Grupa II

Krakowiak

Krzesiński

Kura

HISTORIA CHOROBY

Nazwisko i imię: BURCHARD Alina

Płeć: żeńska

Data urodzenia:

Adres:

Narodowość: polska

Zawód: technik leśnik

Miejsce zatrudnienia: na emeryturze

Stan cywilny:

Data rozp. obserwacji: 15.04.2002r.

Data uk. obserwacji: .04.2002r.

BADANIE PODMIOTOWE

Główne skargi chorego:

Chora została przyjęta do szpitala w celu obserwacji z powodu występujących z niewyjaśnionej przyczyny omdleń, które w ostatnich latach znacznie się nasiliły. Obserwacja ma na celu wyjaśnienie czy chora kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego związanego ze zwyrodnieniem stawów kolanowych. Pacjentka skarży się ponadto na silne pocenie się, duszność po wysiłku i ogólne osłabienie, zwykle towarzyszące omdleniom.

Wywiad dotyczący obecnej choroby

U pacjentki po pierwszej ciąży tj. 40 lat temu wystąpiły pierwsze omdlenia, które pojawiały się co pewien czas, głównie po zadziałaniu bodźców bólowych. Dolegliwości te nasiliły się po usunięciu jajnika z powodu cysty ok. 30 lat temu i często występowały podczas zabiegów chirurgicznych związanych z nieregularnymi, przeciągającymi się nawet do 3 miesięcy miesiączkami. Omdlenia te były przyczyną zastosowania wówczas narkozy u chorej w ponad dziesięciu zabiegach. Kolejne nasilenie choroby pojawiło się po klimakterium, gdy chora miała 52 lata. Omdlenia zaczęły występować częściej, nie skojarzone z żadnym czynnikiem sprawczym, towarzyszy im kołatanie serca i niepokój.

Wywiady dotyczące dolegliwości ogólnych oraz dolegliwości ze strony poszczególnych narządów:

Dolegliwości ogólne:

Pacjentka świadoma, w dobrym kontakcie słowno - logicznym, czuje się osłabiona, jej temperatura ciała utrzymuje się w normie, nie zgłasza dreszczy ani gorączki natomiast nadmiernie się poci. Pacjentka zaobserwowała regularny wzrost masy ciała ok. 5 - 7 kg rocznie pomimo stosowania diety.

Dolegliwości ze strony ukł. oddechowego i krążenia:

Chora nie zgłasza utrudnienia oddychania przez nos, nie występują krwawienia z nosa, chrypka ani kaszel. Pacjentka skarży się natomiast na duszność występującą po wysiłku i towarzyszące kołatania serca. Ból w klatce piersiowej nie występuje.

Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego:

Pacjentka nie zgłasza braku apetytu, nie wymiotuje, nie ma nudności. Odczuwa suchość w jamie ustnej po przyjmowanych lekach. Krwawień z dziąseł nie stwierdza się. Chora nie ma wstrętu do mięsa i tłuszczów. Nie zgłasza problemów z połykaniem, odbijaniem oraz zgagą. Spożywa prawidłową ilość płynów i nie odczuwa nadmiernego pragnienia. Stolce oddaje małe i rzadko (rzadziej niż raz dziennie) o prawidłowej barwie i konsystencji. Pacjentka nie skarży się na żadne bóle w jamie brzusznej.

Dolegliwości ze strony układu moczowego:

Bólów w okolicach lędźwiowych pacjentka nie zgłasza. Oddawanie moczu rzadkie, utrudnione. Brak parcia na mocz. Obecności krwi w moczu nie zauważyła. Mocz o barwie i przejrzystości prawidłowej.

Dolegliwości ze strony układu nerwowego:

Chora nie uskarża się na bóle głowy. Występują natomiast zawroty głowy niezwiązane z aktywnością fizyczną. Pacjentka nie ma problemów z pamięcią i koncentracją, zgłasza problemy z zasypianiem.

