94296101

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 345

czas, gdy żwacz jest dostatecznie napełniony i gdy zawartość jest wystarczająco płynną. Jeżeli z powodu jakichś zaburzeń w żwaczu, lub czepcu treść staje się zbitą i za mało zawiera płynu, przeżuwanie ustaje i zwierzę ginie.

Dzięki stosunkowo szybkiemu ruchowi, którym kęs wskutek wzmożonego ciśnienia w treści żwacza i sieci, zostaje wprowadzony do rury przełykowej, zostaje on jednocześnie w znacznym stopniu pozbawiony wody, jakby wyprasowany tak, że podczas przeżuwania może znowu pochłonąć znaczne ilości śliny.

Po przeżuciu kęs ośliniony i połknięty przechodzi przez rurę przełykową, pomijając już żwacz i czepiec, wprost do otworu, łączącego czepiec z następującą częścią żołądka do t. zw. ksiąg (psal-termim lub omasus), których zadaniem jest dalsze rozdrobnienie i wyprasowanie płynów z pokarmu.

Księgi przedstawiają worek, o jednej długiej osi, dwóch krzywiznach i dwóch powierzchniach bocznych, podobnie jak czepiec. Krzywizna jednak większa jest tu zwrócona ku tyłowi i ku stronie grzbietowej, mniejsza zaś bardzo krótka ku dołowi i naprzód. Po lewej stronie, na krzywiznie małej, znajduje się otwór, łączący księgi z czepcem, jest to wpust (cardia\ po prawej zaś drugi większy, łączący je z trawieńcem (abomasus)', oba te otwory łączy worek, idący przez małą krzywiznę i stanowiący jakby przedłużenie rury przełykowej. Przez mały otwór, łączący księgi z czepcem, a częścią przez rurę przełykową, wprost z przełyku dostaje się pokarm do ksiąg.

Ściany ksiąg składają się z dwóch warstw mięśni gładkich, a mianowicie z warstwy włókien podłużnych i okrężnych, przebiegających wachlarzowato i przedłużających się aż dc przegródek, utworzonych przez błonę śluzową wewnątrz ksiąg. Ta błona śluzowa składa się z kilkuset listków rozmaitej wielkości, ułożonych wachlarzowato i skierowanych ku otworowi, łączącemu księgi z trawieńcem. Płyny i wogóle pokarmy rzadkie, mogą przepływać przez przestrzeń ksiąg wolną od listków, po pod listkami, t. j. przez bruzdę w dnie ksiąg i stąd wprost do trawieńca. Większa część jednak miazgi pokarmowej dostaje się do przestworów, utworzonych przez przegródki błony śluzowej. Przegródki te, posiadające również podłużnie i poprzecznie ułożone mięśnie gładkie, są sztywne i prawie dochodzą do otworu, łączącego księgi z czepcem, pokarm więc wchodzi między nie i pod wpływem skurczów warstwy mięsnej ściśnięty