0162

Systemy polityczne współczesnego s'wiata

udało się tylko dwukrotnie zdobyć urząd prezydenta (w 1982 i 1998 r.). Poza tym miała miejsce dość wyraźna dominacja PL, która nie tylko desygnowała swego prezydenta, ale również zdobywała z reguły absolutną większość w obu izbach Kongresu. O dwupartyjnym schemacie rywalizacji może świadczyć również średnia wartość indeksu efektywnej liczby partii (w izbie niższej) - 2,2. Partie mniejsze trafiają do parlamentu, ale z reguły kontrolują mały odsetek mandatów. Po wyborach w 1991 r. wydawało się, że zaczyna kształtować się przeciwwaga dla dominacji układu dwubiegunowego w postaci wzrostu siły parlamentarnej dwóch „nowych” ugrupowań: Przymierza Demokratycznego-Ruchu 19 Kwietnia (AD-M19) oraz Narodowego Ruchu Ocalenia (MSN). Obie partie kontrolowały łącznie rekordową liczbę 24 mandatów. Jednak w kolejnych wyborach nastąpiła marginalizacja polityczna ich obu. Układ dwupartyjny w Kolumbii charakteryzuje się jednak pewnymi swoistymi cechami, które nie do końca kojarzą się z klasyczną rywalizacją dwupartyjna. Po pierwsze, jedna z partii (PL) wyraźnie dominuje w polityce kraju, a mniejszej (PSC) nigdy nie udało się zdystansować rywala, jeżeli chodzi o siłę parlamentarną, nawet wówczas, gdy zdobywała urząd prezydenta. Funkcjonuje więc w rywalizacji wyraźnie zaznaczona asymetria siły i wpływów. Po drugie, nie występuje regularna alternacja władzy między partiami, a dość częstym przypadkiem jest tworzenie przez obie duże partie gabinetów koalicyjnych. W latach 90. zjawisko to wyraźnie osłabło, jednak np. gabinet prezydencki Ernesto Sampera (1994-1998) opierał się na współpracy PL i PSC. Po trzecie, obie partie kolumbijskie są wewnętrznie sfragmentaryzowane i niezdyscyplinowane, co je odróżnia np. od partii argentyńskich. Oznacza to, że prezydent nie może liczyć na wsparcie swojej polityki w Kongresie przez zwarty blok partyjnych deputowanych i senatorów, kierujących się zasadą przestrzegania dyscypliny partyjnej. Fakt więc częstego dysponowania przez PL większością absolutną w obu izbach wcale nie ułatwiał życia jej prezydentom. W tej sytuacji nie może dziwić tendencja do tworzenia koalicji gabinetowych czy parlamentarnych.

W Urugwaju, podobnie jak w Kolumbii, dwie silne „historyczne” partie zdominowały politykę kraju. Obie powstały w XIX wieku. Chodzi o Partię Czerwoną (Par-tido Colorado - PC), ugrupowanie o tożsamości centrolewicowej, oraz konserwatywną Partię Narodową (PN), zwańąBlancos (Biała). PC rządziła bez przerwy od 1865 do 1958 r. PN dostała się w sferę przetargów rządowych po 1958 r. Proces demokratyzacji rozpoczął się w Urugwaju w 1984 r., zaś pierwsze w pełni rywalizacyjne i wolne wybory zostały przeprowadzone w 1989 r. Klasyczny układ dwupartyjnej rywalizacji jednak i w tym kraju ulega pewnym modyfikacjom, a nawet zachwianiu. Poczynając od 1989 r., wszystkie gabinety prezydenckie miały charakter koalicyjny i były oparte

i.

158