Dolegliwości ze strony układu ruchu:

Aktywność ruchowa czynna i bierna zachowana. Pacjentka zgłasza bóle stawów kolanowych, zwłaszcza prawego oraz ich obrzęk, ponadto bóle odcinka szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa, jednak znacznie mniejsze niż kolan. Ograniczeń ruchomości stawów kręgosłupa i kończyn chora nie stwierdza.

Dolegliwości ze strony skóry:

Chora skarży się na nadmierne pocenie. Przeczulica, świąd i wykwity na skórze nie występują.

Dolegliwości ze strony układu płciowego:

Pacjentka ostatnią miesiączkę miała w wieku 52 lat, ciągnęła się ona jednak przez wiele miesięcy z różnym nasileniem. Pacjentka cztery razy była w ciąży, dwie ciąże prawidłowo donoszone i dwa poronienia samoistne. Obecnie pacjentka nie zgłasza żadnych problemów z układem płciowym.

Wywiady dotyczące przeszłości chorego:

Pacjentka z zawodu jest leśniczym, pracowała w dwóch nadleśnictwach, jednak była to praca biurowa, regularna, nie męcząca.

Choroby przebyte:

Pacjentka twierdzi że do 16 roku życia żadnych ciężkich chorób nie przechodziła. W wieku 16 lat z powodu podejrzenia gruźlicy kości zoperowano prawe kolano, jednak okazało się że nie była to gruźlica. W ciągu następnych lat żadne dolegliwości nie występowały, dopiero po klimakterium zaczęły się problemy z sercem, u chorej stwierdzono chorobę niedokrwienną serca oraz nadciśnienie tętnicze. Pacjentka leczy się na obie te choroby. Przed przyjęciem do szpitala przyjmowała następujące leki: Gopten, Lokren, Tertensif, Xanax, Spamilan, Movalis.

Tryb życia chorego:

W okresie pracy w nadleśnictwie prowadziła regularny, spokojny tryb życia. W wieku 58 lat przeszła na emeryturę.

Spożywa 3 posiłki dziennie o stałych porach i stosuje dietę niskotłuszczową. Pije mocną herbatę oraz raz dziennie kawę rozpuszczalną z jednej łyżeczki.

Papierosów nie pali ani nie paliła, alkoholu nie pije.

Mieszka wraz z mężem w M5, dużo czasu szczególnie w okresie letnim spędza w posiadłości w lesie.

Wywiad rodzinny:

Babcia miała podobne objawy i zmarła w wieku ok. 55 lat w drodze z kościoła (zemdlała). Siostra i brat ojca przeszli zawały. Syn leczy się na nadciśnienie tętnicze. Mąż przeszedł 5 lat temu gruźlicę (cała rodzina została zbadana ale u innych jej członków obecności prątków nie stwierdzono).

BADANIE PRZEDMIOTOWE.

Badanie stanu ogólnego:

Chory przytomny, spokojny. Przyjmuje pozycję ciała dowolną, wyraz twarzy ma pogodny. Mowę swobodną i nieutrudnioną. Budowa ciała prawidłowa o typie astenicznym, rozwój mięśni prawidłowy. Tkanki tłuszczowa skąpa. Stan odżywienia lekko upośledzony.

Skóra

Wyraźne zażółcenie skóry, szczególnie zaznaczone na twarzy, prawidłowe jej napięcie i sprężystość. Suchość powłok ciała i ucieplenie w miejscach symetrycznych prawidłowe i jednakowe. Wyraźne obrzęki zlokalizowane na kończynach dolnych w okolicach podudzi, długo nieustępujące po uciśnięciu (ciastowate, niebolesne, prawidłowo ocieplone). Na skórze całej okolicy brzusznej prześwitujące przez skórę poszerzone naczynia żylne - caput Medusae. Drobne wybroczyny w okolicy mostkowej i obu podobojczykowych. Blizn i zmian skórnych w postaci odleżyn, guzów i nacieków nie stwierdza się.

Węzły chłonne:

Węzły chłonne karkowe, szyjne, nadobojczykowe, podobojczykowe, w zgięciu łokciowym i pachwinowe niewyczuwalne, niebolesne.

