201030Image0044

ZX/t YS CHEMII KOSMETYCZNEJ

Mleczan glinu jest adstringcnlem, przede wszystkim, w preparatach do pielęgnacji zębów i jamy ustnej, mrówczan może natomiast występować jako środek ściągający w mydłach wy. twarzanych na bazie detergentów syntetycznych. Stearynian glinu, podobnie jak mydła innych metali wielowanościowych. nic rozpuszcza się w wodzie, a jego właściwości adsirin-gującc wykorzystywane są m.in. w pudrach do stóp.

Związtl cynku

Połączenia cynku należą do podstawowych adstringentów kosmetycznych, które w preparatach występują zazwyczaj jednocześnie jako środki ściągające, antyscptyczne i dcodo-rującc. Z grupy nieorganicznych soli cynku funkcję kosmetycznych środków ściągających spełniają chlorek cynku (ZnCl,) i siarczan cynku (ZnS0₄« 7 H,0). Obie sole wywierają jednak drażniące działanie na skórę, bowiem w środowisku wodnym reagują kwasowo, a w większym stężeniu roztwory takie mogą być nawet żrące (ryc. 103).

ZnCl₂ + 2H₂0 -► Zn(OH)2| + 2HCI

Ryc. 103.

Mniej drażniące wobec skóry są natomiast sole organiczne. Z pośród organicznych soli cynku do adstringentów kosmetycznych należą octan cynku [Zn(CH_}C00)₂»2H₂0], mleczan cynku {Zn[CH₃CH(OH)COO]₂}. salicylan cynku lZn(2-OH-C₆H₄COO)₂] orazp-fc-nolosulfonian cynku [Zn(4-OH-C₆H₄SO-)₂], znany też jako Phenozin. Wymienione sole-oprócz działania ściągającego - wykazują również niewielką aktywność antyseptyczną, związaną z właściwością strącania protein przez kationy cynkowe. W kosmetyce organiczne sole cynku są składnikami wód do twarzy, pudrów, preparatów po goleniu, dcodorantów itp. W środowisku wodnym, sole te hydrolizują, a ich roztwory reagują kwasowo. Jednak jak już wspomniano, w odróżnieniu od soli nieorganicznych [(chlorku, siarczanu) cynku], roztwory takie nie są żrące. Na przykład, roztwór octanu cynku wykazuje pH~5-6. Podobnie zachowuje się p-fcnolosulfonian cynku, przy czym w kosmetyce sól ta występuje także jako czynnik hamujący wytwarzanie melanin (rozdz. 16).

W kosmetyce wykorzystuje się także właściwości ściągające mleczanu wapnia [Ca(CHjCH(OH)COO)₂], który bywa stosowany w pastach do zębów.

Związki bizmutu

Do grupy kosmetycznych adstringentów należą niektóre sole bizmutu lak z organiczny mi, jak i nieorganicznymi kwasami. Podobnie jak związki glinu czy cynku, wykazują om właściwość ścinania białka oraz aktywność przeciwbaktcryjną. Działanie przeciwdrobnou strojowe soli bizmutu jest związane z blokowaniem przez kationy tego metalu grup tiolt wych enzymów i białek mikroorganizmów. Do wykorzystywanych w kosmetyce połączt bizmutu z kwasami organicznymi należą zasadowy galusan bizmulawy (Dermatol, ryc. 10 i salicylan bizmutylowy (Stabisol, ryc. 10S).

74

Rozdzi

Z grupy soli bizmutowych z kwasami nieorganicznymi, kosmetycznymi czynnikami ściągającymi i antyseptycznymi są natomiast zasadowy azotan bizmutylowy (OBiNOj) oraz zasadowy węglan bizmutylowy [(0Bi)₂C0₃j. przy czym ten pierwszy nie jest związkiem jednorodnym, lecz stanowi mieszaninę o składzie Bi(0H)₂N0₃ i 0BiN0₃*0Bi(0H).

Przy solach bizmutu można jeszcze nadmienić, że łatwo hydrol izujący chlorek bizmutowy (BiClj) tworzy w środowisku wodnym nierozpuszczalny w wodzie chlorek bizmutylu (ryc. 106).

BiCl₃ | H₂0 -§ BiOCl + 2HQ

Chlorek bizmutylu

Ryc. 106.

W kosmetyce chlorek bizmutylu wykorzystywany jest dla nadania perlącego połysku sztyftom do ust oraz szminkom. W artykułach kosmetycznych sól ta występuje pod nazwą handlową Biron.

Związki bizmutu mają ponadto właściwości złuszczające i wchodzą w skład kosmetycznych preparatów stosowanych przeciw piegom. Preparaty takie przyspieszają złu szczanie się naskórka i w ten sposób ułatwiają usunięcie melanin z miejsc pTzebarwicń skórnych (rozdz 16).

75

Rozdział 3