Foto2297

I Zarządzanie kryzysowe praktyczny przewodnik po nowelizacji ustawy

Proces, który w sposób nieunikniony wywołuje kolejne zdarzenia, często nazywany jest „efektem domina”, zaś systemy, które pełnią kluczowe znaczenie dla funk-cjonowania gospodarek i społeczeństw, zyskały miano infrastruktury krytycznej. Na świede ten termin funkqonuje już od wielu lat. Po raz pierwszy pojawił się w obiegu prawnym w USA w 1996 r., jednak od tego momentu był wielokrotnie modyfikowany. Amerykańska ustawa „Patriot Act” definiuje IK jako „systemy i zasoby fizyczne łub wirtualne tak niezbędne dla Stanów Zjednoczonych, że niesprawność lub zniszczenie tych systemów i zasobów miałoby osłabiający wpływ na bezpieczeństwo, bezpieczeństwo gospodarki narodowej, narodową ochronę zdrowia lub każdą kombinację tych spraw”¹®. Na gruncie polskim termin ten pojawił się po raz pierwszy w uzk. Jednak brak ustawowej definicji nie oznaczał, że taka infrastruktura nie była chroniona¹⁰⁴ ani że polska administracja nie była z nim obeznana. Polska, jako członek Unii Europejskiej i NATO, brała i bierze czynny udział w pracach organizaqi międzynarodowych, gdzie ten termin pojawił się wcześniej niż w uzk.

Przytoczona na wstępie definiqa sugeruje, że infrastrukturą krytyczną są wymienione w uzk systemy, jak i wchodzące w ich skład obiekty, urządzenia, instala-q'e, usługi. Może to prowadzić do błędnego rozumienia tego terminu. W ten sposób interpretowano powyższą definicję w pierwotnym brzmieniu ustawy. Dopiero nowelizacja uzk wprowadziła kryteria, dzięki którym spośród wymienionych systemów jesteśmy w stanie wyodrębnić właściwą IK - czyli obiekty, urządzenia, instalacje i usługi istotne dla funkqonowania państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli. Mechanizm ten zostanie omówiony w dalszej części książki.

6.2. Obowiązek ochrony infrastruktury krytycznej

Art. 3.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

(...)

3) ochronie infrastruktury krytycznej - należy przez to rozumieć wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności, ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.

^IU USA Patriot Aa (RL107-56), Sectian 1016, cytat za: http./Avww,£a5.orgfir|Vcrs/RL3J J56.pdf [onJine - 1.06.2010].

^,M Zob. szerzej; usuwa i dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (tekst jedn. DzU i 2005 r. nr 145, . pot 1221 u zm.) oraz rozporządzenie Rad)'Ministrów z dnia 24 czerwca 20031 w sprawie obiektów szczególnie walnych dla bezpieczeństwa i obronnofci państwa oraz ich szczególnej ochrony (DzU nr 116, po z. 1090)..

Art. 6.

5.    Właściciele oraz posiadacze samoistni i zależni obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej mają obowiązek ich ochrony, w szczególności przez przygotowanie i wdrażanie, stosownie do przewidywanych zagrożeń, planów ochrony infrastruktury krytycznej oraz utrzymywanie własnych systemów rezerwowych zapewniających bezpieczeństwo i podtrzymujących funkcjonowanie tej infrastruktury do czasu jej pełnego odtworzenia.

Sa.Właściciele, posiadacze samoistni i zależni, o których mowa w ust. 5, mają obowiązek wyznaczyć, w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w art. 5b ust. 8 pkt 4, osobę odpowiedzialną za utrzymywanie kontaktów z podmiotami właściwymi w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej.

6.    Jeżeli dla obiektów, instalacji, urządzeń i usług infrastruktury krytycznej istnieją, tworzone na podstawie innych przepisów, plany odpowiadające wymogom planu ochrony infrastruktury krytycznej, uznaje się, iż wymóg posiadania takiego planu jest spełniony.

7.    Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1)    sposób tworzenia, aktualizacji oraz strukturę planów, o których mowa w ust 5,

2)    warunki i tryb uznania spełnienia obowiązku posiadania planu odpowiadającego wymogom planu ochrony infrastruktury krytycznej - uwzględniając potrzebę zapewnienia ciągłości funkcjonowania infrastruktury krytycznej.

Zacytowana definiq'a ochrony IK również uległa zmianie w stosunku do zaproponowanej w pierwotnym brzmieniu uzk. Ustawodawca za ochronę IK uznał również zapewnienie jej funkcjonalności oraz ciągłości działania, a nie tylko zapewnienie funkcjonowania i szybkiego odtworzenia, jak miało to miejsce pierwotnie. Nowe brzmienie terminu ochrony IK nawiązuje do filozofii zaprezentowanej w Dyrektywie Rady w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony¹⁰⁵. Zgodnie z art. 2 dyrektywy ochrona zdefiniowana została jako wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkqonalności, ciągłości działań i integralności IK w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków. Idąc w ślad za cytowaną definiqą, uzk określa, że IK ma być chroniona przed wszelkimi zagrożeniami, zarówno spowodowanymi działalnością ludzką (np. atakiem terrorystycznym), zagrożeniami naturalnymi czy będącymi skutkiem awarii technicznej^{1 2}**

1

¹⁰¹ Dyrektywa Rady 2008/114/WE i dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europc|tkiei Infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (DzUrz UE L 2O08.34J.7J),

2

* W kwestii ochrony IK na fwiede widoczne dwa trendy Pierwny, w którym ochrona IK nakierowana jest głównie na zagrożenia przed arakami terrorystycznymi, 1 drugi, w którym ochrona ma na celu przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom. Należy zauważyć, że powoli zmienia się podejfdc państw w tej kwestii i działania ochrony kierowane są na przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom. Ciłofdowc podejtcie obejmuje jednoczefnic zagrożenia dla IK i zagrożenia powodowane przez dysfunkcję IK. Przykładem kraju, gdzie obowiązuje takie podejkte, są Stany Zjednoczone Ameryki Północnej.