tpn 1 22482201

EUGENIUSZ ROMER: KLIMAT ZIEM POLSKICH 209

położonej Jabłonicy Porównanie Żabiego z Jabłonicą okazuje, jak bardzo korzystnie działa osłonienie dolin szerokich ze wszech stron; wtedy nawet ekspozycya ku E nie działa ujemnie. Gdy wszakże kotlina jest zbyt rozległa, a otoczenie jej jest zupełne, odnosi się to do wszystkich kotlin wnętrza wyżyny Siedmiogrodzkiej, rozwija się w ich obszarze ostra forma klimatu kontynentalnego. Klasycznego przykładu dostarcza stacya Górgóny Szt. Mikloś, położona w kotlinie Gyergyó nad górną Maroszą. Ostrość zimy tej stacyi — skoro uwzględnimy jej szerokość geograficzną — jest w obszarze ziem polskich bezprzykładna; temperatura wiosny, lata i jesieni jest natomiast niezwykle wysoka, amplituda roczna, mimo bardzo wysokiego położenia tej stacyi jest znaczniejsza, niż jakiegokolwiekbądź punktu na nizinie Węgierskiej Położenie Dorny Watry, leżącej w kotlinie, otw^rartej ku E, lecz i od W nie zupełnie zamkniętej, popiera w zimie rozwój mrozów, a dostęp wiatrów zachodnich ułatwia silne nawianie mas śnieżnych, których tajanie opóźnia rozwój wiosny i nie dopuszcza do wykształcenia się wysokich temperatur letnich. W takich więc warunkach powstaje forma kontynentalnego klimatu o chłodnych latach. Petrozseny leży w kotlinie otwartej i odwodnionej przez Żyl ku południowi, nie zamkniętej jednak od reszty kontynentalnej wyżyny Siedmiogrodzkiej. Tern położeniem tłómaczy się wysoka względnie temperatura ciepłych pór roku. a łagodniejsza temperatura zimy wobec łatwego spływm zimnego ciężkiego powietrza w nizinę Wołoską. Jeszcze silniej spływa w dół zimne powietrze z górnych piątr doliny Prahowej, w której leży Sinaia. Prócz kierunku spływu wód jest jednak dolina Sinaia zewsząd otoczona wysokiemi górami, lokalny kontynentalizm letni nie może się tam rozwinąć, stąd typ łagodnego cały rok klimatu.

§ 16. Przeciętny ruch temperatury w dziedzinach klimatycznych.

Na zakończenie tego przeglądu stosunków temperatury na zie miach polskich, podaję średni, z wymienionych w opisie stacyi, ruch roczny temperatury dla każdej dziedziny. (Patrz str. 210).

Indywidualności pojedynczych dziedzin występują z tych cyfr doskonale, nawet wartości średnie dla dziedziny górskiej, mimo tylu różnorodności klimatycznych w tej dziedzinie oddają jej istotne cechy klimatu bardzo trafnie. Szkicowa mapka przedstawia geograficzne rozmieszczenie dziedzin klimatycznych.

§ 17 Zmienność temperatury z dnia na dzień.

Mimo różnych dziedzin i odmian klimatu ziem polskich, można z całą przedmiotowością mówić o klimacie polskim, jako typie kii-

Encyklopedya polska J.    14*