Porzeczka czarna

122a]Porzeczka czarna - Ribes nigrum

Skład chemiczny: Liście - olejek eteryczny, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, wit C, sole mineralne.

Owoce - kwasy organiczne, dużo różnych witamin [zwłaszcza B complex], pektyny, cukry i barwniki.

Zbiera się młode liście, najlepiej po przekwitnięciu rośliny [może być uprawiana]. Suszyć szybko w temp. 40-50 st.

Działanie: moczopędny, napotny, hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych, przeciwko biegunkom.

Stosuje się jako środek moczopędny, wpływa na wydzielanie przemiany purynowej, kwasu moczowego, toksycznych szkodliwych metabolitów, a także przy reumatyzmie, kokluszu i spazmatycznych atakach kaszlu.

Obecnie medycyna oficjalna zaczyna również stosować w leczeniu liście.

Odwar: 1 łyżka liści na 1 szkl wody, pić 2-3 razy dziennie po 1/3-1/4 szkl.

Odwar ten można stosować zewnętrznie do płukania gardła, przy drobnych oparzeniach, na swędzące

wysypki itp.

Owoce są znanym domowym środkiem w przeziębieniach i nieżytach żołądka.

Przyrządza się z nich syrop, używa się również jako płukanki przy anginie, zapaleniu jamy ustnej itp.

122b] Porzeczka czarna

Porzeczka czarna jest bogatym źródłem wit C.

W 100g zawiera jej 50-400mg, a w upalne lato ilość wit C może dojść do 2000mg.

Ma również wit P, K, P cytryn i liczne pierwiastki.

Witamina C zawarta w czarnej porzeczce rozkłada się bardzo powoli.

Czarna porzeczka działa moczopędnie i napotnie.

Ma właściwości przeciwgnilne, przeciwartretyczne, przeciwbiegunkowe, przeciwszkorbutowe,

wzmacniające żołądek.

Angina - jadać owoce i płukać gardło wywarem z 60g liści na 1 litr wrzątku, naciągać 15min.

Napar: garść liści na 1 szkl wrzątku. Popijać rano i wieczorem po 0,5 szkl. Działa odtruwająco,

wzmacniająco, uspokajająco.

Przy kuracji wzmacniającej, odtruwającej, łagodzącej i jednocześnie moczopędnej:

- rano - napar z liści czarnej porzeczki;

- w południe - napar z mięty pieprzowej;

- wieczorem - napar z kwiatów lipy.

Stosować również przy bólach głowy, zapaleniu gardła, zapaleniu płuc.

Napar z liści stosuje się w okładach do leczenia ran, do płukanek - jako środek przeciwbakteryjny i

ściągający.

122c] Porzeczka czarna

Inne nazwy: smrodzina, smrodzinki, smrodyńki, smrodynia.

W celach leczniczych używane są liście i owoce.

Liście zawierają garbniki, olejek eteryczny, flawonoidy, sole mineralne [m.in. związki boru i magnezu].

Owoce są bogate w cukry, antocyjany, kwasy organiczne, wit C, P, A oraz sole potasu i żelaza.

Działanie moczopędne, przeciwzapalne.

Związki czynne w liściach zwiększają wydzielanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany

materii, w tym przede wszystkim kwasu moczowego.

Liście mogą być używane w leczeniu obrzęków pochodzenia sercowego i nerkowego.

Dzięki zawartości garbników liście są stosowane jako lek przeciwbiegunkowy, przeciwzapalny i ściągający.

Garbniki te mają właściwość hamowania bakterii w przewodzie pokarmowym.

Mogą być również [napar z liści] używane do płukania i przemywania skóry i błon śluzowych w przypadku zakażeń jamy ustnej i gardła, anginy, oparzeń, wysypek i uszkodzeń naskórka.

Owoce należą do najbogatszych pod względem zawartości wit C roślin, mogą więc być dobrym i tanim

źródłem aktywnej biologicznie wit C.

Mają też działanie przeciwbiegunkowe, moczopędne oraz napotne.

Warto o tym pamiętać przy przeziębieniach, krwawieniu z dziąseł i przewodu pokarmowego.

Odwar: 1 łyżkę suszonych liści na 1 szkl wody, gotować 3-5min, odstawić na 10-15min. Pić w 2-3 porcjach w ciągu dnia lub używać do płukania ust i gardła.

Liście czarnej porzeczki mogą służyć do robienia witamizowanej herbaty ziołowej.

