24.10.2012

Wykład 4

1. Zasady i sposoby kształtowania podaży pieniądza w gospodarce:

• Definicja podaży pieniądza

• Agregaty monetarne w polityce banku centralnego

• Podaż pieniądza w teorii mnożnika

• Strukturalne podejście do podaży pieniądza

Mnożnik kreacji pieniądza:

• Banki komercyjne nie tylko gromadzą oszczędności i zamieniają je na kredyty, - dlatego podaż pieniądza w bankach komercyjnych jest czasami hamowana a czasami pobudza

• Pełnią one jeszcze jedną bardzo ważną funkcje, udzielając kredytów na sumy, wielokrotne przekraczające wartość trzymanych rezerw, banki komercyjne tworzą (kreują) dodatkowy pieniądz

• Intensywność tego efektu wyraża mnożnik kreacji pieniądza - określa intensywność oddziaływania

• Teoria mnożnika:

• Zakłada, że o ilości pieniądza w obiegu decyduje bank centralny i banki komercyjne

• Wywodzi się z ekonomii klasycznej a jej największym reprezentantem jest I. Fisher - twórca ilościowej teorii pieniądza, który zakłada, że:

• M*V = P*Y, gdzie:

• V - szybkość jego obiegu

• P - średni poziom cen

• Y - wielkość realnego dochodu narodowego

• Potencjał gospodarczy (wielkość nominalna, PKB - wyrażony w średnim poziomie cen) - jego wielkość powinna odpowiadać ilości pieniądza w obiegu zmodyfikowana ilością obiegu.

• Mnożnik stanowi relację przekształceń tego równania:

• W ujęciu realnym:

• k = 1/V = M/Y

• W ujęciu nominalnym

• k = M/D

• gdzie D = P*Y

• Interpretacja:

• Mnożnik kreacji pieniądza informuje, o ile zmieni się podaż pieniądza w wyniku zmiany bazy monetarnej o jednostkę (Np. o 1zł). Mnożnik można stosować do dowolnego agregatu pieniężnego.

• Rynek jest w równowadze, kiedy ilość pieniądza odpowiada dokładnie temu ile wynosi ilość wyprodukowanych dóbr i usług w cenach nominalnych lub realnych.

• Jeżeli zmieni się baza monetarna o 1 jednostkę to mnożnik informuje o ile w gospodarcze może wzrosnąć podaż pieniądza.

• Ta informacja powinna służyć ocenie czy bank centralny powinien więcej tej gotówki (bazy monetarnej) podawać, czy zwalniać.

• Podaż pieniądza M w ujęciu „mnożnikowym”:

• Można zapisać jako iloczyn wielkości pieniądza kreowanego przez bank centralny (B - od „baza monetarna”) i pewnego mnożnika (m).

• M = m*B

• Przyrost podaży pieniądza (AM):

• Następuje w takiej sytuacji proporcji - określonej wielkością mnożnika pieniężnego (tj. m) - jak i przyrostu pieniądza banku centralnego, (ΔB)

• ΔM = m*ΔB

• Ważne jest dla bazy monetarnej jak pieniądz przyrasta

• Podaż pieniądza w rozwiniętej teorii mnożnika jest funkcją wielu zmiennych:

• M= ((BG+D)/(R+BG))*B

• Gdzie:

• BG - gotówka w obiegu

• D - depozyt na żądanie

• R - rezerwy bankowe

• B - baza monetarna

• Lub:

• M = ((k+1)/(r+k))*B

• K - stopa utrzymania gotówki BG/D

• R - przeciętna stopa rezerw obowiązkowych - R/D

• Ważna jest nie tylko wielkość gotówki w obiegu, ale również relacja, którą jest stopa utrzymania gotówki

• Rezerwa obowiązkowa nie jest równoważna rezerwie bankowej jest to instrument polityki monetarnej zwiększający podaż pieniądza poprzez oddziaływanie na banki komercyjne

• Dalsze przekształcenie:

• 
  

• Na K Składają się trzy różnego typu wielkości:

• Obowiązkowe rezerwy banków komercyjnych od depozytów na żądanie (R_p)

• Obowiązkowe rezerwy banków komercyjnych od depozytów terminowych (R_t)

• Dobrowolne nadwyżkowe rezerwy banków komercyjnych utrzymywane przez nie w banku centralnym (R_nad)

• Rezerwy nadwyżkowe pokazują, że bank centralny nie wykorzystuje środków do kreacji pieniądza.

• Rezerwy nadwyżkowe odkłada się, kiedy ma się do czynienia z recesją - gospodarka hamuje.

• Kanał transmisji pieniądza do gospodarki zwany jako kredytowy stał się ułomny.

