rymy0069

Wprowadzenie w świat dźwięków mowy

Rozwój świadomości fonologicznej jest bardzo ściśle związany z rozwojem poznawczo--językowym dzieci. Wczesne kontakty z literaturą dziecięcą oraz uczenie rymowanek, wierszyków i piosenek zwraca ich uwagę na strukturę fonologiczną słów oraz na takie aspekty mowy jak: intonacja, rytm i akcent. Doświadczenia te ułatwiają dzieciom uświadomienie sobie istnienia dźwięków w słyszanych i wymawianych przez nie słowach. W tej części programu zamieszczony został wykaz przykładowych pozycji z literatury dziecięcej, które można wykorzystać wprowadzając dzieci w świat dźwięków mowy. Są to popularne książeczki zawierające rymowanki, wyliczanki, wierszyki, piosenki i tzw. zabawy paluszkowe.

Na początku dzieci mogą jedynie słuchać, jak dorosły czyta te utwory. Poza ćwiczeniami w koncentracji uwagi na czytanym tekście, będzie to sprzyjało aktywizowaniu posiadanej już wiedzy lingwistycznej dzieci oraz ich wiedzy o świecie, w celu zrozumienia treści czytanego fragmentu, zapamiętania jej i wykorzystywania podczas interpretacji dalszych części utworu. Możemy zachęcać dzieci do odtwarzania z pamięci wielokrotnie czytanych wierszy, wykorzystując ilustracje, jako pomoc w przepomnieniu fragmentów z kolejnych stron książeczek. Ułatwia to uczenie ich struktur zdaniowych, które częściej występują w tekstach pisanych niż w mowie, a także powiększa zakres ich słownika. Rozwój strategii metapoznawczych można zaobserwować, kiedy dzieci zadają pytania pomagające im zrozumieć utwór lub jego fragment.

Ważne jest uświadomienie sobie faktu, że chociaż dzieci przedszkolne nie potrafią jeszcze czytać, to słuchanie czytanych im książeczek stanowi doskonałą okazję dla ćwiczenia procesów przetwarzania informacji niezbędnych w przyszłości, kiedy już opanują tę umiejętność. Gdy dorosły czyta dziecku, może ono wodzić palcem wzdłuż czytanych linijek. Warto przy okazji wyjaśnić strukturę pisma, opowiedzieć skąd się biorą książki oraz ewentualnie wyprowadzić dziecko z błędu, że dorośli czytają z ilustracji. Utwory z literatury dziecięcej mogą być ponadto wykorzystane na wiele różnych, twórczych sposobów. Można zachęcać dzieci do wymyślania nowych rymujących się wersów, zagadek czy piosenek, lub też zaproponować im zmienianie rymów w wierszach, przez wstawianie nowych słów i wyrażeń, itp. Ważne jest, aby zajęcia te traktować jako formę spędzania czasu z dzieckiem, a nie jako naukę umiejętności przygotowujących do czytania i pisania. Dzieci, którym przedstawia się czytanie i pisanie jako aktywności wykonywane w czasie wolnym osiągają lepsze efekty w nauce niż dzieci, których uwagę koncentruje się na opanowaniu umiejętności przygotowujących do czytania i pisania w szkole.

Literatura dziecięca

Badalska, W. (1988). Ballada o królewnie, która tui wszystko kręciła nosem. Warszawa, NK.

Brzechwa. J. (1984). Brzechwa dzieciom. Warszawa. NK

Brzechwa,J., Tuwim J. (1985). Charakterki z łączki panów Jana i Juliana. Katowice, KAW.

Brzechwa, J. (1974). Oto bajka. Warszawa, Czytelnik.

Brzechwa, J. (1990). Przygoda Lutka — historia krótka. Warszawa, Yarsovia.