Ciepłota ciała pod pachą: 36,6 ^OC

Waga: 78 kg

Wzrost: 168 cm

Głowa i szyja:

Czaszka:

Czaszka średniomiarowa, bolesności dotykowej i opukowej nie stwierdza się. Guzów i ubytków kostnych nie stwierdza się. Twarz o prawidłowej symetrii, miejsca wyjścia gałązek nerwu trójdzielnego niebolesne przy ucisku. Szpary oczne prawidłowe. Gałki oczne o prawidłowej ruchomości, osadzone prawidłowo. Powieki bez obrzęków i zaczerwienienia. Zażółcenie białkówek i spojówek. Objawy Graefego, Kochera, Mobiusa i Stelwaga ujemne. Źrenice średnioszerokie, okrągłe, równe, o prawidłowej reakcji na światło, zbieżność i nastawienie. Małżowiny uszne wykształcone prawidłowo, słuch lekko upośledzony w prawym uchu a w lewym nieupośledzony. Wyrostek sutkowaty niebolesny przy ucisku. Nos symetryczny i drożny.

Jama ustno-gardłowa:

Czerwień wargowa o prawidłowej barwie i wilgotności. Cuchnięcia z ust nie stwierdza się. Błona śluzowa jamy ustnej różowa, wilgotna, owrzodzeń, wybroczyn i pleśniawek nie stwierdza się. Zmiany próchnicze w zębach 6dp, 6 i 7 dl, 5 i 7 gp, 2 i 5 gl, reszta zębów zdrowa, dziąsła czyste, różowe. Język symetryczny, prawidłowej wielkości, wilgotny, przy wysuwaniu nie zbacza, bez popękań, owrzodzeń i pleśniawek. Migdałki podniebienne niepowiększone, bez nalotu.

Szyja:

Szyja symetryczna, prawidłowo ruchoma. Tarczyca niepowiększona, osłuchowo prawidłowa. Ślinianka przyuszna prawa i lewa niezmieniona, niebolesna przy ucisku.

Klatka piersiowa:

Klatka piersiowa wysklepiona prawidłowo. Międzyżebrza szerokości żeber, dołki nadobojczyowe zaznaczone, kąt między łukami żebrowymi zbliżony do prostego. Rozszerzalność i ruchomość oddechowa prawidłowa, symetryczna, objawu powłóczenia nie stwierdza się.

Układ oddechowy:

Tor oddychania piersiowy, liczba oddechów 16 na minutę. Oddechu Cheyene-Stokesa, Kussmaula i Biota nie stwierdza się. Drżenie piersiowe prawidłowe, jednakowe w miejscach symetrycznych. Odgłos opukowy w miejscach opukiwania orientacyjnego jawny.

Opukiwanie szczegółowe

W opukiwaniu szczegółowym występują dolne granice płuc w pozycji pionowej:

1. płuco prawe :

w linii mostkowej 5 żebro, linia środkowoobojczykowa 4 żebro, linia pachowa przednia 4 żebro, linia pachowa środkowa 5 międzyżebrze, łopatkowa 10 międzyżebrze, przykręgowa wyrostek kolczysty Th 11

2. płuco lewe :

w linii mostkowej 4 międzyżebrze, linia środkowoobojczykowa górny brzeg 6 żebra, pachowa środkowa 6 żebro, łopatkowa 10 żebro, przykręgowa wyrostek kolczysty Th 11.

Osłuchiwanie

W miejscach osłuchiwania układu oddechowego szmer oddechowy pecherzykowy prawidłowy. Szmer oskrzelowy słyszalny w okolicy dołka jarzmowego. Obecności zmian osłuchowych pod postacią rzężeń, trzeszczeń szmerów i tarcia opłucnej nie stwierdza się.

Narząd krążenia:

Serce

Uwypukleń i widocznego tętnienia w okolicy rzutu serca na przednią ścianę klatki piersiowej nie stwierdza się. Uderzenie koniuszkowe lekko zaznaczone, wyczuwalne i pokrywalne opuszką środkowego palca, nie przekracza rozmiarem jednego międzyżebrza. Mruk koci niewyczuwalny.

