0102

Systemy polityczne współczesnego świata

no źródła potencjalnych szans, jak i ograniczeń. Każda partia w miarę swoich możliwości, a te determinowane są m.in. sposobem zachowania elity partyjnej i dokonywanymi przez nią wyborami, próbuje wykorzystać zasoby. Jedne czynią to lepiej, inne gorzej. Formułowane strategie na miarę aspiracji masowych czy wyborczych winny więc być rozpatrywane przez pryzmat czynników ograniczających oraz stymulujących, charakterystycznych dla danego miejsca i czasu.

łyp partii kadrowej.

Partie kadrowe z reguły pojawiają się wówczas, gdy mamy do czynienia z ograniczonym modelem demokracji albo występuje wyraźna tendencja do marginalizacji politycznej określonej kategorii obywateli. W Europie Zachodniej pierwsze partie konserwatywne i liberalne ograniczały swoją aktywność do płaszczyzny parlamentarnej, gdyż na przełomie wieków XIX i XX miało miejsce zjawisko ograniczenia powszechności prawa wyborczego. Można właściwie postawić tezę, iż wczesna faza rozwoju nowoczesnych partii politycznych winna być kojarzona z typem partii ełity-stycznej. Istniejące przed II wojną światową partie afrykańskie charakteryzowały się bardzo luźną strukturą organizacyjną i były to stowarzyszenia w zasadzie aktywne w środowisku miejskim. Dominowali w nich reprezentanci klasy średniej. Przykładowo Nigeryjska Narodowo-Demokratyczna Partia (NNDP) stworzona w 1923 r. apelowała przede wszystkim do miejskiej i wykształconej części populacji i do niej właśnie zaadresowany był program bardzo ograniczonych reform.

W zasadzie partie kadrowe są organizacjami lokalnymi czyli swoistą konfederacją lokalnych grup notabli, tworzących układ nieformalnych i interpersonalnych powiązań. Lokalny polityk dysponował klientelą wspierającą, prowadząc kampanię wyborczą o ograniczonym (terytorialnie) zasięgu. Niezbędne środki finansowe również były organizowane lokalnie. Oznacza to, że źródłem zasobów pozostających w dyspozycji osoby starającej się o stanowisko publiczne były osobiste kontakty kandydata z lokalnymi elitami. W efekcie partia kadrowa nie dysponuje centralną organizacją. Kandydaci, a po wyborze członkowie partii sprawującej urząd publiczny (party in public office), to z reguły liderzy lokalni bądź ich reprezentanci. Następuje więc połączenie dwóch subsystemów partii: partii członkowskiej (on the ground.) oraz partii sprawującej urząd publiczny (in public office). Można właściwie postawić tezę, iż partia członkowska składa się w zasadzie z liderów (notabli), tworzących sieć powiązań lokalnych. Jedynym ogniwem organizacyjnym na poziomie centralnym pozostaje partia parlamentarna, która koordynuje działalność deputowanych i ewentualnie ministrów, gdy jest organizacją kontrolującą gabinet. Partia traktowana jako urząd centralny