Scan0054 2

172 Zygmunt Saloni

Zaproponowane tu rozwiązanie sprowadza się do podania charakterystyki leksemów liczebnikowych przez zbiory form o określonych wartościach kategorii flcksyjnycli i selektywnych. Na przykład do leksemu [trzy] zostałyby zaliczone następujące formy:

<[trzej; 3; ml, nom; PI, Nom; PI, Ml)

<trzech; 3; ml, nom; PI, Gen; Sing, N, 3P>

{trzy; 3; gl, nom; PI, Nom; PI, Gl)

(troje', 3; g2, nom; PI, Gen; PI', G2', Nom'; Sing, N, 3P>

(trzech-, 3; g3, gen; PI, Gen)

(trojga] 3; g2, gen; PI, Gen)

(trzem-, 3; g3, dat; PI, Dat)

(trojgu] 3; g2, dat; PI, Dat)

(trzech] 3; ml, acc; PI, Acc)

. (trzy, 3; gl, acc; PI, Acc, Gl')

(troje] 3; nl, acc; PI, Gen; PI', N', Acc')

(troje-, 3; pl, acc; PI, Acc)

(troje-, 3; p2, acc; Pl, Acc)

(trzema] 3; g3, inst; Pl, Inst)

(trojgiem-, 3; g2, inst; Pl, Gen; Sing', N', Inst')

(trzech] 3; g3, loc; Pl, Loc)

(trojgu-, 3; g2, loc; Pl, Loc).

Znak gl jest skrótem zastępującym m2vm3vn2vf, g2 — skrótem zastępującym nl vplvp2, g3 — skrótem zastępującym mlvm2vm3vn2v vf. W konsekwentnym zapisie formy, w których występują owe zapisy skrótowe, powinniśmy rozbić na tyle członów, ile zawiera alternatywa, zamiast której występuje skrót.

Wartości kategorii selektywnych z podkreśleniem odnoszą się do lączliwości z formą czasownika, jeśli powinna być ona uwzględniona w opisie. Wartości kategorii selektywnych ze znakiem odnoszą się do łączli-wości z formą przymiotnika i są uwzględnione, jeśli są istotnie różno od odpowiednich wartości dla lączliwości z formą rzeczownika (oznaczonych symbolami czystymi). .

0.3. Jeśli przyjmie się zaproponowany system symboli, podana wyżej reprezentacja leksemu [trzy] stanowi wystarczającą jego charakterystykę fleksyjną i składniową. Nie ulega jednak kwestii, iż jest ona na tyle nieporęczna, że nie nadaje się do bezpośredniego zastosowania nawet w wielkiej gramatyce akademickiej. Problemem otwartym pozostaje więc sprawa podania zanalizowanych tu faktów w opisie podręcznika akademickiego. Opis taki może, rzecz jasna, pomijać całą część dyskusyjną. Istotny jost też wybór opisu w prostszych podręcznikach gramatyki przeznaczonych do bezpośredniego użytkowania przez uczniów różnego typu szkół czy cudzoziemców.

Sprawą do rozważenia jest też uwzględnienie w podręcznikach różnego typu wariantów konstrukcji składniowych, które w niniejszym tekście były tylko sygnalizowane w przypisach.

Wnioski sformułowane w niniejszym tekście dotyczą wyłącznic form leksemów liczebnikowych uwikłanych w konstrukcje z formami innych typów leksemów (tj. czasownikowych, rzeczownikowych i przymiotnikowych), nie zaś konstrukcji, w których skład wchodzi kilka form liczebników, odpowiadających już to liczbom naturalnym, np. trzysta dwadzieścia jeden, już to ułamkom, np. dwie siódme. Właściwości składniowe takich konstrukcji wymagają osobnego zbadania. To samo dotyczy pewnych leksemów zbliżonych semantycznie, np. wymienionych w punkcie 3.3²⁷.

²⁷ Autor dziękuje wszystkim tym, którzy przekazali mu swoje uwagi o pierwszej wersji niniejszego tekstu. Szczególnie cenne były uwagi pp. Włodzimierza Gruszczyń-■skiego, Rumiany Kajczewej i Marka Świdzińskiego.