scandjvutmp8701

124    Ćwiczenie mowy

i cały szereg uczuć altruistycznych mogą stanowić jedyną nagrodą za czyny moralne.

Biorąc treść z życia ludzkiego, niewłaściwem byłoby opowiadać o takich występkach, o których dziecko może jeszcze nic nie wie, jak: oszustwo, pijaństwo, kradzież, morderstwo i t. p. Nie chcemy przez to powiedzieć, żeby tylko dobre czyny miały być przedmiotem opowiadań — owszem, wady charakteru i złe postępki mogą znaleźć odpowiednie odzwierciedlenie; pragnęlibyśmy wszakże nie nasuwać dziecku myśli o nieznanych jego wiekowi występkach, myśli, podkopujących przedwcześnie wiarę w ludzi i rozwijających podejrzliwość.

Jeżeli gdzie, to w opowiadaniach moralnych trzeba unikać jednostronności, nie żywić dziecka utworami, rozbu-dzającemi wyłącznie czułostkowość, ale i takiemi, w których przejawia się śmiałość, męstwo, siła woli, pracowitość, współczucie dla cierpień i t. d. (np. „Opowiadania mie-sięczne“ Amicisa). Należy również dawać takie opowiadania, które pobudzają dziecko do śmiechu, do wesołości.

Opowiadania fantastyczne — bajki, baśnie, legendy mają szczególny urok dla dzieci naszych. Nadzwyczajne zjawiska, niezgodne z prawami natury, przyczyny i skutki, często wręcz sobie przeczące, działają na wyobraźnię dziecka i absorbują ją w zupełności. Wreszcie sam sposób pisania bajek — prostota, zabarwiona tajemniczością, powtarzanie często tych samych okresów ułatwia skupienie uwagi i ma dużo uroku dla dzieci.

Idzie jednak o to, ażeby fantazja autora nie stłumiła w dziecku zmysłu krytycznego. Trzeba, ażeby dziecko potrafiło odróżnić treść rzeczywistą od fantazyjnej szaty i dlatego niewłaściwe jest opowiadać bajki dzieciom bardzo małym.