50 51 (10)

Rozdział 3

Przyczyny zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw

W tym rozdziale zostanie udzielona odpowiedź na pytanie, dlaczego przedsiębi*v; stwa dokonują ekspansji zagranicznej, czyli, innymi słowy, dlaczego wychodź z działalnością gospodarczą poza granice swoich rynków macierzystych. Roj poczniemy od przypomnienia tzw. modelu „pięciu sił” Portera. Model ten dobił oddaje istotę konkurowania na rynku branżowym, który w punkcie wyjścia jest roi patrywany w odniesieniu do gospodarki zamkniętej. Przede wszystkim model ta identyfikuje czynniki determinujące wybór strategii konkurowania. Następ* założenie zamknięcia gospodarki zostaje uchylone i analizuje się tzw. model Yipa który pokazuje, dlaczego firmy intemacjonalizują, a następnie gfcobalizują dziś łalność.

W tym miejscu należy wstępnie odnieść się do kwestii, czy strategia lirą. w tym przyczyny i motywy zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw, jest związać w większym stopniu z czynnikami zewnętrznymi, czy też z czynnikami wewnętn nymi. Zdaniem autora pierwotne i w pewnym sensie pierwszorzędne znaczenie mają czynniki zewnętrzne w stosunku do firmy. Czynniki te dobrze obrazuj* tzw. model Portera i model Yipa. Znaczenie czynników wewnętrznych, nych głównie w ramach tzw. zasobowej teorii firmy (Stonehouse, Hamill, Campbell Purdie, 2001, s. 36-54; Cyrson, 2002, s. 18-22), objawia się przede wifiHUyB etapie wyboru formy ekspansji zagranicznej, czyli nie wtedy, gdy udzielam) odpowiedzi nie na pytanie: „Czy podejmować ekspansję zagraniczną?”, lecz wtedy, gdy odnosimy się do kwestii: „W jakiej formie prowadzić ekspansję zagraniczną?” W związku z tym uwarunkowania zasobowe ekspansji zagranicznej przedsiębiw-stwa zostaną szerzej omówione w rozdziałach poświęconych formom wejścia ni rynki zagraniczne i metodom wyboru sposobów zagranicznej ekspansji przediię bioiśtw.

Konkurencja na wewnętrznym rynku branżowym — model Portera

Model Portera stanowi próbę przedstawienia schematu analitycznego opisującego procesy konkurencji w branży. Branża jest rozumiana jako grupa przedsiębiorstw wytwarzających produkty substytucyjne. Intensywność konkurencji w branży jest zdeterminowana przez pięć czynników (sił) przedstawionych na rysunku 6:

1)    zagrożenie ze strony nowo wchodzących do branży podmiotów,

2)    siła przetargowa dostawców zasobów dla branży,

3)    siła przetargowa nabywców produktów branży,

4)    zagrożenie ze strony produktów substytucyjnych,

5)    rywalizacja między istniejącymi fumami.

Rysunek 6

Siły napędowe konkurencji wewnątrz sektora

Źródło; Opracowanie własne na podstawie: Poner (2000).

Zagrożenie ze strony nowo wchodzących do branży podmiotów zależy od Umiejących barier wejścia (główne bariery to: korzyści skali, zróżnicowanie wyrobów, zapotrzebowanie na kapitał, dostęp do kanałów dystrybucji, niekorzystna sytuącja kosztowa niezależnie od skali produkcji oraz polityka państwa) oraz od przewidywanej reakcji występujących już w branży konkurentów (oczekiwanych działań odwetowych)?