299 [1024x768]

307

RÓWNOWAGI FAZOWE W UKŁADACH WIELOSKŁADNIKOWYCH

nością odczytać skład odpowiadający danemu punktowi lub znaleźć punkt odpowiadający danemu składowi.

Zastosowanie diagramu trójkątnego rozpatrzymy na dwu przykładach. Na rys. 4.IB przedstawiono często spotykany przypadek trzech cieczy A, B, C, z których AC i BC mieszają się w dowolnych stosunkach, natomiast AB wykazują ograniczoną rozpuszczalność wzajemną (równowaga ciecz—ciecz).

Obszar poniżej krzywej obejmuje układy dwu faz ciekłych, powyżej zaś krzywej mamy jednorodny roztwór ciekły. Jeżeli weźmiemy skład początkowy określony punktem a> to odpowiada on mieszaninie dwu faz o składzie określonym punktami b i c; mamy do czynienia z układem dwuskładnikowym AB. Dodatek trzeciego składnika powoduje rozdzielenie go pomiędzy dwie fazy w proporcji odpowiadającej współczynnikowi podziału. Jednocześnie zachodzi wzrost wzajemnej rozpuszczalności składników A i B w obecności C. Jeżeli współczynnik podziału między składnikiem A i B jest większy od jedności, to skład powstających dwu faz ciekłych po dodaniu składnika C określony jest punktami b\ ć.

Linie łączące składy powstających faz noszą nazwę linii koniugacji. Prze-cinają się one w jednym punkcie D. Linia wyprowadzona z tego punktu, styczna do krzywej równowagi, wyznacza punkt krytyczny wzajemnej rozpuszczalności K. Dodawanie składnika C do roztworu a' prowadzi do dalszych zmian składu faz i stosunku ich mas. mjm_f rośnie w miarę dodawania skład-nika*C. W punkcie d faza /? zanika w ogóle i otrzymujemy układ jednofazowy.

HjO    b    B

Rys. 4.19. Diagram rozpuszczalności dwóch soli A i B w wodzie, gdy sole nie tworzą hydratów

Na rys. 4.19 przedstawiono najprostszy diagram rozpuszczalności dwóch soli A i B w wodzie (równowaga ciecz—ciało stałe). Jest to przypadek, gdy sole nie tworzą krystalicznych hydratów, nie krystalizują też pod postacią soli