Kolendowicz80

R

<HQclg<p)

2 n    ds

Pr

cos 2 <f>.

(20-13)

■    W wierzchołku kopuły, dla <p = 0, siła równoleżnikowa R = pr/2. Siła ta jest równa zeru dla tp = 45°. Dla kopuły półkulistej, na poziomie równika R = —pr/2 (rozciąganie). Wykresy sił N i R pokazano na rys. 20-7b.

■    Na brzegu kopuły, w miejscu oparcia, występuje siła równoleżnikowa rozciągająca jako rezultat działania sił rozpierających H (por. rys. 3-94). Siła ta musi być przeniesiona przez wieniec wykonywany na obrzeżu kopuły (rys. 20-8).

■    Siłę rozciągającą H obliczymy za pomocą wzoru (20-5). Siła rozciągająca w wieńcu jest równa (rys. 20-8b)

S =

Hx =

Qctg(p

2 71    ’

(20-14)

gdzie Q jest wypadkową obciążenia kopuły.

■ Z ostatniego wzoru wynika, że dla ę = 90°, a więc na brzegu kopuły półkulistej, S = 0, czyli siła rozciągająca znika i stosowanie wieńca nie jest konieczne (por. rys. 3-96). Podobny przypadek zachodzi także w innych kopułach, niekulistych, gdzie styczna do brzegu kopuły jest pionowa, a więc np. w kopułach eliptycznych.

20.2. Paraboloida hiperboliczna

Geometrię i ogólne zasady pracy statycznej praboloidy hiperbolicznej omówiono w rozdz. 3.4 (rys. 3-104 i 3-105). Jeżeli przez punkt siodłowy (rys. 20-9) przeprowadzimy wzdłuż prostych tworzących osie współrzędnych x i y oraz prostopadłą do nich oś z skierowaną w dół, to w takim układzie osi równanie paraboloidy hiperbolicznej ma postać

(20-15)

z = kxy.

Jest to najprostsze równanie powierzchni drugiego stopnia.

■ Przy oznaczeniach przyjętych jak na rys. 20-9 stała k jest równa

380