podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka0

44 Rozdział 1

Adaptując do polskich potrzeb freblowskie założenia, pragnęła zapewnić dzieciom prawo do twórczych zabaw, pozbawionych wszelkich rygorów i interwencji wychowawcy.

System Fróbla stanowił inspirację do dalszych nowatorskich pomysłów Marii Weryho-Radwiłłowiczowej. Autorka współczesne przedszkole uznawała za placówkę uspołeczniającą z rówieśnikami, rozwijającą wzajemne i poprawne relacje oraz przekazującą wartości aksjologiczne.

Koniec XIX i początek XX wieku charakteryzował się rozwojem psychologii i pedagogiki eksperymentalnej oraz rozpowszechnianiem poglądów o wielkiej roli wychowawczej działalności praktycznej w procesie kształcenia. Uległ zmianie pogląd patrzenia na dziecko, rola przedszkoli i szkół oraz metody, formy i techniki pracy. Rozwinął się ruch tak zwanego „Nowego Wychowani a", powstały w wyniku krytyki pedagogiki tradycyjnej, w której wychowawca był głównym źródłem wiedzy, a dziecko jedynie biernym „aparatem odbiorczym". Główne założenie „Nowego wychowania" to skoncentrowanie zasad, doboru treści i metod dydaktyczno-wychowawczych wokół właściwości psychofizycznych jednostki, jej zainteresowań i potrzeb. Ruch ten zmierzał do odmiany szkoły i radykalnej zmiany w wychowaniu. Samodzielność, indywidualizm, praktycyzm to główne składniki ideału wychowawczego nowego wychowania. Rozkwitła idea naturalizmu pedagogicznego zapoczątkowana wcześniej przez J.J. Rousseau. W Genewie (1912) założono jego słynny Instytut, który stał się głównym ośrodkiem badań naukowych. Reprezentantami tego Instytutu byli: E. Key, E. Claparede, J. Piaget, O. Decroly, M. Montessori.

Kolejną autorką, w której poglądach „interesy dziecka miały wysunąć się na pierwszy plan, a sprawy wychowania szkoły stały się najważniejsze"⁵⁷, była szwedzka pisarka, zwolenniczka skrajnie indywidualistycznego wychowania, działaczka ruchu kobiecego E11 e n Key (1 8 4 9 -1 9 2 6). Jej podstawową tezą było stwierdzenie, że zadaniem wychowania „nie jest leczyć, ale zapobiegać"⁵⁸. Najlepsze warunki do wychowania na-

⁵⁷ E. Bartkowiak, Z dziejów praw dziecka, „Wychowanie w Pr/.ecls/.kolu", LIV(2001)5, s.5.

⁹⁸ Tamże, s. 5.

lin.ilnego widziała w rodzinie, a zasadniczą rolę w tworzeniu ogniska domowego przypisywała matce. Autorka uważała, że ad no formy opieki całkowitej lub częściowej nie są w stanie • i •. l ąpić rodzinnego wychowania. W 1900 roku wydała mani-!« '•!, słynną książkę pt. Stulecie dziecka, w której ogłosiła rozpo-

•    / y nające się nowe stulecie nazywane „wiekiem dziecka". Jej po-. 1.1¹1 y cechował głęboki optymizm, skierowany w dobrą naturę

' I ’ urka, a samo wychowanie jedynie dążyło do jej zachowania.

i.in Paweł Władysław Dawid (1859-1914)

Najwybitniejszy polski pedagog, psycholog, redaktor Przeglądu Pedagogicznego", student W. Wundta, \ i ladowca, propagator badań eksperymentalnych. Dzieła: I'my ram spostrzeżeń psychologiczno-wychowawczych nad dzieckiem

•    ■■ / u uniżenia do 20 roku życia (1886), Nauka o rzeczach (1892), Zasób mm/:.Iowy dziecka (1896), Inteligencja, wola i zdolność do pracy (1911),

' > duszy nauczycielstwa (1912), Pisma pedagogiczne (1961) i inne. i a/,my za pierwszego w Polsce organizatora zespołowych badan i iad pamięcią, wyobraźnią, tworzeniem pojęć u dzieci, które I *i i legały na systematycznych obserwacjach psychologiczno-pe-

•    lagogic/.nych. Dawid opracował szczegółowy kwestionariusz I "»'.lrzeżeń, przedstawiając go rodzicom i wychowawcom.

¹ 'I' .« i wacje nad dzieckiem ukierunkował w zakresie dwunastu i iaIow tematycznych. Obejmując zasięgiem badań okres od "i < - l/.cnia jednostki do dwudziestego roku życia, traktował go (al\<» proces ciągły. Uważał, że pedagoga obserwującego dzieci e u ieku od trzech do sześciu lat powinny interesować warunki " "I mne, rozwój fizyczny, stan zdrowia, wrażliwość narządów /myślowych. Wysuwał propozycję kontrolowania właściwości pamięci, cech uwagi, spostrzegawczości, kierunek i rodzaj zain-len-.owań, zasób doświadczeń i wyobraźni. Zalecał również re-i' .howanie pytań dziecięcych. Prowadził obserwację zachowań l ■« etIszkolaków w czasie zabaw oraz ich relacje z rówieśnikami, ' i acająe jednocześnie uwagę na ich formę oraz rodzaje. Twier-4 il że wychowawca powinien znać stosunek najmłodszych do baśni, opowiadań i czytanych książek. Dużo miejsca Dawid po-więcal na badanie zasobu pojęć, sądów o rzeczach, umiejętności