Można ją przygotować mieszając równe objętości liści porzeczki, liści borówki brusznicy i owoców dzikiej róży. Parzyć: 1-2 łyżki na 1 szkl wrzątku, naciągać 5min.

122d] Porzeczka czarna

Porzeczka działa ściągająco i napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwgośćcowo i moczopędnie.

Ma zastosowanie e chorobach gośćcowych, w chorobach nerek i pęcherza [nieżyty pęcherza, zapalenie miedniczek nerkowych, kamienie nerkowe], w nieżytach żołądka i jelit, biegunkach, kolkach i migrenie.

Zewnętrznie - przy różnych dolegliwościach skórnych np owrzodzenia.

122e] Porzeczka czarna

Liście i owoce o specyficznym i mocnym zapachu. Cała roślina obsypana jest gruczołkami pełnymi olejków eterycznych (fenol, sabinen i inne).

Liście zawierają złożone olejki lotne, garbniki, rutynę (witamina P) i wiele innych

aktywnych substancji.

Owoce zawierają ponadto węglowodany - cukry, kwasy organiczne (zwłaszcza kwas

askorbinowy - witaminę C), pektynę, prowitaminę A, witaminę H (biotynę), K, nieco witaminy B1, B2, B6 iPP. Znajdujemy w nich również spore ilości soli mineralnych, a m.in. fosfor, magnez, wapń, żelazo, potas i siarkę, a także, rzadko spotykany w roślinach, bor, cynk i mangan.

Na szczególną uwagę zasługuje witamina C zawarta w surowcu wraz z witaminą P (rutyna). 100 g tego

owocu zawiera od 50-800 mg witaminy C, tj.: 5 razy więcej niż owoce cytrusowe, a w tabeli zajmuje drugie miejsce po owocach dzikiej róży.

Rutyna współdziała w przyjmowaniu przez organizm witaminy C, wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych i przyspiesza gojenie się ran.

Surowce tego krzewu działają też zasadotwórczo (zwłaszcza liście), wydalając z organizmu wraz z moczem trujące substancje przemiany materii (kwas moczowy i inne związki).

Działają przeciwgośćcowo, a także przeciwzapalnie i ściągająco na przewód pokarmowy,

przeciwgorączkowo i napotnie w schorzeniach układu oddechowego.

Napar z liści czarnej porzeczki stosuje się:

a) w chorobach gośćcowych i w podagrze (dnie), przeciw bólom różnych części ciała,

b) w zapaleniu miedniczek nerkowych i kamicy nerkowej, a także w nieżytach pęcherza moczowego, przy bolesnym i utrudnionym oddawaniu moczu spowodowanym obecnością nagromadzonego grysiku w jego przewodach,

c) w nieżytach żołądka i jelit, w kolkach i migrenie,

d) w puchlinie wodnej.

Sok ze świeżych owoców, syrop sporządzony pół na pół z cukrem albo też inny przetwór tych owoców (sok porzeczki czerwonej ustępującej we właściwościach porzeczce czarnej i spełniającej w tym względzie tą samą rolę), doskonale działa przeciw stanom gorączkowym, obniża temperaturę ciała i w ogóle jest bardzo skutecznym lekiem w schorzeniach dróg oddechowych, a zwłaszcza w bronchicie i kokluszu, bo łagodzi napady kaszlu.

Napar z liści porzeczki czarnej do użytku wewnętrznego: kopiastą łyżeczkę sproszkowanych liści zalewa się szklanką wrzątku, odstawia pod nakryciem na 10 minut, następnie przecedza się i pije, ewentualnie z sokiem porzeczkowym, 2-3 razy dziennie po 1 szklance.

W schorzeniach układu moczowego stosuje się zazwyczaj liście czarnej porzeczki w mieszankach moczopędnych ze skrzypem, pokrzywą, liśćmi brzozy, brusznicy, nawłoci, korzeniem tataraku i

podróżnika albo też tylko część ziół biorąc wtedy 1 łyżkę stołową mieszanki na 1 szklankę wrzątku

(każdorazowo przygotować świeży napar).

Zewnętrznie stosuje się odwar z liści tego surowca: 50 g liści na litr wody podgrzewać 30 minut nie dopuszczając do wrzenia. Jest to lek ściągający, szybko gojący i antybakteryjny. Stosuje się go na okłady i kompresy, na rany żylakowe i inne.

Ten sam odwar, ewentualnie z dodatkiem szałwii, korzenia łopianu, kwiatu nagietka lub innych ziół odkażających, stosuje się do płukania jamy ustnej i zapalonego gardła.

Liście tego krzewu, najczęściej z zielem kopru, liśćmi winogron, wiśni i chrzanu bierze się do kiszenia ogórków jako dodatek smakowy i antybakteryjny ułatwiający ich dłuższe przechowywanie.

Owoce czarnej porzeczki służą do sporządzania różnych przetworów, jak soki, syropy, dżemy, galaretki, kompoty i wina, które dopiero po 2-3 latach przeleżenia uzyskują doskonały bukiet ciężkiego i deserowego wina gronowego.

Przygotowując przetwory z tego owocu na zimę należy unikać gotowania i poddawania go przeróbce w wysokiej temperaturze, a raczej stosować staranne rozcieranie tego owocu z cukrem (owoc musi być dobrze dojrzały), miksowanie (oddzielając sok od pozostałego przecieru, który może służyć jako konfitury) i ewentualne pasteryzowanie.

122f] Porzeczka czarna - Ribes nigrum.

Surowcem zielarskim są liście

Skład chemiczny. Liście zawierają olejek eteryczny - 0,60-0,80%, fitoncydy, wit. C - 100-150 mg/100 g, karoten, garbniki, flawonoidy, sole magnezowe, kwasy organiczne, fitochinony, wit. z grupy B, wit. P i wiele innych.

Owoce zawierają ok. 157 mg wit. C/100 g, 1100 j.m. wit. A, 1000 mg wit. P, 1800 mg wit. K, 60 mg wit. B1, 70 ug wit. B2, 0,97% pektynianu wapnia, 0,81% soli mineralnych, 2-4% kwasów organicznych,

garbniki, flawonoidy (5-metylo-kwercetynę, kwercytrynę), antocyjany (3-glukozyd cyjanidyny,

3-ramnoglukozyd cyjanidyny, 3-ramno-glukozyd delfinidyny, 3-glukozyd delfinidyny), olejek eteryczny - ok. 0,75% i alkaloidy.

Wyciągi z liści działają przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, grzybobójczo, żółciopędnie, moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, tonizująco ogólnie, przeciwobrzękowo, odtruwająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, przeciwreumatycznie, rozkurczowo, przeciwgnilnie, odwadniająco, przeciwbiegunkowo; wymagają wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego; regulują przemianę materii; pobudzają apetyt.

Wskazania: stany zapalne i zakażeniowe układu moczowego i pokarmowego, skąpomocz, kamica moczowai żółciowa, ropomocz, krwiomocz, nieżyt układu oddechowego, przeziębienie, choroby zakaźne, gorączka, osłabienie, zatrucia, dna, reumatyzm, schorzenia skórne, zaburzenia trawienia, bóle brzucha, zapalenie przydatków (+ inne zioła, np. wiesiołek), biegunka, nudności, choroby alergiczne.

Napar: 2 łyżki liści zalać 1-2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić kilka razy dz. po 1 szkl.; niemowlęta ważące 3-4 kg -8,5-11 ml, 5-6 kg - 14-17 ml, 7-3 kg - 20-22,8 ml, 9-10 kg - 25,7-28,5 ml,3-4 razy dz.; dzieci ważące 15-20 kg - 42,8-57 ml, 25-30 kg - 71-85,7 ml, 35-40 kg - 100-114 ml, 45-50 kg - 128,5-142,8 ml, 4-6 razy dziennie.

Nalewka - Tinctura Ribis nigri: 1 szkl. suchych liści zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.

Zażywać 3-4 razy dz. po 5-10 ml lub stosować zewnętrznie do przemywania przy trądzikach, łojotoku, schorzeniach ropnych i stanach zapalnych.

Alkoholmel Ribis nigri: do 100 ml nalewki wlać 100 ml miodu; wymieszać.

Zażywać 4 razy dz. po 1 łyżce (przy schorzeniach układu oddechowego stosować częściej).

Sok z owoców czarnej lub czerwonej porzeczki.

3kg owoców przepuścić przez sokowirówkę lub rozgnieść je w garnku, zalać gorącą wodą tyle tylko, żeby były przykryte, doprowadzić do momentu wrzenia; odstawić na bok, przykryć i pozostawić tak na 5-8 godz.; następnie przecedzić. Na 1 l soku dać 1 kg cukru, mieszać dopóki nie rozpuści się, gotować 2 minuty i zaraz gorący sok (syrop) zlewać do gorących słoików lub butelek, zakręcać i poddawać pasteryzacji w wodzie o temp. 80o C przez 20 minut.

