page0116

Owady: Motyle (Prządkówki). 83

Tab. 24 fig. 7. Przeziernik osowieć (Trochilium apiforme), wielk. śred. (siąg 35—45 mm), o przejrzystych skrzy dłach; z postaci i barwy przypomina szerszenia. Lata w samo południe; rankami siedzi przytulony do pnia topoli; spija soki z kwiatów. Gąsienica (76) w pniach topolowych; żyje tam 2 lata i, drążąc chodniki, niszczy bardzo drzewa, zwłaszcza młode. Poczwarki smukłe, z kolcem, w oprzędzie z trocin też w pniach topolowych.

Tab. 25 fig. 1. Kraśnik koniczynek

(Zygaena trifolii), zwany także dla czerwonych barw krakowiaczkiem, nieduży (siąg 30—35 mm), z rożkami ma-czugowatemi; skrzydła nieprzejrzyste, w spoczynku ułożone daszkowato. Pospolity w lecie na mokrych łąkach; lata w dzień, w słońcu, powoli i ciężko. Gąsienice (1&) na koniczynie; nieszkodliwe; zimują. Poczwarki czarne w szklistym, skórkowatym oprzędzie, przytwierdzone do łodyg ziół.

3 Podrząd. Prządkówki (Bombyces).

Ciało grube, mocno kosmate, z odwłokiem walcowatym, na końcu zaokrąglonym; z przyoczkami lub bez nich; rożki niezbyt długie, kształtu rozmaitego (gładkie, grzebykowate, piłkowane i t. d.); trąbka zwykle mała (dorosłe prawie nie jedzą); skrzydła szerokie, w spoczynku ułożone daszkowato; tylne często bez podpórki. Samice często odmienne od samców (grubsze, bez skrzydeł i t. p.). Latają przeważnie w nocy, wogóle ociężałe i powolne. Jaja kupkami na drzewach. Gąsienice 16-nogie, rzadziej 14-nogie, kosmate, najczęściej towarzysko na drzewach w gniazdach z oprzędów; dużo bardzo szkodliwych dla lasów i ogrodów. Poczwarki w oprzędzie. W Europie 374 gatunki, z tego w Eur. śród. 204.

Tab. 25 fig. 2. Niedźwiedziówka nożówka cz. kaja albo gosposia (Arc tia caia), dość duża (siąg 65—85 mm), z krótką miękką trąbką; skrzydła w jaskrawy deseń, zmieniający się zresztą, zależnie od pokarmu gąsienic. Pospolita wszędzie latem; nocna; dzień spędza na pniach lub kamieniach. Gąsienice na różnych ziołach w jesieni i (po przezimowaniu) na wiosnę. Poczwarki grube, tępe, w oprzędzie z włosków.^

Tab. 25 fig. 3. Jedwabnik morwowy (Bombyx mori), nieduży (siąg do 40 mm), ze szczątkową trąbką. Gąsienica duża (do 60 mm), naga z rogiem (różnica od innych prządek); żyje wyłącznie na morwie białej. Poczwarka gruba, tępa, w oprzędzie, złożonym z jednej nitki, długiej na przeszło 1000 m. Pochodzi z Azji płd., od 2000 lat przed Chr. hodowano go w Chinach, skąd w VI w. po Chr. dostał się do Europy.

Dziś główne hodowle jedwabników morwowych znajdują się w Chinach, Indjach Wsch., Persji, Turcji, w Eur. płd., a częściowo i śród. Jedwabiu dostarczają także inne gatunki jedwabników (z rodzaju B^mbyx, Attacus) z Ja-ponji, Amer. Płc. i t. d., jest on jednak gorszej jakości.

Tab. 25 fig. 4. Barczatka sosnówka (Lasiocampa s. Dendrolimus pini), dość duża (siąg 55—85 mm); o ubarwieniu zmiennem, przeważnie czerwo-nawo-brunatnem. Bardzo pospolita latem w borach; lata w nocy szybko i z furkotem. Jajka składa kupkami po 30—50 na sosnach. Gąsienice duże (do 80 mm), popielato-szare lub brunatno-czerwonawe, z pędzelkami długich włosków, objadają igły sosen i zrządzają ogromne szkody; zimują u stóp drzew pod mchem. Poczwarki tępe i grube, czarno brunatne, w śliwkowatym oprzędzie, przytwierdzonym do gałęzi; w czerwcu.

Tab. 25 fig. 5. Prządka Artemida

(Actias artemis), duża i okazała ćma z Azji wsch.

Tab. 25 fig. 6. Prządka pierście-niówka (Gastropacha s. Malacosoma neu-stria), nieduża (siąg 30—40 mm). Bardzo pospolita w ogrodach w lipcu i sierpniu; składa jajka w kształcie pierście-