0158

Systemy polityczne współczesnego świata

Na Bahamach przez długi okres rządziła Liberalna Partia Postępu (PLP), jednak w 1992 r. nastąpiło załamanie i do władzy doszedł opozycyjny Narodowy Ruch Wolności (FNM), który potwierdził swą dominację w kolejnych wyborach.

Państwa drugiego subregionu Basenu Morza Karaibskiego charakteryzuje długa tradycja rządów autorytarnych (z wyjątkiem Kostaryki) i stopniowy proces demokratyzacji, zapoczątkowany przynajmniej w niektórych z nich w latach 90. Wyjątkowa na ich de jest, jak już wspominaliśmy, Kostaryka. Reżim stworzony po wojnie domowej przez Jose Figuerasa został oparty na porozumieniu elit politycznych, które wyszły z niej zwycięsko. W kraju tym ukształtował się mechanizm rywalizacji dwupartyjnej z regularną alternacją władzy między Partią Wyzwolenia Narodowego (PLN), ugrupowaniem o socjaldemokratycznej tożsamości, a Społeczno-Chrześcijań-ską Partią Jedności (PUSC). Ugrupowania te z reguły tworzą czysto jednopartyjne gabinety. Spośród 13 stworzonych gabinetów, 7 miało status większościowy. Oznacza to, że prezydenci kierujący rządami mniejszościowymi muszą zabiegać o poparcie partii opozycyjnej w parlamencie. Średnia wartość indeksu efektywnej liczby partii wynosi 2,4.

Pozostałe państwa trudno nazwać demokratycznymi. Ich systemy partyjne jeszcze w pełni nie wykształciły się i w dalszym ciągu widoczne są mechanizmy polityczne oraz układy społeczne, głęboko osadzone w tradycji autorytarnej. Spektrum typów systemów partyjnych w tym regionie jest dość szerokie, co wynika przede wszystkim z faktu, że przybierają często hybrydalne, czyli mieszane formy. System najbardziej przypominający układ wielopartyjny z partią dominującą (nawet predo-minującą) ukształtował się na Haiti. Proces tranzycji demokratycznej, który rozpoczął się w 1986 r., wykształcił mechanizm rywalizacji absolutnie zdominowany przez amorficzny i spersonalizowany ruch społeczny zwanyLavalas (Kaskada, Lawina), którego główne skrzydło polityczne to Organizacja Polityczna Lavalas. Poza tą partią-ruchem istnieje szereg mniejszych ugrupowań, które zdobywają minimalny odsetek mandatów w izbie niższej parlamentu. Lavalas to w istocie ruch kilku wybitnych osobowości politycznych, a polityka w Haiti nabrała w efekcie bardzo elitystycznego charakteru. Obecnie w wyborach czy konfliktach politycznych nie tyle liczą się partie czy frakcje, co osobowość lidera Lavalas, Jean-Bertrand Aristide, pierwszego demokratycznie wybranego prezydenta, który po wyborach w 2000 r. ponownie objął ten urząd. On kreuje zwycięzców i decyduje o marginalizacji politycznej polityków. Wykształcił się swoisty kult jednostki, osoby, która deklaruje niechęć wobec strategii kompromisów i preferuje mesjanistyczny styl kierowania polityką. Niektórzy autorzy wręcz stwierdzają, że Haiti to państwo bez partii politycznych, a tradycja Jean-Claude Duvaliera (dyktatora Haiti do 1986 r.) wciąż jest żywa.

154