiębiorcy i budżet państwa.

Podatek od osób prawnych obowiązuje od 1992 roku - CIT

W 1996 roku wynosił 40%. Stawki podatku od 1997 r. były systematycznie obniżane.

Obniżenie CIT w 2004 r do 19% spowodowało, że wpływy do budżetu w 2004 wzrosły w stosunku do 2003 o ok. 2,8 mld zł., w w 2005 w stosunku do 2004 wzrosły o ok. 2,5 mld zł. Obecnie obowiązuje 19%.

KRZYWA LAFFERA

0x08 graphic
Amerykańscy naukowcy wyliczyli, że podniesienie stopy fiskalizmu o 10% powoduje spadek tempa wzrostu gospodarczego o 1 pkt procentowy.

Arthur Laufer (amerykański ekonomista) już w latach 70 udowodnił, że najniższą opłacalną stawką opodatkowania jest 25%. Powyżej niej podatnicy zaczynają myśleć, że państwo ich okrada i uciekają w szarą strefę.

Szara strefa wg Pentora (za Wprost)

98% dochodów budżetu to dochody krajowe. Najwięcej, ok. 87% dochody podatkowe, w tym VAT (42%), akcyza (22%) - dane z 2005 roku. Podatki dochodowe ok. 22% (PIT- 13,6%, CIT -8,8%)

Wydatki budżetu państwa wg działów w %

2004

2005

Rolnictwo

3,1

3,0

Transport i łączność

2,8

2,2

Nauka

1,5

1,4

Oświata i wychowanie

0,7

0,6

Szkolnictwo wyższe

4,5

4,7

Ochrona zdrowia

1,9

1,9

Pomoc społeczna i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej

8,4

10,00

Administracja państwowa

4,1

4,0

Wymiar sprawiedliwości i prokuratura

3,3

3,4

Bezpieczeństwo publiczne

4,6

4,5

Ubezpieczenia społeczne

24,5

21,6

Ochrona narodowa

5,6

6,0

Pozostałe działy

35

36,7

Wydatki budżetu państwa wg rodzajów:

POLITYKA FISKALNO-BUDŻETOWA 3.11.07

Aktywna polityka fiskalno-budżetowa - polega na podejmowaniu takich decyzji dotyczących zmian dochodów i wydatków budżetowych, które pozwolą osiągnąć zamierzone w danej sytuacji cele gospodarcze.

Aktywna polityka fiskalna - polega na świadomym interwencjonizmie, wymagającym każdorazowo podejmowania decyzji o wykorzystaniu konkretnych instrumentów fiskalnych takich jak:

Pasywna polityka fiskalno-budżetowa - polega na wykorzystaniu właściwej niektórym instrumentom wrażliwości na zmiany poziomu DN, zatrudnienia i innych wielkości ekonomicznych. Instrumenty te niejako samoczynnie bez potrzeby podejmowania konkretnych decyzji dostosowawczych, reagują na zmianę koniunktury, określa się więc je jako automatyczne stabilizatory koniunktury. Właściwość taką mają np. podatki. Wzrost dochodów ludności lub przedsiębiorstw automatycznie sprawia, że dochody budżetu państwa z tytułu podatków wzrastają. Dzieje się to bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek zmian w zasadach opodatkowania, trybie pobory podatków itp.

Deficyt budżetowy - jest to nadwyżka wydatków z budżetu państwa nad dochodami. Aby zrównoważyć deficyt budżetowy niezbędne jest uzyskanie dodatkowych przychodów poprzez dług publiczny.

Dług publiczne - jest to zobowiązanie Skarbu Państwa wynikające z zaciągniętych kredytów w krajowych i zagranicznych instytucjach finansowych, pozostających do wykupienia papierów wartościowych oraz innych tytułów, np., bieżących i długoterminowych rozliczeń z bankami itp.

Źródła finansowania deficytu budżetowego:

Granica deficytu i długu publicznego: z Mastricht

Deficyt budżetowy w % PKB

Skutki deficytu i długu publicznego:

POLITYKA PIENIĘŻNA

1. Istota i cele polityki pieniężnej

2. Rola banku centralnego

3. Aktywna i restryktywna polityka banku centralnego

4. Instrumenty polityki pieniężnej

5. Rola stopy procentowej

6. Kapitał zagraniczny w polskim systemie bankowym i szansa czy zagrożenie

Im mniej restrykcyjna polityka budżetowa tym bardziej restrykcyjna polityka pieniężna

Definicje polityki pieniężnej:

Cele NBP:

Funkcje które ma pełnić NBP jako centralny bank państwa mają ustawowo określony cel (art. 3 ust. 1 Ustawy o NBP)

„ Podstawowym celem NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza ona podstawowego celu działalności NBP”

„Przez stabilność cen banki centralne rozumieją stopę inflacji na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego wpływu na inwestycje, oszczędności i inne ważne decyzje podejmowane przez uczestników życia gospodarczego”

Taka stabilność cen przyczynia się do osiągania wysokiego i trwałego wzrostu gospodarczego.

Od 1998 roku Rada Polityki Pieniężnej oparła politykę pieniężną na strategii bezpośredniego celu inflacyjnego (BCI)

W strategii polityki pieniężnej po 2003 roku (obecnie również) RPP przyjęła tzw. ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5% (dopuszczalne wahanie na +/- 1 pkt proc)

W założeniach od 2004 roku i w tych na 2008 rok cel inflacyjny to: utrzymanie inflacji jak najbliżej celu 2,5%.

Cele NBP:

W założeniach polityki pieniężnej na 2008 rok potwierdzono cel inflacji oraz stosowanie systemu płynnego kursu walutowego do momentu przystąpienia Polski do ERM II (system kursowe ERM II).

Od 12.04.2000 rok kurs złotego jest płynny i nie podlega ograniczeniom (BC ma prawo do interwencji o ile uzna za konieczne w realizacji celu inflacyjnego)

ERM II warunkiem przystąpienia do strefy EURO.

Bank Centralny

Od 01.05.2004 roku NBP stał się członkiem Europejskiego Systemu Banków Centralnych

Funkcje banku centralnego:

Polityka pieniężna

Polityka aktywna polityka restrykcyjna

taniego pieniądza drogiego pieniądza (u nas od dłuższego czasu)

Instrumenty Banku Centralnego:

Stopa procentowa:

Operacje otwartego rynku

Podstawowy instrument umożliwiający utrzymanie krótkoterminowych stóp na poziomie spójnym z realizacją celu inflacyjnego.

Znaczenie wysokości stóp procentowych dla społeczeństwa, gospodarki. 24.11.07

Stopa procentowa: