64 (193)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków 2005

AFRYKA - RÓŻNORODNOŚCI JEDNOŚĆ

bie leku lub amulecie można powiedzieć „ten lek jest moim życiem, to mój Mulungu” albo „zła moc tego czarownika to Mulungu". Wobec tego „wiara w Mulungu jest niezwykle skomplikowana, a idee go dotyczące są zarówno sprzeczne wewnętrznie, jak dezorientujące"²⁹. Tu jednak Smith zapomniał o symbolicznym (metaforycznym bądź metonimicznym) wymiarze odniesienia lekarstwa do Boga.

Zdaniem p'Bitcka także mity o pochodzeniu są zapożyczeniem „chrześcijańskim" albo pobożnym życzeniem misjonarzy. Tak naprawdę Afrykanów mało obchodzi stworzenie i początek świata, bo całość ich aktywności koncentruje się na teraźniejszym, właściwym, zgodnym z wolą przodków życiu. W efekcie, pisze p'Bi-tek, „charakteryzując afrykańskie bóstwa jako istoty wieczne, wszechobecne, wszechwiedzące itp. badacze afrykańskich religii nadają im atrybuty chrześcijańskiego Boga. Innymi słowy, starają się wykazać, że Afry-kańczycy hellenizowali swoich bogów, zanim nastąpił kontakt z metafizyczną filozofią Greków"³⁰.

Dyskusja daleka jest od zakończenia, choć argumenty zasadniczo już się wyczerpały. Robin Horton, zastanawiając się nad problemem „afrykańskiego monoteizmu”, stwierdza, że „cała atmosfera dyskusji wokół problemu boga w autochtonicznych religiach Afryki do tego stopnia nasycona jest emocjami, że niekiedy trudno określić, gdzie kończą się fakty i zaczynają domysły"³¹.1 rzc--^v E. W. Smith. African Ideas oj God. London 1950. s. 58-59.

Okot n‘TłHTCK. AippiiKancKne mpaduifUoitHbic pe.weuu, MocKBa 1979. s. 77. “ R. Horton. On the Rationality of Co»vcrsion. ..Africa" 1975, t. 45. nr 3.

s. 224.