page0016

8 Summa teologiczna

umysłowego, skoro substancje rozumne są niematerjalne, jak wykazano powyżej ( ar. 2). Wydaje się zatem, że mnożenie substancyj rozumnych może się cdbywać tyli o według wymagań pierwszych ciał, mianowicie niebieskich, by niejako na nich się kończył bieg powyższych promieni. I tak podobny wniosek jak poprzednio.

Lecz przeciwnem jest, co powiedziano u Dan. VII, 10: tysiąc tysięcy służyło mu, a po dziesięć tysięcy kroć sto tysięcy stało przy ti^:nv

Odpowiadam, że różni różnemi drogami dochodzili do ilości substancyj oddzielonych. Plato bowiem przyjmował (Fedon, Parmenid.), że substancje oddzielne są gatunkami rzeczy zmysłowych; jak naprzykład gdybyśmy przyjęli, że sama natura ludzka jest oddzielona. I według tego należało powiedzieć, że substancje oddzielone istnieją według liczby gatunków rzeczy zmysłowych.— Lecz Arystoteles odrzuca to zdanie (Metaph. Iib. I), dlatego, że materja należy do pojęcia gatunku tych rzeczy zmysłowych. Stąd substancje oddzielone nie mogą być gatunkami wzorowemi tych rzeczy zmysłowych, lecz mają jakieś natury wyższe od natur rzeczy zmysłowych.

Arystoteles przyjmował jednak, że te doskonalsze natury stoją w pewnym stosunku do owych rzeczy zmysłowych, mianowicie w stosunku poruszającego i celu. I dlatego według liczby pierwszych ruchów, starał się wynaleźć liczbę substancyj oddzielnych.

Lecz ponieważ się wydaje, że się to sprzeciwia nauce Pisma świętego, Rabin Mojżesz, żyd, chcąc pogodzić obydwie nauki, przyjął (Doctor Perplexorum II, cap. IV, VI), że aniołów o ile się nazywa substancjami niematerjalnemi, mnoży się według liczby ruchów lub ciał niebieskich, według Arystotelesa. Lecz przyjął, że aniołów w Piśmie św. nazywa się też ludźmi, zwiastującymi rzeczy boże, a także siły rzeczy w przyrodzie, które okazują wszechmoc Boga. — Lecz to jest obcem zwyczajowi Pisma św., by nazywać aniołami siły rzeczy nierozumnych.

Stąd należy powiedzieć, że także aniołowie, o ile są substancjami niematerjalnemi, istnieją w jakiejś bardzo wielkiej ilości, przewyższającej wszelką materjalną wielość. 1 to właśnie mówi Dionizy XIV cap. Caelest. Hier.: Wiele jest błogosławionych wojsk niebiańskich umysłów, przewyższających słabą i ograniczoną miarę naszych rzeczy materjalnych.

http://rcin.org.pl