klsti255

284

[. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWĄ SŁOWIAN

248. Ciosły proste. — 1. Cieślica ze wsi Brzezinki, pow. Kielce, Małopolska. — 2. Tesla ze wsi Kostandovo. Zachodnie Rodopy. Bułgarja (otwór w ostrzu służy do wyciągania gwoździ). Rys. autor.

stawie powyższego, iż zostanie topór. Ale nie ulega najlżejszej wątpliwości, że wyraz.topór nie jest rodzimy, i Słowianie zapożyczyli go, najprawdopodobniej wraz z rzeczą, od ludów irańskich. Zdejmijmy zatem dla przykładu! te dawniejsze słowne oraz rzeczowe nawarstwienie. — Czyżby -po tej, w swoim rodzaju „etnologicznej operacji" nie pozostało w obrębie ludowej kultury słowiańskiej żadnego narzędzia do ciosania drzewa?— Owszem, pozostałoby. Istnieje orio nawet do dziś dnia na wszystkichziemiach słowiańskich, nosząc przytein nazwę nieposzlakowanie rodzimą, prastarą, posiadającą najściślejsze odpowiedniki w innych językach indo-ciosł.a. Na fig. 248, 2 widzimy

europejskich. Narzędziem tern jest

ciosłę ze wsi Kostandovo w zachocfnich Kddopach na południowo-zachodnich krańcach Bułgarji (bułg. tesla). Podobne do niej narzędzie znają pod tą samą nazwą (bułg. tesli) w okolicy, położonej na północ od Sofji, i w innych stronach Bułgarji, a dalej - na Wielkorusi i w pozostałych krajach wscho-dnio-słowiańskich (fig. 249), w Polsce (fig. 248, 1) oraz w Czechach, wreszcie — w Serbochorwacji.

W wielu okolicach nosi ono też nazwę cieślicy¹ i, jeśli jest przeznaczone do wyrobu przedmiotów wydrążonych, np. niecek, koryt etc. bywa wklęsłe (fig. 250 i 252).

249. Ciosła(óffsl a) z północnego Polesia. Mat.

. 1914, str. 20, 1 sposób osadzania

Szczególnie zajmującą jest mała cieślica z Huculszczyzny, przedstawiona na rys. 250 oraz p° ^efcn- ^Rossii> ^t-

^r    ^    >. 101J ofr. on r,rc 7

większa z Polesia (fig. 249); widzimy tu bowiem prastary żeleźca na rękojeści.

295. Powyższy ustęp daje nam dobry przy-250.Ciosławklęsła. Hu- kład, w jaki sposób pracuje etnografja przy re-eulszozyzna. Museum konstruowaniu dziejów ludowej kultury, f.\olkskunde w Wied-    Zgłębiając dzieje siekiery słowiańskiej, do

mu. Rjs. .uitoi. szliśmy po odrzuceniu dwu prawdopodobnie nowszych nawarstwień, do takiego narzędzia, które typologicznie łączy , w sobie właściwości siekiery i motyki. Czyż jednak lud byłby w sta-¹ Ta nazwa lub podobna bywa u nas dość często stosowana i do zwykłego topora.