WSP J POLN254176

Inne uprkty duałania svncmu fonulopicznego 501

działają automatyczne polskie reguły fonologiczne, nie istniejące w języku angielskim.

Przypatrzmy się kolejnym przykładom

football [futboli > \fudbol\ baseball [beisbo:t] > [bejzbof]

W polskiej wymowie mamy do czynienia z działaniem asymilacji pod względem dźwięczności typowej dla języka polskiego, która jest jednak obca językowi angielskiemu. Nic więc dziwnego, że wyrazy te również jako zapożyczenia w polskim cechuje obecność jednorodnie dźwięcznych grup spółgłoskowych, co widoczne jest również w ich spolszczonej pisowni bejz-bol, bejzbolowy.

I jeszcze trzeci przykład:

sense ‘sens’ [sens] > [set^s] fence ‘płot’ [fens] > J/etPs]

W polskiej wymowie tych wyrazów angielska dziąsłowa spółgłoska nosowa [n] zostaje zamieniona na nosową półsamogłoskę przed spółgłoską szczelinową. Taka zmiana nie występuje w języku angielskim.

Przytoczone tu przykłady interferencji językowej stanowią dodatkowe potwierdzenie produktywności reguł fonologicznych, takich jak palataliza-cja przed /i/, ubezdźwięcznienie końcowe, asymilacja pod względem dźwięczności i zmiana spółgłoski nosowej na półsamogłoskę przed spółgłoską szczelinową.

Podsumujmy dotychczasowe rozważania na temat zjawisk będących przedmiotem analizy fonologicznej za pomocą jednego konkretnego przykładu, a mianowicie fonologicznych właściwości samogłoski [e] w języku polskim.

A11 o f o n i a - fonem lei realizowany jest na przykład jako następujące allofony:

-    znazalizowany przed spółgłoskami nosowymi, np. w wyrazach sen, temat,

-    podwyższony po [i], [j] oraz spółgłoskach miękkich, np. w wyrazach siedzi, niesie, jeść,

-    podwyższony i znazalizowany po spółgłoskach miękkich i przed nosowymi, np. w wyrazach sień, cień.

Fonotaktyka - lei nie występuje na początku wyrazów rodzimego pochodzenia.

Alternacje morfologiczne:

-    /e/ ulega elizji, np. w wyrazach sen - snu, mech - mchu, pies -psy,

-lei ulega epentezie, np. w przedrostku z-: zeskoczyć, zestawić, zezłościć

oraz w przedimkach z i w: ze stali, ze strachu, we Francji, we Wrocławiu,

-    lei alternuje z /a/, np. cieście - ciasto, mieście - miasto,

-    lei alternuje z /o/, np. wieś - wioska, zielę - zioło,

-    lei alternuje z /u/, np. zielę - ziółko, kościele - kościół,