Opukiwanie:

Granice stłumienia bezwzględnego: granica prawa - lewy brzeg mostka od 4 do 6 żebra, górna - dolny brzeg 4 chrząstki żebrowej, lewa - wypukły łuk od 4 chrząstki żebrowej do 5 żebra, między linią przymostkową a środkowoobojczykową. Granice stłumienia względnego: granica prawa - linia mostkowa prawa, górna - 4 żebro, lewa - linia środkowoobojczykowa (w 4 międzyżebrzu).

Osłuchiwanie:

Czynność pracy serca miarowa o częstości 64 na minutę. Tony serca głośne, dźwięczne, przerwy między tonami zachowane prawidłowo. Tonów dodatkowych oraz szmerów nie stwierdza się.

Naczynia krwionośne:

Tętnienie tętnic obwodowych prawidłowe. Tętno na obu tętnicach promieniowych wyczuwalne o częstości 64 na minutę, miarowe, zgodne z częstością serca, symetryczne. Napięcie i wypełnienie na tętnicach promieniowych prawidłowe, jednakowe. Tętno tętniczkowe nieobecne. RR 120/80. Ściana tętnic poza falą tętna niewyczuwalna. Wypełnienie żył prawidłowe, żylaków nie stwierdza się.

Jama brzuszna:

Narząd trawienia:

Oglądanie:

Brzuch symetryczny, znacznie wysklepiony ponad poziomie klatki piersiowej. Napięcie powłok brzusznych wzmożone, przy obmacywaniu bolesności uciskowej i oporów patologicznych nie stwierdza się. Badanie narządów ograniczone występowaniem znacznej ilości płynu w jamie otrzewnej. Punkt Mc Burneya niebolesny.

Wątroba {niewyczuwalna, ukryta pod prawym łukiem żebrowym}. Oporu patologicznego nie stwierdzono. Okolica rzutu pęcherzyka żółciowego na przednią ścianę jamy brzusznej niebolesna (objaw Chełmońskiego ujemny), objaw Murphy`ego ujemny.

Śledziona niewyczuwalna przy obmacywaniu.

Trzustka: w okolicy rzutu trzustki na przednią ścianę jamy brzusznej bolesności uciskowej, oporów patologicznych i wzmożonego napięcia powłok nie stwierdza się.

Okrężnica: esica, okrężnica zstępująca i kątnica niewyczuwalne, niebolesne przy obmacywaniu. Objaw Rovsinga ujemny.

Opukiwanie jamy brzusznej:

Odgłos opukowy w symetrycznych okolicach jamy brzusznej stłumiony. Objaw Chełmońskiego ujemny. Objaw chełbotania obecny.

Osłuchiwanie jamy brzusznej:

Przy osłuchiwaniu perystaltyka jelit zachowana, średniożywa. Przelewań i kruczeń nie stwierdza się.

Narząd moczowy:

Oglądanie i obmacywanie okolic lędżwiowych:

Uwypukleń i obrzęków okolic lędźwiowych nie stwierdza się. Przy obmacywaniu nerki niewyczuwalne.

Opukiwanie:

Objaw Goldflama ujemny. Pęcherz moczowy niewyczuwalny ponad spojeniem łonowym.

Układ ruchu:

Kręgosłup:

Bez widocznych zniekształceń, prawidłowo ruchomy, niebolesny przy ucisku i opukiwaniu.

Kończyny:

Wad rozwojowych, zgrubień i zniekształceń w obrębie kończyn nie stwierdza się. Ruchomość czynna i bierna stawów zachowana.

