page0068

42 Osłonice: Żachwy.

TYP DRUGI.

OSŁONICE (TUNICATA).

Ryc. 21. Budowa osłonicy (Clavelina lepadifor-mis): c-ujście, a-wpust, b—worek skrzelowy, 1— skrzela, m — otwór, prowadzący z worka skrzelo-wego do przełyku, o-jajnik, d-kiszka, c/-stek, n—zwój nerwowy, l—larwa z ogonem.

Ciało beczułkowate, miękkie, nieroz-członkowane, dwubocznie symetryczne, bez szkieletu i odnóży; okryte osłoną galaretowatą lub chrząstkowatą, z 2 otworami (wpust i ujście) dla przepływu wody. Gardziel, zamieniona na worek skrze-lowy, służy jako organ oddychania. Ośrodki nerwowe leżą na stronie grzbietowej i ma ją kształt zwo-j u (węzła), z którego rozchodzą się włókna nerwowe. Z narządów zmysłów niektóre osłonice mają oczy w kształcie plamek barwnikowych, pęcherzyki słuchowe,atak-że narządy w ę^ chowe i dotykowe/ Serce znajduje się na stronie brzusznej i ma postać kurczliwej rurki; układ krwionośny nie jest zamknięty, między naczyniami bowiem znajdują się zawsze przerwy.

Młode różnią się od dorosłych (mają strunę grzbietową, rurkę nerwową) i odbywają przeobrażenia. Oprócz rozmnażania z jaj istnieje także bezpłciowe zapomocą pączkowania, przy którem młode wyrastają na ma-cierzystem zwierzęciu jak pączki na drzewie; powstaje z tego postać kolo-njalna, złożona z wielu osobników. Wszystkie osłonice są zwierzętami morskie-mi; pływają swobodnie albo też są osiadłe (przytwierdzone). Karmią się drobne-mi żyjątkami oraz roślinami, które donosi im woda; praktycznego znaczenia dla ludzi nie mają wcale. Należy tu okrągło 300 gatunków, rozmieszczonych w 2 gromadach: l)'Żachw (Tethyodea) i 2) Sprzą-gli (Thaliacea).

I. GROMADA.

Żachwy cz. Ascydje (Tethyodea).

Osłonice samotne lub kolonjalne, prze- I skrzele stanowi cała ściana gardzieli, ważnie osiadłe, o ciele workowatem; | pokratowana mnóstwem otworków; ujście