klsti202

228    k. Moszyński: kultura ludowa słowian

w jamach dobrze jest znane w Azji, Europie i Afryce. Na Ałtaju tubylcy trzymają zboże albo w skórzanych workach, albo też kopią okrągłe doły o ścianach prostopadłych, wysłanych dla zabezpieczenia od wilgoci korą brzozy lub modrzewia, względnie sianem, uwitem w grube powrozy. Na wierzch takiej jamy, wypełnionej ziarnem, kładą korę

brzozową, a na nią sypią ziemię. Podobnie tureccy mieszkańcy stepów kirgiskich umieszczają zboże w workach lub lejkowatych jamach, wykopanych w ziemi.

198. Schematy jam na ziarno (w przekroju).    226. Przechodząc do

199. Jama na ziarno z pow. Hłuchi v i Głuchów), gub. Czer-nihów. Północna Ukraina Z. S. S. R. Mat. do ukr.-ruś. etn. t. I, r. 1899, str. 91, rys. 17. a dolna pokrywa, b przykrycie daszkowe.

Europy na terytorja słowiańskie, widzimy podobne jamy na zboże tu i owdzie na ziemiach biało- i małoruskich, besarabskich oraz północno-serbskich. Kształt tych jam bywa dość różny. Na ziemiach białoruskich i północno-małoruskich są one zwykle odwrotnie lejkowate (fig. 198 B) lub gruszkowate (fig. 199), kopane w glinie albo polepiane gliną, wypalane wewnątrz i wykładane korą brzozową. Niekiedy urządza się je na klepisku w stodole pod dachem.

Na południowej Małorusi wyściełają dno jam. a w.miarę sypania ziarna także i boki, grubą warstwą słomy. Zwierzchu kryje się je deskami, słomą i ziemią. — Tatarzy nogajscy nad morzem Azowskiem mają jamy gruszkowate, głębokie mniej więcej na wzrost człowieka; kopią je corocznie w nowem miejscu.

Bułgarzy besarabscy wyróżniają u siebie dwa typy tych urządzeń t. zw. ruską kuwj ę (ruska kuvija) i giveć. Pierwszy jest odwrotnie lejkowaty (fig. 198 B) i posiada otwór górny na tyle tylko obszerny, aby mógł przezeń przejść człowiek. Ten typ znany jest także sąsiadującym z Bułgarami Gagauzom, którzy go zwą mołdawskim. Natomiast giveć jest jamą lejkowatą (fig. 198 A).

We właściwej Bułgarji p. J. Obrębski, prowadząc poszukiwania etnograficzne w latach 1927 i 28, nie znalazł jam ziemnych ani żadnej o nich tradycji. Północni Serbowie (w Ba-nacie) znają jamy gruszkowate (fig. 200). Ściany tych jam są naprzód pobijane tłukiem, a później wypalane zapomocą słomy. Niegdyś, jak wynika z wskazówek archeologji i historji, różnokształtne jamy podobne używane były i przez niektórych Słowian zachodnich. Z poza