0236

0236



IV. 12.


W LUDZISK A W ODONIC (ż. JADWIGA).


221


Według Stronez.yńskiego 7) znajdujący się w kościele Franciszkańskim w Krakowie kamień grobowy, z napisem: Anno Dni MCCLXX obijt illusirissimus pnceps et dns Yladislaus dictg pig duz Cracov. etc., zwykle do Bolesława Wstydliwego lub Pobożnego odnoszony, ma być właściwie kamieniem grobowym Odonica. Dowody na poparcie tego mniemania, przez Stronczyńskiego przytoczone, nie są jednak dostatecznie przekonywujące; zresztą i sam Stronczyński przyznaje, że data śmierci jest tu błędnie położoną.

Wiarogodnej daty dziennej zgonu Odonica nie przechowało nam żadne źródło. Ze zapiska Necr. Boh.-Sil. -’) pod dniem 3 listopada: Wlodizlaus dux Polonie senex nie odnosi się do Odonica, jak to najczęściej przyjmują2), ale do Laskonogiego, wykazaliśmy poprzednio (IV. 8.). Nekr. Lubiń.1) podaje pod datą 6 grudnia: Wladislai duciu Poloniae, filii ducis Odo>tis, wszelako zapiska ta znajduje się w późniejszej części nekrologu, która jako źródło historyczne nie ma żadnej wartości5); nie można tedy do tej wiadomości przywiązywać wagi. Ostatni dokument Odonica, którego autentyczności nie ma powodu podejrzywać, znany nam tylko w streszczeniu, nosi datę 1238 r.,;); trzy jego dokumenty, wystawione rzekomo 25 kwietnia 1239 r.7), są podrobionej- Nie ma tedy jakiejkolwiek podstawy do określenia daty dziennej jego śmierci, chociażby tylko w przybliżeniu.

Że przekazana przez Długosza2) wiadomość, jakoby Odonic zmarł na Pomorzu u swego teścia (sic) Świętopełka, jest tylko kombinacyą tego kronikarza, wykazał już Roepell10). Chroń. Albr. cont. n) przechowała wiadomość, że Odonic został zamordowany za sprawą nałożnicy Niemki.

Jadwiga.

Jako iinię żony Odonica podaje Rocz. Wielk.Js): Adwiga, Kron. Wielk.1S): Iledwigis, dokumenty2): Adwigis, Hedewigis, Hadewigis. Długosz, który w jednem miejscu swej kroniki13) ma to samo imię, nazywa ją jednak na innych miejscach10) Helingą, którą to formę do niedawna przyjmowano w nauce jako autentyczną17), lub nawet zmieniano ją na Helena18).

Jedyna wyraźna wzmianka kronikarska o pochodzeniu Jadwigi znajduje się w Kron. Wielk.19), gdzie podano, że była to siostra Świętopełka, a zatem córka Mszczuja I pomorskiego. Wiadomość tę powtórzył kilkakrotnie Długosz 20), w jednem wszelako miejscu 21), określając stosunek Świętopełka do Odonica, nazwał pierwszego teściem (socer), co dało powód do błędnego mniemania22), jakoby Jadwiga była nie siostrą, ale córką Świętopełka. Wreszcie i sam przekaz Kron. Wielk., jakoby ojcem jej był Mszczuj I, został w ostatnich czasach zakwestyonowany przez Warmskiego 2:J). Zdaniem jego wiadomość ta nie zasługuje na wiarę, przede-wszystkiem dlatego, że żadne źródło wcześniejsze o tym związku z domem książąt pomorskich nie wspomina, powtóre dlatego, że sam autor Kron. Wielk., podając rzeczoną wiadomość, przyznaje, iż dowiedział się o niej tylko ze słychu (ut guidam aiimt); wreszcie następująca okoliczność ma ją stanowczo podawać w wątpliwość : W Bocz. Wielk.21), wśród opowieści wypadków z r. 1256, jest wzmianka o frater Poppo, cruci/er de domo Theutnnica, gui... duci Premisloni (Przemysł I, syn Odonica) attingebat in guarto gradu consanguini-tatis, de matre domini Przemislonis (a więc przez Jadwigę, żonę Odonica). Na jakiej podstawie zasadzał się

1

Mniemany grobowiec Bolesława Wstydliwego, Bibl. Warsz. 1849. II. 502 i n. — 2) Zeitschr. f. Gesch. Sehles. V. 114, — 3) Wattcnbach, ibid. V. 114; Bielowski, Mon Pol. II. 803; Griinh agen, Sehles. Reg. I. 235. — 4) Mon. Pol. V. 649. — 5) Por. str. 80 uw. 1. — 6) Kod. dypl. Wielk. I. nr. 216. — ") Ibid. I. nr. 218. 219. 220.    8; Piekosiński,