• Gdzie przedstawione zmienne są wielkościami zależnymi:

• k = G / D - stosunek zasobów pieniądza gotówkowego do pieniądza depozytowego, jest to więc relacja …

• t = DT / D - wskaźnik mówiący o relacji zachodzącej między depozytami terminowymi a depozytami na żądanie

• r_p = R_p / D - wskaźnik (stopa) obowiązkowych rezerw dla depozytów na żądanie

• r_nad = R_nad / D - stosunek nadwyżkowych dobrowolnych rezerw do depozytów na żądanie

• r_t = R_t / DT - wskaźnik (stopa) obowiązujących rezerw dla depozytów terminowych

• Teoria mnożnika:

• Klasyczna teoria mnożnika, zakłada, że na proces kreacji pieniądza oddziaływają wyłącznie czynniki instytucjonalne, techniczne bądź losowe zmiany w zachowaniach banków. Bank centralny może, zatem wpływać na podaż pieniądza poprzez:

• Stopę rezerw obowiązkowych

• Kształtowanie podaży, ceny i dostępności instrumentów służących bankom do przechowywania rezerw (inne niż depozyt w banku centralnym)

• Operacje otwartego rynku skierowane na zmiany struktury zasobów banków (sprzedaż bonów skarbowych)

• Podejście strukturalne do kreacji podaży pieniądza (podmiotowe):

• Sektor bankowy analizowany jest tu jako całość

• Jego rola w tworzeniu pieniądza jest, więc rozpatrywana w ujęciu skonsolidowanego bilansu całego sektora bankowego, tj. bez rozgraniczania miedzy działalnością banków komercyjnych i banku centralnego.

• Banki centralne pokazują bilans zagregowany sektora bankowego, ale do ujęcia podmiotowego dochodzi jeszcze pieniądz zagraniczny, czyli dochodzi jeszcze informacja, co się dzieje w bilansie płatniczym.

• Skonsolidowany bilans systemu bankowego:

• Jest zestawieniem bilansów wszystkich (łącznie z bankiem centralnym) banków działających na terenie kraju.

• Uproszczony skonsolidowany bilans sektora bankowego:

• Aktywa:

• NZ - należności zagraniczne systemu bankowego

• K_B - kredyty netto (tj. po odjęciu depozytów budżetowych w systemie bankowym)

• K_N - kredyty dla krajowego sektora nie finansowego

• AR - aktywa rzeczowe sektora bankowego

• Pasywa:

• ZZ - zobowiązania zagraniczne sektora bankowego

• G - gotówka w obiegu, tj. poza kasami banków

• D - depozyty na żądanie podmiotów niefinansowych

• DT - depozyty oszczędnościowe i terminowe (dalej w skrócie depozyty terminowe) podmiotów niefinansowych

• Kap - kapitał sektora bankowego

• Na podstawie bilansu skonsolidowanego można, zatem zapisać następujące równanie:

• M = AZN + KB + KN

• Gdzie:

• ANZ - NZ - Z aktywa nett, tzn. rezerwy dewizowe netto systemu bankowego jako całości

• K_B - kredyty netto (po odjęciu depozytów sektora publicznego) sektora publicznego

• K_N - kredyty dla sektora finansowego

• Wypychanie pieniądza z gospodarski, - jeśli sektor bankowy w nadmiernym stopniu kredytuje budżet to nie może w większym stopniu kredytować gospodarki

• Niekontrolowany wzrost ilości pieniądza w gospodarce może wynikać z:

• Napływu z zagranicy

• Gdy nieprawidłowo działa sektor publiczny

• Gdy jest zbyt duża ilość kredytów w gospodarce

• Równanie to mówi, że podaż pieniądza w gospodarce jest generowana w wyniku:

• Zmian akcji kredytowej sektora bankowego zwanej także „aktywami krajowymi netto” w tym instytucji finansowych, niefinansowych i sektora publicznego

• Zmian czynnika zagranicznego nazywanego „aktywami zagranicznymi netto”

• Przyrost podaży pieniądza ogółem w gospodarce jest generowany w wyniku

• Zmian akcji kredytowych…

• Kontrola podaży pieniądza:

• W sektorze bankowym relatywnie wysoka tym bardziej skomplikowana im więcej nowoczesnych instrumentów finansowych banków

• Gdy banki finansują deficyt budżetowy ma miejsce „wypychanie pieniądza” z gospodarki

• Kontrola podaży pieniądza:

• Gdy bank centralny „kredytuje budżet” - emisja pustego pieniądza

• Gdy bank centralny monetyzuje długi - emisja pustego pieniądza - quantitative easing

• Gdy bank centralny kontroluje kurs walutowy nie ma wpływu na kontrolę podaży

• W gospodarce otwartej im większa substytucyjność krajowych i zagranicznych aktywów finansowych tym trudniejsza kontrola podaży pieniądza

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Polityka pieniężna (wykłady)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Prof. dr hab. I. Pyka	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

4

---