ROZPOZNANIE WSTĘPNE:

Cirrhosis hepatis postalcoholica

UZASADNIENIE ROZPOZNANIA

Za poalkoholową marskością wątroby przemawiają następujące objawy:

Z badania podmiotowego:

• silne bóle w okolicy całego brzucha, wyraźniej nasilone w prawym podżebrzu i śródbrzuszu,

• znaczne powiększenie obwodu brzucha,

• ogólne osłabienie, zawroty głowy - podejrzenie anemii w wyniku krwawień z żylaków przełyku,

• obrzęki kończyn dolnych w okolicy podudzi narastające od miesiąca,

• wymioty, które pacjent określa jako fusowate i gorzkie,

• żółte zabarwienie skóry, zwłaszcza twarzy, białkówek i śluzówek od kilku dni

• częste spożywanie alkoholu w dużych ilościach od kilkunastu lat,

Z badania przedmiotowego:

• wyraźne zażółcenie skóry, szczególnie zaznaczone na twarzy, także białkówek i śluzówek,

• brzuch znacznie wysklepiony ponad poziomie klatki piersiowej,

• na skórze całej okolicy brzusznej prześwitujące przez skórę poszerzone naczynia żylne - caput Medusae,

• wyraźne obrzęki zlokalizowane na kończynach dolnych w okolicach podudzi, długo nie ustępujące po uciśnięciu,

• objaw chełbotania obecny,

Z badań dodatkowych:

• z badania moczu, znacznie podwyższony poziom bilirubiny i urobilinogenu

• z badań krwi: wydłużony czas kaolinowo-kefalinowy (APTT) i protrombinowy (PT); obniżone stężenie fibrynogenu; znaczne obniżenie odsetka albumin na korzyść gammaglobulin; podwyższony poziom białych krwinek, obniżony czerwonych i płytek krwi, makrycytoza krwinek czerwonych, niski hematokryt i ilość hemoglobiny całkowitej; znaczne podwyższenie stężenia bilirubiny całkowitej i związanej oraz enzymów: AspAT, AlAT (podwyższony współczynnik De Ritisa), GGTP, ALP

• wynik badania USG

PROPONOWANE BADANIA DODATKOWE

Jako badania dodatkowe zleciłbym:

1. morfologia krwi - celem zbadania ilości erytrocytów, poziomu hemoglobiny, hematokrytu - w celu wykluczenia lub potwierdzenia niedokrwistości, (MCV) średnia objętość krwinek (w poalkoholowej marskości wątroby krwinki makrocytarne), (MCH) średni ciężar hemoglobiny, (MCHC) średnie stężenie hemoglobiny. Oznaczenie ilości krwinek białych, szeregu granulocytarnego - określenie czy jest proces zapalny. Oznaczenie liczby płytek krwi (zależnej od funkcji wątroby),

2. USG jamy brzusznej - zbadanie narządów jamy brzusznej, w szczególności wątroby, ewentualne powiększenie śledziony - w przypadku krążenia obocznego,

3. badanie moczu i kału - sprawdzenie stanu układu moczowego i badanie na krew utajoną w kale,

4. badania enzymatyczne - monitorowanie prawidłowej gospodarki jonowej i głównych enzymów organizmu - w szczególności AspAT, AlAT, GGTP, FZ (w poalkoholowej marskości wątroby charakterystyczne są stosunek AspAT:AlAT - 2:1 i większy, wzrost poziomu GGTP, rzadziej FZ), badania jonowe - możliwa hipernatremia, hipokaliemia, hipomagnezemia,

5. badanie wskaźników krzepliwości krwi - celem sprawdzenia układu krzepliwości krwi zależnego od funkcjonowania wątroby (szczególnie czas protrombinowy się wydłuża),

6. białko krwi - ocena całkowitej ilości białka a szczególnie podgrup w zakresie albumin i globulin i innych frakcji białkowych, celem zbadania gospodarki białka w organizmie,

7. badania gazometryczne - kontrola równowagi kwasowo-zasadowej,

8. badanie poziomu żelaza i kwasu foliowego - możliwe zaburzenia wchłaniania w związku z nieprawidłową ilością soli żółciowych,

9. badanie stężenia bilirubiny we krwi,

10. gastroskopia - w celu ocenienia stanu śluzówki żołądka i obecności żylaków przełyku

WYNIKI BADAŃ DODATKOWYCH WYKONANE U CHOREGO W KLINICE

GAZOMETRIA - 05.04.2002r.

pH = 7,472 /7,35 - 7,45/

pCO₂ = 29,2 mm Hg /35,0 - 45,0/

pO₂ = 64,1 mm Hg /65,0 - 100,0/

MOCZ - 05.04.2002r.

