425 2

416 Rośliny ze sianouńsk naturalnych

podwyższonej do 50° lub w warunkach naturalnych na słońcu, w dużym przewiewie. Przy sortowaniu odrzuca się sczerniałe jagody i szypułki. Pakuje się półszczelnie, gdyż łatwo wilgotnieją.

W celu otrzymania korzeni wykopuje się zazwyczaj cały krzew wczesną wiosną lub jesienią, oczyszcza się korzenie z ziemi, odcina części szyjkowe, które są zazwyczaj zbrunatniałe lub spróchniałe, oraz drobne korzonki. Korzeni nie myje się, lecz od razu po okorowaniu suszy w warunkach naturalnych lub w suszarni ogrzewanej. Grubsze korzenie można przekrawać wzdłuż. Korę z korzeni suszy się oddzielnie, jest ona czerwono-brunatna, drewno zaś jest cytrynowożółte.

Korę berberysu produkuje się na specjalne zamówienie z gałęzi lub korzeni. Korzenie' okorowuje się ręcznie przy wiosennym wykopywaniu krzewów, pozostałe przy tym korzenie można sprzedać również jako surowiec przemysłowy. Korę z gałęzi otrzymuje się przez ścięcie ich wiosną; okorowuje się je podobnie jak podano przy korze kruszyny. Korę i drewno można suszyć na słońcu, w suszarni lub na strychach.

Kwiaty berberysu zbiera się całymi gronami w pełni kwitnienia, liście zaś w pełni ich rozwoju z ogonkami, lecz bez kolców przy nasadzie. Kwiaty i liście suszy się w cieniu. Pakuje się półszczelnie i przechowuje w dziale surowców obojętnych. 1 kg suszu otrzymuje się: z 6 kg świeżych owoców, 3,5 kg świeżych korzeni i z 2,5 kg świeżej kory.

5. Bez czarny (Dziki bez czarny) — Sambucus nigra L.

(Inne nazwy: bez lekarski, bez apteczny, bez biały, bzowina, holunder) Rodzina: Przewiertniowate — Caprifoliaceae

Silnie rozgałęziony krzew (lub niskie drzewko) dorastający do 5 m wysokości, pospolity po lasach, zwłaszcza łęgowych, po zaroślach, przy-chaeiach, przy drogach. Lubi sąsiedztwo gnojowni i śmietników, gdyż doskonale wykorzystuje organiczne związki azotowe (roślina nitrofilna). Kora pnia szara lub jasno brunatna, charakterystycznie popękana. Młode gałązki są zielone, dopiero starsze drewnieją i nabierają barwy szarozielonej; wewnątrz gałązki znajduje się gruby biały rdzeń. Liście duże nieparzysto-pierzaste rozwijające się znacznie wcześniej niż kwiaty. Kwiaty drobne, kremowobiałe, skupione w sztywnych, dużych przeważnie płaskich pod-baldachach, o zapachu nieprzyjemnym, mdłym, zanikającym po ususzeniu. W okresie kwitnienia (czerwiec—lipiec) krzewy bzu czarnego są z dala widoczne, dzięki licznym dekoracyjnym kwiatostanom. W końcu sierpnia i we wrześniu dojrzewają owoce (kilkonasienne pestkowce) —- czarno-fioletowe, lśniące i soczyste. Dojrzewają one nierównomiernie i wskutek tego w tym samym czasie część owoców bywa niedojrzała — zielona, część zupełnię dojrzała — czarna (rys. 103 c).