94296701

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 251

mne stają się jeszcze większe i występują w większej liczbie, skutkiem czego na cewkach powstają w pewnych miejscach wypukle-nia, tworząc jakby guzy na powierzchni rurki gruczołowej, naciągając zaś w ten sposób torebkę, sprawiają, że cała cewka staje się grubszą, krótszą i nieprawidłową. Komórki główne z gruczołów niebarwionych są drobne, jasne o niewyraźnych granicach z jądrem w środku. Zajmują przeważnie środkowe części gruczołu, podczas gdy komórki ciemne, okładzinowe układają się przeważnie przy samych torebkach. Liczba komórek głównych zwiększa się w stanie nieczynnym gruczołu, z czego możnaby wnosió, że komórki ciemne powstają z komórek głównych, jakkolwiek wedle wszelkiego prawdopodobieństwa komórki obu kategoryj biorą udział w wytwarzaniu soku żołądkowego.

Komórki w gruczołach okolicy odźwiernikowej są zbliżone swojem wejrzeniem do komórek głównych, jednakże zachowują prawie powszechnie kształt cylindryczny. Układając się na powierzchni torebki szczelnie obok siebie, pozostawiają przestrzeń wolną w środku, która od dna gruczołu prowadzi do ujścia, ma kształt kanalika i służy jako przewód dla wydzieliny tych komórek. Wyjątkowo w błonie śluzowej żołądka znajdujemy także twory, które wypada zaliczyć do gruzełków, albo węzłów limfatycznych, podobne do tych, które następnie będziemy widzieli w jelitach. Twory te od strony światła żołądka pokryte są również nabłonkiem cylindrycznym.

Wśród komórek cylindrycznych, pokrywających błonę śluzową żołądka, znajdujemy także w większej lub mniejszej liczbie komórki kubkowe. U zwierząt głodzonych, lub pod wpływem pewnych czynników, jak n. p. wysokiej temperatury, działającej na błonę śluzową, prawie wszystkie komórki cylindryczne zamieniają się na komórki kubkowe. Są to więc także komórki gruczołowe, których zadaniem jest wytwarzanie śluzu.

b) Sposoby otrzymywania soku żołądkowego.

Sok żołądkowy otrzymujemy obecnie prawie wyłącznie z przetok, które albo wykonywamy umyślnie zapomooą odpowiednich ope-racyi u zwierząt, albo korzystamy z operacji chirurgów po t. zw. gastrostomiach lub przypadkowych uszkodzeniach brzucha, wskutek których powstają przetoki u człowieka.