0236

Systemy polityczne współczesnego świata

15%. Z tak wysoką dysproporcjonalnością spotykamy się zwłaszcza w krajach stosujących system większościowy: we Francji (system większości bezwzględnej) oraz w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii do reformy z 1993 r. (system większości względnej). Do tego samego efektu może prowadzić jednak również system proporcjonalny, zwłaszcza jeśli jest on sprzężony z prezydencką formą rządów (Wenezuela) lub zawiera klauzulę zaporową (rozmiar deformacji w wyborach parlamentarnych w Polsce w 1993 r. wyniósł ponad 35%). Rozmiar deformacji powodowanych przez różne systemy wyborcze przedstawiają tabele 2-5 (obliczamy go, sumując różnice pomiędzy procentem głosów i mandatów uzyskanych przez poszczególne partie i dzieląc otrzymany wynik przez 2).

Tabela 2. Rozmiar deformacji spowodowanej przez system większości bezwzględnej (na przykładzie wyborów we Francji w 1993 r.)

Partia	% głosów	% mandatów	Różnica
Komuniści	9,2	4,1	-5,0
Socjaliści + alianci	19,2	11,6	-7,6
Ekolodzy	10,7	-	-10,7
Konserwatyści (UDF + RPR)	39,7	77,3	+37,6
Front Narodowy	12,4	-	-12,4
Inne ugrupowania prawicowe	4,4	6,2	+1,8
Niezależni	4,4	0,1	-4,3
Rozmiar deformacji			39,7

232