68i (2)

Eksperymenty na jesień

Przebieg doświadczenia: Język potrzebny nam jest pod czas jedzenia, abyśmy mogli przy jego pomocy przesuwne pokarm w ustach. Spełnia on jednak także inne ważne funkcje. Spróbujemy to zaobserwować w prezentowanym doświadczeniu.

Pokazujemy dzieciom płyny, które będą wykorzystane w eksperymencie. Któreś z dzieci z pewnością okaże się na tyle odważne, aby z zawiązanymi oczami odgadnąć, jakiej cieczy próbuje. Zakładamy dziecku opaskę na oczy i nanosimy przy pomocy pipety kilka kropel płynu na jego język. Następnie zdejmujemy opaskę i pytamy malucha, jak smakował próbowany płyn. Czy dziecko potrafi nazwać jego smak? Być może inny uczestnik eksperymentu zechce spróbować swoich sił? Gdy wszyscy ochotnicy zostaną już „przetestowani”, należy jeszcze raz ustalić, jaki smak roz różniło każde z dzieci.

Obserwacja: W trakcie doświadczenia spróbowano kawy, octu, wody z cukrem i wody z solą. Woda z solą smakuje słono, woda z cukrem słodko, kawa jest gorzka, zaś ocei kwaśny.

Wyjaśnienie: Przy pomocy języka rozróżniliśmy smak gorzki, kwaśny, słodki i słoń)⁷. Nasz język wyposażony jes! w tzw. kubki smakowe. To właśnie dzięki nim rozróżnia my smak jedzonych potraw. „Kwaśny”, „gorzki”, „słodki” i „słony” to cztery podstawowe smaki, które nasz język po trafi rozpoznać. W przeciwieństwie do języka nos ma nie ograniczone możliwości: umie rozróżnić setki zapachów. Język i nos to nasze zmysły smaku.

Zakończenie: Doświadczenie ze zmysłem smaku można utrwalić wykorzystując owoce. Dzieci próbują śliwki, cy tryny, ow^ocu tarniny i oliwki, a następnie starają się okre ślić ich smak (jeden z czterech podstawowych).

0    smakowaniu I wąchaniu

Wiek: powyżej trzech lat

Liczba

uczestników: cała grupa (maksymalnie 25 dzieci)

Miejsce: świetlica (w kole utworzonym z krzeseł)

Wskazówki: W tym doświadczeniu zostaną pogłębione obserwacje dzieci w zakresie zmysłu smaku. Dla maluchów stanie się jasne, że smakowanie nie jest możliwe bez wąchania.

Materiały: Nóż kuchenny, deseczka do krojenia, opaska na oczy, ser, jabłko, marchewka.

Przygotowanie: Pokroić marchew, ser i jabłko w kostki

1    ównej wielkości.

Wprowadzenie: Które z dzieci wie, co możemy smakować i rozróżniać przy pomocy języka? (cztery podstawowe ■ maki, temperaturę, powierzchnię przedmiotów).

Aby umożliwić dzieciom zrozumienie istoty eksperymen-lu, opowiadamy im następującą historyjkę: Mały elf Filomena Smakosińska jest prawdziwą znawczynią smaków. W kraju elfów słynie ona z tego, że potrafi z zamkniętymi oczami odróżnić smak czekolady orzechowej od marcepanowej (nie jest to zresztą niczym nadzwyczajnym, nie uwalicie?). Umie ona także, nie otwierając oczu, określić kolor /clka, który podsunięto jej do polizania (czy któreś z was lo potrafi?). Filomena ma niesłychanie subtelny i wrażliwy język. Wiedzą o tym doskonale wszystkie elfy. Jesienią Filomena chętnie bawi się na dworze, nawet przy bardzo wietrzni j pogodzie. Któregoś dnia biegałajak zwykle na powietrzu i bardzo się przeziębiła. Jej nosek, cały zakatarzony, czerwieni się teraz ogniście, a z oczu elfa płyną łzy. Zaniepokojona mama Filomeny kładzie córkę do łóżka. Na kolację przygotowała dla niej pokrojone na małe cząstki marchewkę, ser i jabłko. Chorowanie może być czasami bardzo przyjemne:

69