larsen0038

38 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

czyń nie odgrywa w spadku ciśnienia istotnej roli. W znieczuleniu halotanowym sterowanie oporem obwodowym przez baroreceptory jest utrzymane.

Opór naczyń obwodowych. Pod wpływem halo-tanu opór naczyń w krążeniu mózgowym i w naczyniach skórnych co prawda maleje, ale opór obwodowy naczyń nie ulega istotnym zmianom, tzn. halotan nie powoduje ogólnego rozkurczu naczyń.

Ciśnienie w prawym przedsionku. Pod wpływem halotanu ciśnienie w prawym przedsionku zwykle nieco rośnie, zależnie od dawki. Wzrost ten polega na działaniu inotropowo ujemnym i na wpływie na żyły obwodowe.

Kurczłiwość mięśnia sercowego. Halotan ma bezpośrednie ujemne działanie inotropowe proporcjonalne do dawki. Maksymalna szybkość wzrostu ciśnienia w lewej komorze (dp/dt_max), wskaźnik kurczliwości - maleje, podobnie jak objętość wyrzutowa, gdy tymczasem ciśnienie koń-coworozkurczowe w lewej komorze (LVEDP) rośnie. Wydaje się jednak, że w przebiegu długotrwałego znieczulenia halotanem kurczłiwość powraca do normy.

Pojemność minutowa serca. Pod wpływem halotanu pojemność minutowa maleje. Działanie to zależy od dawki, towarzyszy mu spadek ciśnienia tętniczego spowodowany upośledzeniem kurczli-wości mięśnia sercowego.

Przepływ wieńcowy i zużycie tlenu przez mięsień sercowy. U osób ze zdrowym sercem halotan zmniejsza zużycie tlenu w sercu proporcjonalnie do dawki, równolegle maleje przepływ wieńcowy, jednak opór naczyń wieńcowych nie zmienia się w istotnym stopniu. Nasycenie tlenem krwi żył wieńcowych nieznacznie rośnie, maleje tętniczo--żylna różnica zawartości tlenu, pojawia się zatem pod wpływem halotanu pewnego rodzaju „luksusowe ukrwienie” mięśnia sercowego.

Wpływ halotanu na zużycie tlenu przez mięsień sercowy polega na zmniejszeniu obciążenia hemodynamicznego serca i kurczliwości mięśnia sercowego, a nie na obniżeniu ciśnienia perfuzji wieńcowej.

Przemiana materii w mięśniu sercowym ulega obniżeniu odpowiednio do dawki.

Krążenie mózgowe. Halotan wzmaga ukrwienie mózgu; szczegóły - zob. rozdz. 41.

Schorzenia serca. Wpływ halotanu na krążenie u pacjentów chorych na serce omówiono w rozdz. 46.

7.1.4 Wpływ na układ oddechowy

Jak wszystkie anestetyki w postaci par, halotan powoduje depresję oddychania w stopniu zależnym od dawki. Szczególne znaczenie kliniczne ma także działanie rozszerzające oskrzela.

Depresja oddychania. Przy oddychaniu spontanicznym w czasie znieczulenia halotanem występuje depresja oddychania. Oddech jest powierzchowny i szybki, wentylacja minutowa maleje, paC0₂ rośnie do około 50 mmHg. Efekty te są zależne od dawki.

Występujące normalnie przy wzroście wartości paC0₂ pobudzenie oddychania w znieczuleniu halotanem jest zmniejszone, to znaczy krzywa reakcji na COj jest przesunięta w prawo. Działanie takie jest już wyraźne przy 1 MAC halotanu; przy MAC ok. 2,5 nie obserwuje się wzmożenia oddychania pod wpływem zwiększonych wartości paC0₂.

Fizjologiczne nasilenie wentylacji pod wpływem hipoksji. reakcja szczególnie nasilona w stanie czuwania przy spadku pa0₂, jest również w znieczuleniu halotanem zmniejszone. To deprymujące oddychanie działanie anestetyków wziewnych jest szczególnie niebezpieczne u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową i niskim pa0₂ (np. przy ciężkiej rozedmie płuc), jeżeli ci pacjenci w czasie znieczulenia oddychają spontanicznie: już małe stężenia anestetyku wziewnego mogą spowodować ciężką hipoksję i wzrost hiperkapni.

Przyczyny wywoływanej przez halotan depresji oddychania nie są dokładnie znane.

W praktyce klinicznej ważne jest, że deprymującemu oddychanie wpływowi halotanu (i innych anestetyków wziewnych) przeciwdziałają w pewnym stopniu bodźce chirurgiczne. Nasilają one wentylację i zmniejszają paC0₂; objętość oddechowa i częstość oddechu rosną. Skutki te można obserwować nawet w głębokim znieczuleniu.

Mechanika oddechowa. W znieczuleniu halotanowym przy spontanicznym oddychaniu czynnościowa pojemność zalegająca (FRC - functiona! residual capacity) i podatność płuc nieco maleją, ale podatność ściany klatki piersiowej nie ulega większym zmianom.