Sok z porzeczek działa wzmacniająco, odtruwające, moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo i

odżywczo.

Wskazany jest bardzo przy kaszlu, rekonwalescencji, przeziębieniu, osłabieniu oraz chorobach zakaźnych i skórnych. Warto go mieszać z winkiem aloesowym i anyżowym (stosunek 1:1) oraz z sokami ziołowymi (pierwiosnkowym, lepiężnikowym, mniszkowym itp.).

1] Rp. Liść porzeczki - 1 łyżka, liść babki - 1 łyżka, ziele majeranku - 1 łyżka, kwiat rumianku - 1 łyżka. Wymieszać. Przyrządzić i pić jak napar z liści porzeczki. Można podawać niemowlętom.

Wskazania: zaburzenia trawienia, biegunka, nieżyt przewodu pokarmowego.

2] Rp. ; liść porzeczki - 1 łyżka, liść pokrzywy - 1 łyżka, korzeń lub ziele mniszka - 1 łyżka, ziele skrzypu - 1 łyżka, ziele wrzosu - 1 łyżka. Wymieszać. Stosować jak wyżej.

Wskazania: skąpomocz, kamica moczowa, ropomocz, krwiomocz, stany zapalne układu moczowego,

zatrucia, choroby skórne, zaburzenia przemiany materii, gorączka, zaburzenia trawienne.

3] Rp. ziele skrzypu - 1 łyżka, owoc jałowca - 1 łyżka, liść porzeczki - 1 łyżka, kłącze perzu - 1 łyżka,

korzeń wilżyny - 1 łyżka. Wymieszać. Przyrządzić i dawkować jak wyżej.

Wskazania: schorzenia wątroby i pęcherzyka żółciowego, skórne oraz układu moczowego, obrzęki,

zaparcia, zaburzenia metaboliczne.

122g] Porzeczka czarna - Ribes nigrum

Surowiec: Liście i owoce o specyficznym i mocnym zapachu. Cała roślina obsypana jest gruczołkami

pełnymi olejków eterycznych (fenol, sabinen i inne).

Liście zawierają złożone olejki lotne, garbniki, rutynę (witamina P) i wiele innych aktywnych substancji.

Owoce zawierają ponadto węglowodany - cukry, kwasy organiczne (zwłaszcza kwas askorbinowy -

witaminę C), pektynę, prowitaminę A, witaminę H (biotynę), K, nieco witaminy B1, B2, B6 i PP.

Znajdujemy w nich również spore ilości soli mineralnych, a m.in. fosfor, magnez, wapń, żelazo, potas i

siarkę, a także, rzadko spotykany w roślinach, bor, cynk i mangan.

Na szczególną uwagę zasługuje witamina C zawarta w surowcu wraz z witaminą P (rutyna). 100 g tego

owocu zawiera od 50-800 mg witaminy C, tj: 5 razy więcej niż owoce cytrusowe, a w tabeli zajmuje drugie miejsce po owocach dzikiej róży.

Rutyna współdziała w przyjmowaniu przez organizm witaminy C, wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych i przyspiesza gojenie się ran.

Surowce tego krzewu działają też zasadotwórczo (zwłaszcza liście), wydalając z organizmu wraz z moczem trujące substancje przemiany materii (kwas moczowy i inne związki).

Działają przeciwgośćcowo, a także przeciwzapalnie i ściągająco na przewód pokarmowy, przeciwgorączkowo i napotnie w schorzeniach układu oddechowego.

Napar z liści czarnej porzeczki stosuje się:

a) w chorobach gośćcowych i w podagrze (dnie), przeciw bólom różnych części ciała,

b) w zapaleniu miedniczek nerkowych i kamicy nerkowej, a także w nieżytach pęcherza moczowego, przy bolesnym i utrudnionym oddawaniu moczu spowodowanym obecnością nagromadzonego grysiku w jego przewodach,

c) w nieżytach żołądka i jelit, w kolkach i migrenie,

d) w puchlinie wodnej.

Sok ze świeżych owoców, syrop sporządzony pół na pół z cukrem albo też inny przetwór tych owoców (sok porzeczki czerwonej ustępującej we właściwościach porzeczce czarnej i spełniającej w tym względzie tą samą rolę), doskonale działa przeciw stanom gorączkowym, obniża temperaturę ciała i w ogóle jest bardzo skutecznym lekiem w schorzeniach dróg oddechowych, a zwłaszcza w bronchicie i kokluszu, bo łagodzi napady kaszlu.

---