2

Przegl. kryl. 1877, 441; Illanowski, Dokum. Kujaw, i Mazow. 357. — 9) Hist. Pol. II. 256. — 10) Gesch. Pol. 459 u w. 33. Za nim Grunhagen, Sehles. Reg. I. 235. — U) Mon. Germ. SS. XXIII. 921. — 12) Mon. Pol. III. 16. — 13) Ibid. II. 568. — 14) Kod. dypl. Wielk. I. nr. 141. 262; Dokum. Kujaw, i Mazown 353 nr. 5 i in. — 15) Ilist. Pol. II. 349; w kod. Rozr. jednakowoż: llelinga. — 16) Ibid. 11. 215. 296. — 1") Roepell, Gesch. Pol. 424 uw. 10; Smolka. Henryk Brodaty 36; Semkowicz, Zbrodnia Gąsawska (Aten. 1886. III. 335). Roepell znał już wprawdzie dokument z formą Iledwigis z Voigta, Cod. dipl. Pruss. 1. 51, wszelako wyczytawszy w oddruku tegoż samego dokumentu u Damalewicza, Vit. archiep. Gnesn. 142 formę llelinga, oświadczył się za tą ostatnią. Damalewicz zmienił jednak niewątpliwie dobrą formę na błędną za przewodem Długosza. Jeszcze Małecki, Stud. Herald. I. 255 uw. 1 nazywa żonę Odonica Jadwigą lub Helingą. — 18) Hubner, Geneal. Tabeli, nr. 94 i 197, a za nim Naruszewicz, Hist. nar. poi. III. 129 uw. 5. Właściwe imię, Jadwiga, przyjęli Warmski, Die grossp. Chroń. 103; Perlbach, Preuss.-Poln. Stud. I. 11. — 19) Mon. Pol. II. 555. — 20) Hist. Pol. II. 215. 349. — 21) Ibid. II. 256. — 22) Smolka, Henryk Brodaty 36. — 23) Die grossp. Chroń. 103 i n. — 24) Mon. Pol. III. 28.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
0007201 — 140 — a następnego dnia, po przewróceniu sera, drugą stronę i boki, licząc po 15 gr. soli
0007201 -*—. Ilajpewniejsze ślady Żaków w Polsce widzimy w XIII wieku. „U nas bywali żebrzące Żaki
0007201 niektóre niewolnice osobne w podwórzach haremowych pomieszkanie, a czasem i małżonka, które
0007201 140 logramów, możemy sobie również wyrobić do pewnego stopnia pojęcie o jego objętości, jeż
0007201 126 czek Express, wynajęty na kilkotygodniową wycie* czkę na Szpicberg przez trzech niemiec
0007201 69 ropatw, lecz przeciwnie, stopniowe zniżanie się i zgon nagły. Nie zawadzi w takich razac
0007201 — 138 — bra;, pokrajane drobno razem z korzeniami, znane jest u nas pod nazwą piersiowśj he
0007201 138 MOWY I ROZMOWY Mickiewicz musiał wiedzieć chyba o tego rodzaju objawach, inaczej bowiem
0007201 132 bożych „Jehowa"; każde imię wynosi dwadzieścia sześć, a jeżeli się do wartości lic
0007201 140 wdziwego przyjaciela, kiedy mu takie wiersze pod surowym rządem rosyjskim posyłałem.&qu
0007201 144 wością zaczął go wypytywnć o to, czego Yandame dowiedział się w podróży. Odpowiedzi był
0007201 48 sze na świecie zakładano, której za następowaniem coraz inszego pana z czasem więcćj prz
0007201 136 dicti servitori Nostri dilecti Iiaeredis de Radzanowo, quae Nobis constanter exlubili t
0007201 7UKadłubek Wincenty. Jeden z najstarożytniejszych dziejopisów naszych, rodzii się w Karmow
0007201 (100 ) Cy- CYPRUS. piękność czyli Chyprus. Ta wyspa sławna i prawie największa na śród
0007201 Pe. .( 106 )Pe. ma ku swoim dzieciom, i o słowo hebrajskie /fan/, llómaczy się rozmaicie kt
00072 2fec4dc735aa7ef2bbca83c0f0b663a Adaptive Hierarchical Bayesian Kalman Filtering 71 Figurę 9.

więcej podobnych podstron