Glukoza (-)

Białko (-)

Nit (+)

Krew (-)

Gęstość 1,020

Leukocyty (-)

Bakterie liczne

Bilirubina Large

Uro 4,0 E.U./dl [++]

ph 8,0

Ket śladowe

KREW

PT

Czas 25,1s Czas ktr: 14,5 /12,1 - 18,1/

wsk PT 57,8% /80 - 120%/

APTT

Czas 47,0s Czas ktr: 34,6 /27,7 - 41,5/

Ratio 1,36 /0,8 - 1,2/

FIBRYNOGEN

Fibrynogen 112mg/dl Norma 190 - 420 mg/dl

BIAŁKO WE KRWI

Albuminy	33,13%	2,05 g/dl
al1	5,94 %	0,37 g/dl
al2	10,02%	0,62 g/dl
be1	6,30%	0,3 g/dl
be2	11,07%	0,68 g/dl
gam	33,55%	2,07 g/dl

Korekcja albumin 100

Białko 6,18g/dl A/G = 0,5

Wybarwienie 11,10

Min. OD 0,01 Max OD 2,51

MORFOLOGIA KRWI - 05.04.2002r.

Wskaźnik	Wynik	Norma	Wskaźnik	Wynik	Norma
WBC [10^3/mm^3]	13,6	4,0 - 10,0	RBC [10^6/mm^3]	2,79	4,00 - 5,50
LY %	17,5	25,4 - 50,5	Hgb [mmol/l]	10,7	12 - 18
MO %	5,5	2,5 - 6,0	Hct [%]	30,1	30,0 - 50,5
GR %	77,0	40,8 - 73,2	MCV [μm^3]	107,9	82,0 - 92,0
LY [10^3/mm^3]	2,4	0,7 -9,0	MCH [pg]	38,2	27,6 - 33,3
MO [10^3/mm^3]	0,7	0,2 - 2,0	MCHC [%]	35,4	30,6 - 35,5
GR [10^3/mm^3]	10,5	1,9 - 7,7	RDW [%]	15,0	11,6 - 16,0

PLT [10^3/mm^3]	138	150,0 - 450,0
MPV [μm^3]	7,1	6,7 - 9,7
Dct	0,098	0, - 999
PDW	16,0	0,0 - 99,9

W cytoplazmie granulocytów obecne ziarnistości toksyczne

BIOCHEMIA - 05.04.2002r.

Wskaźnik	jedn	wynik	Norma
Na	mmol/l	131	132 - 145
K	mmol/l	4,1	3,7 - 5,1
Cl	mmol/l	91	95 - 107
AspAT	IU/l	126	1 - 37
AlAT	IU/l	48	1 - 40
Amylaza	IU/l	39	1 - 82
Cholest	mg/dl	137	140 - 200
Trigli	mg/dl	97	60 - 165
Mocznik	mg/dl	22	15 - 45
Kreatyn	mg/dl	0,18	0,80 - 1,50
Glukoza	mg/dl	94	74 - 110
Bili - T	mg/dl	12,12	0,5 - 1,2
Bili - D	mg/dl	10,54	0,0 - 0,015
Białko	g/dl	6,18	6 - 8
GGTP	IU/l	513	11 - 43
ALP	IU/l	236	37 - 111
Amoniak		172	1 - 60

ŻELAZO - 08.04.2002r.

65μg/dl (60 - 160)

USG - 08.04.2002r.

Wątroba prawidłowej wielkości o jednorodnej, gruboziarnistej echostrukturze, powierzchnia nieregularna, dolny brzeg zaokrąglony. Żyły wątrobowe bardzo wąskie, prawie niewidoczne. Żyła wrotna b. słabo widoczna, poszerzona do 14 mm.

Uwidoczniono udrożnioną żyłę pępkową z przepływem hepatofugalnym.

Pęcherzyk żółciowy o pogrubionej ścianie. Niepowiększony, w świetle grudki zagęszczonej żółci. Drogi żółciowe nieposzerzone.

