CCF20100206106

Cytologia i Histologia

bardzo silnie zmineralizowana — do 70% jej masy mogą stanowić kryształy fosforanów i węglanów wapnia, co daje tej tkance twardość przewyższającą nawet kość. Charakterystyczne dla tej tkanki jest także występowanie sieci bardzo delikatnych kanalików, w których leżą cieniutkie wypustki komórek zębiny (porównaj to z kością). Wnętrze zęba tworzy komora zęba, wypełniona łącznotkankową miazgą zawierającą obok licznych komórek zębowych (odontoblastów), naczynia krwionośne i wolne, czuciowe zakończenia nerwu trójdzielnego (dlatego lepiej nie prowokować wizyt u stomatologa).

Człowieka można zaliczyć do difiodontów (organizmów posiadających dwa pokolenia zębowe: mleczne i stale) i jednocześnie do bunodontów (powierzchnia koron zębów policzkowych pokryta jest guzkami, co jest charakterystyczne dla wszystkożerców). Ogólnie rzecz biorąc zęby obu pokoleń mają taką samą budowę histologiczną i anatomiczną. Zęby mają zasadniczo pochodzenie ektodermalne. Należy jednak pamiętać, że dotyczy to jedynie szkliwa, natomiast głębsze warstw\' są mezodermalne! Zawiązki zębów mlecznych pojawiają się już w okolicach 5 tygodnia życia płodowego, zaś stałe już w 5 miesiącu życia płodowego.

UWAGA: Więcej informacji o uzębieniu znajdziesz w PODR. KL. II.

Na dnie jamy ustnej leży język (łac. lingua). Pokryty jest błoną śluzową, której cechą charakterystyczną są brodawki językowe, najsilniej rozwinięte na górnej powierzchni języka. Twory te mają mieszaną budowę, ich zrąb tworzy tkanka łączna wiotka, powierzchnię zaś pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski. W nabłonku brodawek oraz tzw. rowów okolobrodawkowych leżą kubki smakowe (właściwe narządy smaku). Zbudowane są głównie z komórek zrębowych, pomiędzy którymi wciśnięte są pojedyncze komórki smakowe. W części kubka otwierającej się na zewnątrz, komórki smakowe zakończone są nitkowatymi wypustkami (pręcikami smakowymi) odbierającymi bodźce smakowe. Ze względu na kształt, brodawki zwykle dzieli się na kilka typów (dokładniejsze informacje znajdziesz w CZĘŚCI: ANATOMIA I...). Wnętrze języka wypełniają włókna poprzecznie prążkowane przebiegające we wszystkich kierunkach, co umożliwia skomplikowane ruchy języka (jeśli nie wierzysz to sam sprawdź).

Największym i, jeśli w ogóle można tak powiedzieć, najważniejszym gruczołem w ustroju jest wątroba (lac. hepar). Od zewnątrz pokrywa ją łącznotkankowa torebka wnikająca w tzw. wrotach do wnętrza gruczołu dzieląc miąższ wątroby na niewielkie zraziki. Te wieloboczne struktury budowlane są przez komórki wątrobowa (hepatocyty), które tworzą bardzo skomplikowaną sieć

wzajemnie się przenikających blaszek (por. Ryc. 68). W ten sposób powstaje swoisty labirynt, w którym znajdują się liczne naczynia włosowate, będące głównie odgałęzieniami tyły wrotnej wątrobowej.

Ryc. 68.

Mikrofotografia prepartu mikroskopowego miąższu zrazika wątrobowego pow. ok. 380x. Widoczne są komórki wątrobowe tworzące blaszki wątrobowe i jaśniejsze kanaliki żółciowe (a ściślej tzw. zatoki).

Podstawową czynnością hepatocytów jest produkcja żółci, która zbiera się w kanalikach żółciowych, uchodzących na obrzeżach zrazików do przewodów żółciowych międzyzrazikowych

110