atlas hub47 jpeg

Wf

Znaczenie saprotrof, wywołuje zgniliznę hl.ił.) jednolitą.

Ochrona - nie praktykowana.

Uwagi - podobny do niszczyka jodłowego (Trichaptum abietinum (Dicks.) Ryvarden), który kolonizuje drewno jodły (Abies sp.), sosny (Pinus sp.), rzadziej świerku (Piceo sp.) i modrzewia (Larix sp.). Tworzy bardzo małe owocniki z hymenoforem rurkowatym w kolorze jasnożółtym do żółtobrązowego, rzadko z fioletowym odcieniem. Drewno drzew liściastych może być kolonizowane przez niszczyka pergaminowego (Trichaptum biforme (Fr.) Ryvarden).

Fot. 164. Hymenofor rurkowato-siateczkowato-bla-szkowaty, fioletowo zabarwiony (P. Łakomy)

Fot. 165. Owocniki najczęściej występują w skupieniach (P. Łakomy)

Fot. 162. Brzeg owocników niszczyka ząbkowatego może być fioletowy... (P. Łakomy)

Fot. 163. ...z wiekiem staje się żółtobrązowy (P. Łakomy)

Fot. 166. Liczne owocniki ułożone dachówkowato (P Łakomy)

Ozorek - Fistulina Buli.

Systematyka - gromada: Basidiomycota, klasa: Agaricomycetes, podklasa: Agaricomycetldat, rząd: Agaricales, rodzina: Fistulinaceoe.

Cechy rodzaju - grzyby nadrzewne tworzące duże, konsolowate owocniki z hymenoforem nitkowatym. Rurki niezrośnięte ze sobą, każda rurka wyrasta oddzielnie. Miąższ młodych owocników mięsisty, soczysty, z krwistym sokiem, na przekroju przypominający płat wątro by. Na świecie 7 gatunków. W Polsce 1 gatunek.

Ozorek dębowy -    dzieliny, z wiekiem ciemniejąca, pomarań-

Fistulina hepatica (Schaeff.) With. czowokrwistoczerwona lub purpurowobru-

natna. Brzeg okrągły, nabrzmiały, u młodych

owocników czasem biały, z wiekiem bardziej ostry, ciemniejszy, podwinięty lub wywinięty do góry i pofalowany. Miąższ mięsisty i soczysty, po przecięciu wydzielający krwisty sok, z czasem włóknisty i sztywny, początkowo białożółty, z wiekiem cielisto-czerwony, z jaśniejszym marmurkowatym deseniem, 30-50 mm grubości. Hymeno-for rurkowaty, białawy, żółty, różowy do czerwonego i brązowego. Rurki 10-15 mm długości, w jednej warstwie. U młodych owocników rurki mogą zacząć rozwijać się również na powierzchni owocnika. Ich rozwój jednak szybko zatrzymuje się. Boki rurek niezrośnięte ze sobą, lecz przylegające. Pory okrągłe, początkowo białawe, ciemniejące przy dotyku, z wiekiem żółtawe, brązo-wordzawe, drobne, 2-3 na mm, 0,2-0,3 mm średnicy. Za młodu zapach przyjemny, owocowy. Smak kwaskowaty. Jadalne.

Zarodniki podstawkowe - wysyp początkowo bladoochrowy, z wiekiem ciemniejący. Zarodniki kuliste do owalnych, zaostrzone u podstawy, gładki^ bezbarwne, z pojedynczą dużą kroplą, 5-6 x 3,5-4,5 pm.

Znaczenie - sapr₀trof i pasożyt ranowy, wywołuje powolną j niezbyt intensywną zgniliznę brunatną. Drewno nie traci wiole ze swoich właściwości technicznych.

Synonimy polskie - cewiak wątrobowy, grzyb wątrobowy, ozorek pospolity, ozorek wątrobowy.

Synonimy łacińskie (10) - Agarico-carnis lingua-bovis Paulet, Boletus buglossum Retz., Boletus bulliardii J.F. Gmel., Boletus hepaticus Schaeff., Conństulina hepatica (Sacc.) Stal-pers, Fistulina endoxantha Speg., Fistulina buglossum (Retz.) Pers., Fistulina hepatica var. endoxantha (Speg.) J.E. Wright, Fistulina sar-coides St.-Amans, Hypodrys hepaticus (Schaeff.) Pers.

Środowisko i występowanie - w lasach liściastych i mieszanych, rzadziej w miastach, na starych i żywych pniach, rzadziej na pniakach dębów (Quercus sp.). Sporadycznie atakuje inne gatunki drzew liściastych. Spotykany w ciągu całego roku. Rzadki.

Owocniki - jednoroczne, pojedyncze lub w nielicznych grupach, guzowate, podu-szeczkowate, półkoliste, nerkowate, języko-wate, łopatowate, przyrośnięte bokiem lub z krótkim bocznym trzonem, 100-250 mm szerokości i 20-60 mm grubości. Powierzchnia nierówna, jednolicie brodawkowana, nieznacznie, promieniście pręgowana, bladoróżowa, za młodu wilgotna, do lepkiej, wydzielająca czasem krople krwistej wy-

»