Genetyka

SYLABUS

1. Informacje ogólne

Elementy sylabusu	Opis
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek	Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii
Nazwa kierunku studiów	biologia
Poziom kształcenia	studia pierwszego stopnia
Profil studiów	ogólnoakademicki
Forma studiów	stacjonarne
Kod przedmiotu	0200-BS1-3GEN
Język przedmiotu	polski
Rodzaj przedmiotu	przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy
Rok studiów /semestr	II rok / III semestr
Wymagania wstępne	Student powinien zaliczyć biochemię 0200-BS1-2BCH
Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć	wykład - 30 godz. laboratoria - 45 godz.
Założenia i cele przedmiotu	Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zasadami dziedziczenia oraz podłożem zmienności organizmów. Student poznaje jaka jest zależność między genotypem a fenotypem osobnika, w jaki sposób cechy są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Studenci zostają wprowadzeni w dziedzinę nowoczesnych zastosowań genetyki wynikających z gwałtownego rozwoju inżynierii genetycznej i biotechnologii.
Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu	Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników. Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin

Efekty kształcenia	Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia
1. Student opisuje zasady dziedziczenia cech oraz podłoże zmienności organizmów żywych.	K_W01, K_W07, K_U06
2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu zasad dziedziczenia, zmienności organizmów i zastosowań genetyki.	K_U06, K_U07, K_K08
3. Student identyfikuje zależność pomiędzy materiałem genetycznym a cechami fenotypowymi osobników.	K_W01, K_W07, K_U06, K_K08
4. Student nabiera praktycznej umiejętności prowadzenia hodowli obrazujących zasady dziedziczenia, jak też analizy uzyskanych wyników.	K_W10, K_U09, K_U10, K_K02, K_K06
5. Student objaśnia znaczenie genetyki, inżynierii genetycznej i biotechnologii w medycynie, rolnictwie i hodowli.	K_W14, K_K08, K_ U06
6. Student samodzielnie lub zespołowo rozwiązuje problemy genetyczne oraz wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej, innych osób oraz powierzonego sprzętu.	K_U16, K_K05, K_K06, K_K09

Punkty ECTS	6
Bilans nakładu pracy studenta	Ogólny nakład pracy studenta: 150 godz. w tym: udział w wykładach: 30 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 45 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 65 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 10 godz.
Wskaźniki ilościowe	Nakład pracy studenta związany z zajęciami:	Liczba godzin	Punkty ECTS
		wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela	85	3,4
		o charakterze praktycznym	120	4,8

Data opracowania:

7.05.2012

Koordynator przedmiotu:

dr Agata Banaszek

SYLABUS

2. Informacje szczegółowe

Elementy składowe sylabusu	Opis
Nazwa przedmiotu	Genetyka
Kod przedmiotu	0200-BS1-3GEN
Nazwa kierunku	biologia, studia pierwszego stopnia
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek	Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
Język przedmiotu	polski
Rok studiów/ semestr	II rok/ III semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć	30 godz., wykład
Prowadzący	dr Agata Banaszek
Treści merytoryczne przedmiotu:	Podstawowe pojęcia genetyczne i zasady dziedziczenia. Segregacja mendlowska. Współdziałanie genów w wytwarzaniu różnych cech organizmów - przykłady zwierząt i roślin hodowlanych. Allele wielokrotne. Determinacja płci u człowieka, myszy, muszki owocowej. Chromosomowe typy dziedziczenia płci. Regulacja aktywności genów związanych z chromosomem X. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią, związanych z płcią i ograniczonych do płci. Dziedziczenie cech ilościowych. Zmienność ciągła. Geny kumulatywne i model dziedziczenia poligenowego. Transgresja. Dziedziczenie cech sprzężonych. Tworzenie map sprzężeniowych. Metody mapowania fizycznego. Porównanie różnych rodzajów mapowania. Dziedziczenie pozajądrowe u Eucaryota. Transkrypcja, translacja i kod genetyczny. Geny a białka. Komplementacja genetyczna. Kolinearność genów i polipeptydów. Geny zachodzące. Struktura genomu u organizmów eukariotycznych. Geny podzielone u Eucaryota. Zmienność mutacyjna - mutacje punktowe, chromosomowe i genomowe. Molekularne mechanizmy mutacji. Mutacje spontaniczne i indukowane. Mutageny. Analiza genetyczna wirusów i bakterii. Regulacja funkcji genów u wirusów, bakterii i Eucaryota. Genetyka rozwoju organizmów wielokomórkowych. Przyczyny powstawania chorób nowotworowych. Inżynieria genetyczna i komórkowa. Banki genów. Biotechnologia w przemyśle farmaceutycznym, medycynie, hodowli roślin i zwierząt. Somatyczna terapia genowa. Podstawy genetyki populacji - prawo Hardy'ego-Weinberga i jego zastosowania. Eugenika negatywna i pozytywna. Prawo a dylematy współczesnej genetyki. Rozwiązania prawne w krajach Europy. Ustawodawstwo polskie.Choroby genetyczne człowieka i możliwości ich leczenia.

Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji	Efekty kształcenia: Student opisuje zasady dziedziczenia cech oraz podłoże zmienności organizmów żywych. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu zasad dziedziczenia, zmienności organizmów i zastosowań genetyki. Student objaśnia znaczenie genetyki, inżynierii genetycznej i biotechnologii w medycynie, rolnictwie i hodowli. Sposoby weryfikacji: Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (krótkie pytania otwarte, test zamknięty)
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu	Pozytywna ocena z zaliczenia laboratoriów. Pozytywna ocena z egzaminu.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej	Literatura podstawowa: Charon K. M., Świtoński M. 2000. Genetyka zwierząt. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Sadakierska - Chudy A., Dąbrowska G., Goc A. 2004. Genetyka ogólna. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Friedman J. M., Fred J. D., Hayden M. R., McGillivray B. C. 1997. Genetyka. Wydawnictwo Medyczne, Wrocław. Literatura uzupełniająca: Elseth G. D., Baumgardner K. D. 1984. Genetics. Addison-Wesley Publishing Company, USA. Węgleński P. (red.) 1995. Genetyka molekularna, PWN, Warszawa.

……………………………….

podpis osoby składającej sylabus

SYLABUS

3. Informacje szczegółowe

Elementy składowe sylabusu	Opis
Nazwa przedmiotu	Genetyka
Kod przedmiotu	0200-BS1-3GEN
Nazwa kierunku	biologia, studia pierwszego stopnia
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek	Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
Język przedmiotu	polski
Rok studiów/ semestr	II rok/III semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć	45 godz., laboratoria
Prowadzący	dr Agata Banaszek, dr Katarzyna Jadwiszczak, dr Ewa Chwełatiuk
Treści merytoryczne przedmiotu:	Podziały komórkowe - mitoza i mejoza. Wykonanie i analiza preparatów ze stożków wzrostu korzeni cebuli. Drosophila melanogaster jako obiekt badań genetycznych. Rozpoznawanie formy dzikiej i mutantów, rozróżnianie samców i samic. Zasady hodowli. I prawo Mendla. Stosunki dominowania między allelami jednego genu. Rozwiązywanie krzyżówek dotyczących dziedziczenia jednej cechy. Zakładanie krzyżówki muszki owocowej dotyczącej dziedziczenia jednej cechy. II prawo Mendla. Chromosomowa teoria dziedziczności. Rozwiązywanie zadań dotyczących dziedziczenia dwóch cech niezależnych. Zakładanie II krzyżówki muszki owocowej dotyczącej dziedziczenia dwóch cech. Rodzaje współdziałania genów nieallelicznych: komplementarność, modyfikacja, geny zduplikowane o efekcie kumulatywnym. Analiza zależności pomiędzy genem a cechą. Dziedziczenie cech ilościowych. Ocena odziedziczalności niektórych cech człowieka. Zastosowanie analizy statystycznej w genetyce i hodowli zwierząt. Obliczanie prawdopodobieństwa zdarzeń. Trójkąt Pascala. Prawdopodobieństwo warunkowe. Test chi-kwadrat. Dziedziczenie cech związanych i sprzężonych z płcią. Konsekwencje nondysjunkcji chromosomów płci. Analiza rodowodów dotyczących dziedziczenia cech sprzężonych z płcią i cech autosomalnych. Sprzężenie genów. Odróżnianie dziedziczenia cech sprzężonych od niezależnych na podstawie wyników krzyżówki testowej. Obliczanie frekwencji rekombinacji. Zasady sporządzania mapy genetycznej. Kod genetyczny. Mutacje genowe. Ocena pierwotnych i wtórnych konsekwencji mutacji. Mutacje chromosomowe i genomowe. Analiza koniugacji chromosomów po aberracjach chromosomowych. Geny letalne i semiletalne. Allele wielokrotne. Odróżnianie dziedziczenia allelicznego od warunkowanego różnymi genami - test komplementacji. Dziedziczenie cytoplazmatyczne. Efekt matczyny. Podstawy genetyki populacji. Obliczanie częstości alleli i genotypów w populacji. Prawo Hardy'ego - Weinberga i jego praktyczne zastosowanie. Genetyka człowieka. Kariotyp i kariogram człowieka. Chromatyna płciowa - hipoteza Lion. Wykonanie preparatów do obserwacji ciałek Barra. Analiza wyników otrzymanych z prowadzenia krzyżówek muszki owocowej.
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji	Efekty kształcenia: Student opisuje zasady dziedziczenia cech oraz podłoże zmienności organizmów żywych. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu zasad dziedziczenia, zmienności organizmów i zastosowań genetyki. Student identyfikuje zależność pomiędzy materiałem genetycznym a cechami fenotypowymi osobników. Student nabiera praktycznej umiejętności prowadzenia hodowli obrazujących zasady dziedziczenia, jak też analizy uzyskanych wyników. Student samodzielnie lub zespołowo rozwiązuje problemy genetyczne oraz wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej, innych osób oraz powierzonego sprzętu. Sposoby weryfikacji: Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). Dwa sprawdziany pisemne z zadań genetycznych Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. Sprawozdanie z hodowli Drosophila melanogaster
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu	Obecność na zajęciach Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena dwóch sprawdzianów pisemnych z zadań genetycznych i sprawozdania z hodowli Drosophila melanogaster).
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej	Literatura podstawowa: Charon K. M., Świtoński M. 2000. Genetyka zwierząt. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Piątkowska B., Goc A., Dąbrowska G. 1998. Zbiór zadań i pytań z genetyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Sadakierska - Chudy A., Dąbrowska G., Goc A. 2004. Genetyka ogólna. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Literatura uzupełniająca: Lorkiewicz M., Tarkowski J. 1978. Zbior zadań z genetyki i metod doskonalenia zwierząt. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Węgleński P. (red.) 1995. Genetyka molekularna, PWN, Warszawa.

………………………………. podpis osoby składającej sylabus

Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).

Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS - 25÷30 h.

Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.

---