larsen0072

72 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

głębokiego snu, bez komponentu przeciwbólowego. Środki te nie nadają się do uzyskania stanu chirurgicznej tolerancji, ponieważ potrzebne są do tego celu zbyt duże dawki. Dlatego tiopen-tal i metohexital są stosowane prawie wyłącznie do wprowadzenia do znieczulenia, a także do uzupełnienia znieczulenia podtlenkiem azotu przy krótkotrwałych zabiegach albo jako jedyny środek przy bardzo krótkich, bezboles-nych zabiegach, jak kardiowersja lub elektrowstrząsy.

Przeciwwskazania. W następujących schorzeniach nie wolno przeprowadzać znieczulenia za pomocą barbituranów ani uzupełniać nimi innego typu znieczulenia:

-    stan astmatyczny i inne stany związane ze skurczami oskrzeli (z powodu możliwego kurczącego wpływu barbituranów na oskrzela);

-    alergia na barbiturany;

-    niewyrównana niewydolność krążenia;

-    ostry zawał mięśnia sercowego;

-    zaciskające zapalenie osierdzia lub tamponada serca;

-    ciężka hipowolemia lub wstrząs;

-    ostra porfiria przerywana i porfiria mieszana.

Premedykacja. Premedykacja we właściwej chwili odgrywa ważną rolę przy wprowadzaniu do znieczulenia za pomocą ultrakrótko działających barbituranów. U pacjentów dobrze przygotowanych za pomocą premedykacji pojawia się mniej objawów niepożądanych w czasie wstrzykiwania. Objawy niepożądane zależą co prawda również od dawki i szybkości podawania barbituranu.

Dawkowanie. Dawki tiopentalu i metohexitalu ustala się według obserwowanego działania.

Tiopental:

-    Dawka wprowadzająca: 2-5 mg/kg (maks. dawka 500 mg)

-    Wystąpienie działania: < 30 s

-    Czas działania: 5-10 min

-    Objawy pobudzenia +

-    Ból przy iniekcji +

-    Stężenie we krwi działające znieczulająco: 10-20 pg/ml

-    Stężenie przy budzeniu się: 4-8 pg/ml

-    Zachowanie w czasie wybudzania: umiarkowane lub silne działanie resztkowe

Metohexital:

-    dawka wprowadzająca: 1-3 mg/kg,

-    wystąpienie działania: < 30 s,

-    czas działania: 5-10 min,

-    objawy pobudzenia +,

-    ból przy wstrzykiwaniu 0/+,

-    stężenie we krwi działające znieczulająco: 5-15 |ig/ml,

-    stężenie przy budzeniu się: 1-3 (xg/ml,

-    zachowanie przy wybudzaniu: umiarkowane lub silne działanie resztkowe.

Obowiązuje zasada: Im większe są dawki, tym silniejsze są objawy niepożądane barbituranów'.

Dawki tiopentalu i metohexitalu muszą być zmniejszone:

-    u starszych osób,

-    w ciężkich zaburzeniach czynności wątroby i nerek (mniej więcej o 50%),

-    w hipowolemii,

-    przy niedokrwistości,

-    przy krwawieniach,

-    przy bezobjawowej niewydolności serca,

-    przy niewydolności oddechowej,

-    w kacheksji,

-    przy schorzeniach mięśni,

-    w hipotyreozie.

Większe dawki są często potrzebne u alkoholików i osób uzależnionych od leków i narkotyków'.

Szybkość wstrzykiwania. U osób skądinąd zdrowych podaje się tiopental i metohexital umiarkowanie szybko aż do zaniku odruchu mrugania lub w ciągu 30 sekund.

Należy unikać zbyt szybkiego podawania, ponieważ nasila to objawy niepożądane i nie można dostosować dawkowania do indywidualnej potrzeby pacjenta. Ponadto czas zasypiania skracany jest tylko minimalnie.

Objawy niepożądane przy wstrzykiwaniu. Podczas iniekcji tiopentalu lub metohexitalu i po niej mogą wystąpić typowe objawy niepożądane, często zależne od premedykacji, daw'ki i szybkości iniekcji:

-    objawy pobudzenia: drżenie mięśniowe, ruchy mimowolne, wzrost napięcia mięśni,

-    zaburzenia oddychania: kaszel, kichanie, wzmożone odruchy krtaniowe, czkawka, spłycenie oddechu, przejściowy bezdech,

-    spadek ciśnienia tętniczego i tachykardia. Przy stosowaniu tiopentalu pacjent często odczuwa na języku smak czosnku.