Trzustka i okolica nadbrzusza środkowego niedostępna badaniu.

Nerki przeciętnej wielkości, bez zmian w strukturze miąższu, bez zastoju, bez złogów, śledziona jednorodna w osi długiej 117cm.

Znaczna ilość płynu w jamie otrzewnej.

ROZPOZNANIE OSTATECZNE

Cirrhosis hepatis postalcoholica

ZASADY LECZENIA

1. Leczenie niefarmakologiczne

1. całkowity zakaz picia alkoholu

2. unikanie większych wysiłków fizycznych

3. właściwa dieta dla niewyrównanej marskości wątroby

• Należy dostarczyć odpowiednią ilość energii. Jeżeli masa ciała jest prawidłowa, zaleca się dzienne spożycie 35-40 kcal na kg masy ciała. Kaloryczność diety powinna więc średnio wynosić 2400-2700 kcal. Natomiast jeżeli chory ma zbyt małą masę ciała i obserwuje się objawy niedożywienia, konieczne jest zwiększenie ilości przyjmowanych w pokarmie kalorii do 44 kcal/kg masy ciała.

• Dieta powinna być bogatobiałkowa (nie więcej jednak niż 0,8g/kg masy ciała). Zwiększenie ilości białka jest niezbędne do uzupełnienia niedoborów białek tkankowych, białek osocza oraz procesów regeneracyjnych. Należy dbać o to, aby przynajmniej 1/2 białka (do 2/3) było pochodzenia zwierzęcego. Jego źródłem powinny być przede wszystkim mięso, drób, ryby, mleko i przetwory mleczne oraz jaja.

• Ilość tłuszczu w diecie ograniczona do 1g/kg mc

• Z powodu obrzęków i puchliny brzusznej niezbędne jest ograniczenie ilości sodu do około 1200 mg na dobę. Jest to tzw. dieta łagodna ubogosodowa. Oznacza to, że należy zrezygnować z solenia przygotowywanych potraw oraz wyeliminować produkty zawierające duże ilości sodu, takie jak żółte sery, konserwy, wędzonki.

• Innym składnikiem mineralnym, na który należy zwrócić uwagę, jest potas, bowiem z powodu stosowania leków moczopędnych może dochodzić do jego niedoborów. Aby temu zapobiec, należy włączyć do diety bogatopotasowe produkty roślinne, takie jak pomidory, ziemniaki, banany. Warto również sporządzać mocne wywary z warzyw, które dostarczają dużej ilości potasu.

• W wątrobie następuje magazynowanie witaminy A, D i K. Dlatego duże znaczenie ma odpowiednia ilość witamin z powodu możliwości wystąpienia ich niedoborów. Spośród witamin należy zwrócić szczególną uwagę na witaminę C i witaminy z grupy B. Aby pokryć tak duże zapotrzebowanie na witaminę A i C, należy włączyć do diety dużą ilość warzyw i owoców obfitujących w beta-karoten (prowitaminę A) i witaminę C. Źródłem witamin z grupy B mogą być drożdże piwne oraz produkty zbożowe.

• Wszystkie posiłki powinny być przygotowane zgodnie z zaleceniami diety lekko strawnej. Wskazane jest więc gotowanie w wodzie i na parze, duszenie nie poprzedzone obsmażaniem, pieczenie w folii.

• Dzienną rację pokarmowa należy podzielić na 5-6 posiłków. Dzięki temu otrzymujemy posiłki o małej objętości, nie obciążające przewodu pokarmowego.

2. Leczenie farmakologiczne

1. stosowanie leków moczopędnych w celu zniesienia obrzęków i wodobrzusza (np. Spironolakton - antagonista receptora dla aldosteronu),

2. stosowanie wlewów dożylnych albumin (w ilości ok. 40g),

3. podawanie witamin

3. Leczenie chirurgiczne

1. w razie nieskuteczności leczenia farmakologicznego punkcja otrzewnej w celu usunięcia wodobrzusza

2. ewentualna kwalifikacja do przeszczepienia wątroby

---