larsen0197

9. Leki krążeniowe 197

-    Noradrenalina znajduje się w zakończeniach pozazwojowych wspótczulnych włókien nerwowych i pełni rolę neuroprzekaźnika w obwodowym układzie nerwowym.

-    Adrenalina jest syntetyzowana w rdzeniu nadnerczy i działa na róż.ne narządy.

-    Izoproterenol i dobutamina nie występują w organizmie, mogą być uznawane za syntetyczne aminy katecholowe.

3.1 Adrenalina

Adrenalina jest naturalną aminą katecholową syntetyzowaną w rdzeniu nadnerczy. Wywiera działanie na układ krążenia i przemianę materii.

Działanie. Adrenalina wpływa na układ krążenia przez receptory a i p-adrenergiczne. Wielkość dawki adrenaliny decyduje o tym, który rodzaj receptorów zostanie pobudzony silniej (tab. 9.4).

Stymulacja receptorów j3_: w sercu powoduje znaczne zwiększenie jego kurczliwości i pobudliwości. Wpływ na naczynia obwodowe zależy od rodzaju znajdujących się w nich receptorów. Naczynia skórne i nerkowe kurczą się niezależnie od dawki adrenaliny. Średnie dawki (l-10 |ig/min) przez pobudzenie receptorów p₂ wywołują rozkurcz naczyń (rzewnych i w mięs'niach szkieletowych. Po przekroczeniu dawki 10 jig/min przeważa pobudzenie receptorów a-adrenergicznych i skurcz naczyń.

Zastosowanie w anestezjologii. Śródoperacyjnie adrenalinę stosuje się w razie wystąpienia zespołu małego rzutu oraz zatrzymania akcji serca. Mimo że w leczeniu zespołu małego rzutu adrenalina została w znacznym stopniu zastąpiona dopaminą, która wywiera znacznie mniej działań niepożądanych, to w zespole małego rzutu o ciężkim przebiegu można je podawać jednocześnie.

Zasady stosowania:

► W zespole małego rzutu adrenalinę podaje się w dawce 2-20 |ig/min za pomocą strzykawki automatycznej lub pompy infuzyjnej.

Tabela 9.4 Wpływ adrenaliny na receptory
Dawka	Działanie
1-2 gg/min	głównie pobudzenie receptorów (3
2-10 gg/min	jednoczesne pobudzenie receptorów a i P
10-20 gg/min	głównie pobudzenie receptorów a

►    Przy zatrzymaniu akcji serca podaje się dożylnie 0,5-1 ml roztworu w rozcieńczeniu 1:1000 lub 5-10 ml w rozcieńczeniu 1:10 000. W razie potrzeby dawkę można powtarzać. Szczegóły omówiono w rozdz. 34.

►    Pobudzenie serca można uzyskać po wstrzyknięciu w bolusie 2-8 |ag adrenaliny. Taka dawka na ogół nie wywołuje tachykardii ani nadmiernego wzrostu ciśnienia tętniczego. Jej działanie jest krótkotrwałe i utrzymuje się 1-5 min.

►    Adrenalinę można także podawać w celu przekształcenia niskonapięciowego migotania komór (z niską amplitudą zespołów QRS) w wysokonapięciowe migotanie komór (z wysoką amplitudą) zwiększając skuteczność defibrylacji elektrycznej.

Zagrożenia. Działania niepożądane po podaniu adrenaliny ograniczające jej zastosowanie:

-    tachykardie i zaburzenia rytmu,

-    skurcz naczyń obwodowych ze wzrostem oporu obwodowego.

Tachykardia jest szczególnie niebezpieczna u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, ponieważ zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.

Silny skurcz naczyń obwodowych przeciwdziała pożądanemu zwiększeniu pojemności minutowej serca i tym samym pogarsza przepływ w narządach obwodowych, zwłaszcza w nerkach.

Wystąpienie działań niepożądanych adrenaliny w większości zależy od dawki. W razie ich pojawienia się dawkę należy zmniejszyć. Często korzystne jest także podawanie zmniejszonej dawki adrenaliny łącznie z inną aminą katecholową (dopaminą).

3.2 Noradrenalina

Noradrenalina jest przekaźnikiem w pozazwojowych współczulnych zakończeniach nerwowych, a także w ośrodkowym układzie nerwowym.

Działanie. Wpływ noradrenaliny na układ krążenia polega na pobudzeniu receptorów (3, w sercu oraz obwodowych receptorów a. W przeciwieństwie do adrenaliny działanie a-adrenergiczne noradrenaliny ujawnia się po podaniu małych dawek. Jego następstwem jest znaczny skurcz tętniczek i wzrost oporu obwodowego. Żyły także są podatne na kurczące działanie noradrenaliny.