page0152

142 LITERATURA I WIEDZA LUDÓW EUFRATEJSKICH

a) Najstarsze z nich to napisy wotywne o budowlach świątyń ku czci bogów, którym tu i ówdzie dodano krótkie wzmianki treści politycznej. Napisy ograniczają się przeważnie do nazwisk, genealogij i tytułów królewskich. Tak np. słynny napis najstarszego króla z Lagaś (Urniny), głosi: „Urnina, król z Lagaś, syn Gunidy, syna Gursary. Zbudował on świątynię Ningirsu, zbudował świątynię Niny, zbudował świątynię Gatusudugi, zbudował dom zaślubin, zbudował świątynię Ninmar^kl; z różnorodnych rodzajów drzewa, które sprowadził z gór Ma'al, wybudował on Ibgal w Eanna, zbudował Ki-nir, zbudował E-pa".

W słynnej steli sępów czytamy:

„Jamjest Eannatum, bicz boga słonecznego, król blaskiem opromieniony. Mieszkańcom z Giśuh złożyłem przysięgę i zawarłem z nimi układy. Mieszkańcy z Giśuh złożyli Eannatumowi przysięgę, na imię boga słońca przysięgli". (Potem następuje wzmianka o budowie kanału dla dobra kraju, i nowe układy z mieszkańcami Giśuh; wreszcie opis uroczystych ceremonij ofiarnych).

Najliczniejsze napisy zachowały się z czasów G u d e i, króla z Lagaś (około 2600 przed Chr.). Odnoszą się one do wypraw zamorskich tegoż króla po materjały budowlane. Najdłuższy napis (1300 wierszy) opisuje całą historję budowy świątyni Eninnu w Girsin, poświęconej bożkowi Ningirsu. Zapał, z jakim Gudea podjął się tego dzieła, szkicuje dobrze następujący ustęp z pierwszej części opisu:

„Jak młodzieniec, który nowy dom sobie buduje, nie pozwolił sobie (Gudea) na żadną inną przyjemność; jak krowa, która swe ocży kieruje na swe cielę, tak skierował on całą swoją miłość ku świątyni; jak mąż, który mało pokarmu do ust wkłada, tak on (Gudea) nieustannie koło niej chodził".

Rzecz charakterystyczna, że napisy wotywne prawie wszystkich królów babilońskich od Hammurapiego aż po Nabuna’ida zachowują w ogólności ten sam charakter „pokojowy" i religijny, jaki spotykamy u ich poprzedników. Chociaż niejednokrotnie prowadzili oni wojny, to jednak opis dzieł pokoju zajmuje w tych napisach rolę przeważną, by nie powiedzieć wyłączną. Tem się oni różnią znamiennie od królów asyryjskich, którzy przedewszyst-kiem sławili swe czyny wojenne. Zwykle po przedstawieniu siebie, swoich tytułów i cnót zaczynają władcy Babilonu opis swych czynów pokojowych. Za próbkę niech posłuży następujący napis (z Luwru I):

„Jam jest Hammurapi, król potężny, król Babilonu, król, który do posłuszeństwa przywiódł cztery części świata, który zapewnił przewagę Mardu-kowi, pasterz, który jego (Marduka) sercu jest miły. — Gdy Anu i Bel oddali mi w zarząd kraj Sumer i Akkad, a jego losy złożyli w me ręce, wówczas wykopałem kanał Hammurapiego... W krainie Sumer i Akkad zebrałem rozprószoną ludność, zapewniłem jej pokarm i napój, w zbytku i obfitości pasałem ją; po wygodnych osadach zleciłem jej mieszkać. Potem, ja, Hammu-

http://rcin.org.pl