g8 bmp

E. Andrzejewska-Golec, L. Świątek

Ryc. 4. Schemat budowy trofozóitu rzęsistka: a - wici przednie (wolne), b - skupienie kinetosomów,

c - wić wolna (sterowa), d - błona falująca, e - kosta.f- jądro , , komórkowe, g - aksostyl, h - kolec,

\ i - ciało parabazalne, j - włókno parabazalne, k - pelta, l-ka-nosom (wg 30).

. ^ > Budowa. Występuje tylko w postaci trofozoitu (ryc.4, 5). Jest

polimorficzny: posiada zmienny kształt (kulisty, gruszkowaty, elip-: _v:jsoidalny); jego wielkość waha się w szerokich granicach (4-40 pm). Stosunkowo duże wrzecionowate jądro znajduje się blisko przedniego bieguna komórki. Ponad jądrem występuje skupienie pięciu kinetosomów. z których wychodzą cztery wici wolne - przednie i jedna wić tylna - sterowa, biegnąca nad grzbietem błony falującej.

Ryc. 5. Rzęsistekpochwowy, trofozoity:

a - wici przednie (wolne), b - skupienie kinetosomów, d - błona falująca, e - kosta, f- jądro komórkowe, g -aksostyl, h -kolec, i - ciało parabazalne,

j - włókno parabazalne, m - ziarnistości paraksostylne hydrogenoso-mów, n - ziarnistości parakostalne hydrogenosomów (wg 26).

Bardzo charakterystyczna dla wszystkich rzęsistków jest pelta - struktura mikrotubulama pół-księżycowata otaczająca kanał okołowiciowy.

Błona falująca stanowi 30-60%, niekiedy do 100% długości komórki. Jest to cecha bardzo zmienna i nie może służyć do różnicowania gatunków'rzęsistka. U nasady błony falującej znajduje się włókno usztywniające, zwane kostą (costa). Wzdłuż całego ciała przebiega pałeczka osiowa zwana aksostylem. Wystaje on na biegunie tylnym w postaci kolca. Z aksostylem może krzyżować się aparat parabazalny typu Janickiego (nazwa na cześć Konstantego Janickiego - wybitnego polskiego parazytologa^żyjącego w latach 1876 -1932, który po raz pierwszy opisał ten typ aparatu), zbudowany z aparatu Golgiego i włókien. Charakterystyczne dla rzęsistka pochwowego sąujawnia-ne niektórymi metodami.barwienia ziarnistości jjiaraEośttalne i paraksostylne. •

Rzęsistek pochwowy rozmnaża się przez podział podłużny. W materiale klinicznym i w hodowli spotyka się często osobniki wielojądrowe, których wielkość przekracza kilkakrotnie normalne rozmiary trofozoitu. Powstają one na skutek wadliwego podziału komórkowego.

T. yflgina/i^-eddycharJaeztlenawo rozkładając glikogen. Odżywia się bakteriami, grzybami oraz rozpadającymi się komórkami nabłonkowymi.

Zarażenie. Postacią inwazyjną jest trofozoit. Zarażenie następuje drogą układu moczowo-płciowego, przede wszystkim bezpośrednio, w czasie stosunku płciowego (dlatego rzęsistkowica jest traktowana w niektórych krajach jako choroba weneryczna), jak również w czasie porodu. Zarażeniu pośredniemu, tj. poprzez narzędzia ginekologiczne, przedmioty kąpielowe, pościel itp. przypisuje się na ogół małą rolę.